“Bir okulun yapılması, bir hapishanenin kapanması demektir”( Victor Hugo)
Geçtiğimiz haftalarda Lefkoşa Kaza Mahkemesinde kurulan Çocuk Mahkemesinde, Haziran’da gerçekleşmiş olan çocuk tecavüzü ile ilgili karar okundu. Olayın ortaya çıkışı ile herkesi derin bir öfke ve üzüntü sararken, olayla ilgili detaylar öfkeyi kat be kat çoğalmıştır. Toplum refahını her zaman göz önünde bulunduran Mahkeme, yasa bu suç için öngörülen cezanın 15 sene olduğundan neredeyse en yüksek cezayı vermeyi uygun bulmuştur. Kararın içeriğine değinmenin bu aşamada önem taşıyor, çünkü karar Kıbrıs’ın Kuzeyinde ne kadar ciddi eksikliklerin olduğunu gözler önüne seriyor.
Batıdaki terimi ile “Juvenile Delinquency” yani Türkçe meali “çocuğun suç işlemesi” veya “çocuk suçluluğu” olarak kullanılan çocukluk ve ergenlik döneminin bir bölümünü kapsamaktadır. Çocuklar tarafından işlenen suçların yetişkinler tarafından işlenen suçlara kıyasla hem nedenleri hem de türleri açısından farklı olduğu bilinmektedir. Çocuk suçlu olarak nitelendirmek yerine Mahkemenin de hassasiyet göstermiş olduğu “suça itilen çocuk” kavramını kullanmak daha yerindedir. Gerek ülkemizde, gerekse dünyada günden güne sayıları artmakta olan ve bunun salt hukuksal bir problem olmadığı ayrıca sosyo-kültürel, psikolojik ve sosyal bir olgu olduğu açıkça görülmektedir. Zira çocuk suçluluğu derinlemesine incelendiğinde çocuğun, gerek kişisel durumundan gerekse çevresinden kaynaklı etkenler uyumsuz davranışlar göstermesindeki önemli etmenlerdendir. Aile ortamının bireyüstündeki etkileri özellikle de bireyin gelişimi döneminde çok önemlidir. Dolayısı ile bireyin çevresinde kötü modellerin olması bu etkileşimin tamamen olumsuz yönde etkilenmesine sebeptir. Buna ek olarak, aile bu yapının mihenk taşı olduğu gibi okul da bireyin gelişiminde çok önemli bir rol oynamaktadır.
Ülkemizdeki Gerçekler-Eksiklikler:
Çocuk Islah Okulu:
KKTC’de Merkezi Cezaevi olarak bilenen 200 kişilik kapasitesi olmasına rağmen 392 mahkûmun bulunduğu cezaevinde 13 kişi 18 ve 18 yaş altındaki çocuklardan oluşuyor. Bu durum günden güne daha da kötüye giderken devlet eliyle herhangi bir adım atılmıyor. Merkezi Cezaevinde her ne kadar yetişkinler ile çocuklar ayrı koğuşlarda olsalar da ortak kullanım alanlarının bir olduğu bilinmekte ve bu da çok daha ciddi sorunlara neden olmaktadır. Yasanın imkân tanıdığı fakat ülkemizde yıllardır devlet tarafından herhangi bir adım atılmayan “Çocuk Islah Okulu” büyük bir eksikliktir. Her ne kadar Fasıl 157 Çocuk Suçluları Yasası buna imkân veriyor da olsa bu konuda herhangi bir adım atılmış değil. Dolayısı ile caydırıcı ceza vermek isteyen Mahkemenin elinde sadece hürriyeti bağlayıcı ceza olan hapislik cezası öngörülmektedir. Bir diğer yönü ile ülkemizde çocukların ceza evinde olmaları eğitimlerini devam ettiremeyecekleri anlamına gelmektedir. Bu durum Anayasanın “Öğrenim ve Eğitim” hakkına da aykırıdır.
Gençlik Merkezleri-Rehabilitasyon Merkezleri:
Ailelerin sosyoekonomik ve eğitim düzeyi olarak çocuklarına sunduklarının yanında devletin de toplumdaki bireylere sahip çıkma yükümlülüğü bulunmaktadır. Gençlik Merkezlerinin eksiliği gençlerin farklı alışkanlıklar edinmesini sebep olmaktadır.
Diğer bir taraftan 28/2016 sayılı Uyuşturucu Madde Bağımlıları ve Kullanıcıları Hakkında Denetimli Serbestlik Yasası’nda öngördüğü Rehabilitasyon Merkezinin henüz kurulmadığı görülmektedir.
Devlet toplumu oluşturan her bireyin yaşamından sorumlu olduğu gibi bu bireylerin topluma sağlıklı bir şekilde kazandırılabilmesi de en temel görevlerindedir. Bu görevi sadece yargıdan beklemek büyük bir hata olacaktır. Bu noktada önemli olan Devletin ilk önce halihazırda var olan yasalardan kaynaklı sorumluluklarını yerine getirmesini sağlayacak baskı unsurları yaratabilmek ve uygulamada ortaya çıkabilecek sıkıntıların takipçisi olabilmektir.
