Bundan bir ay önce, 15 Aralık tarihli köşe yazımda şöyle demiştim:
Haziran ayında varili 100 doların üstünde olan Batı Texas Ham Petrolünün fiyatı, geçtiğimiz cuma günü psikolojik bir sınır olarak görülen 60 doların altına düştü. Üç yıl kadar önce galonu 4,20 dolar olan benzin, cuma günü New Jersey’deki bazı petrol istasyonlarında 2,45’e satılıyordu. Aynı gün içinde, Uluslararası Enerji Ajansı 2015 yılında petrole olan talebin daha önce beklenilenden daha az artacağını öngördü. Bunun üzerine ise yılbaşına kadar bir galon benzinin 2 dolara düşebileceği konuşulmaya başladı!
* * *
Bundan dört gün önce, 15 Ocak tarihinde Batı Texas Ham Petrolünün fiyatı 46 dolar civarındaydı. Nitekim bizim buralarda geçtiğimiz hafta sonunda bir galon benzinin fiyatı 1,86 dolara düştü. Anlayacağınız, bir aydan daha kısa bir sürede benzin neredeyse %25 daha ucuzladı!
* * *
Kıbrıs’ta benzin ve elektrik fiyatlarında, dünya enerji piyasalarındaki hareketlere paralel değil de, idari bir kararla yapılan değişiklikler hakkında hükümet yanlısı ve karşıtları tarafından farklı haber ve yorumları görünce, tamamen meraktan Amerika’da çok satan birkaç gazeteye bakmaya karar verdim. Önce, New York Times’ın ön sayfasına baktım; sonra da Washington Post’un. Hiçbirisinde petrol fiyatlarının düşmesi konusuyla alakalı bir haber yoktu.
* * *
Bırakınız bu konuda bir haber olmamasını hiçbir politikacı veya yetkili düşen fiyatlar ve bunun sonunda tüketicilerin durumlarının iyileşmesi konusunda kendine bir pay çıkarmaya çalışmıyor. Niye? Çünkü öncelikle seçilmiş politikacıların yaptıklarının ekonominin seyri konusunda pek bir etkisi olmadığını herkes biliyor. Politikacılar da bugün düşen enerji fiyatlarının yakın bir gelecekte, hem de kendileri hala iktidardayken yükselme ihtimali olduğunu çok iyi biliyorlar. Bugünkü iyi gelişmelerden pay çıkarmak isteseler de yarın tam tersi bir gelişmenin faturasının da kendilerine çıkarılacağını bildiklerinden bunu yapmaktan kaçınıyorlar.
* * *
İkincisi ise, günün sonunda benzin istasyonunda ödenen para ile üretim maliyeti arasında direk bir ilişki olduğunu herkes biliyor. Enerji sektöründe piyasa güçleri çalışıyor. Devlet ise denetleyici ve düzenleyici bir rol oynuyor. Bunu yapmakla da piyasaların rekabetçi olmasını, yani kimsenin ekonomik kârlar dışında, fahiş kâr elde etmesine fırsat vermiyor.
* * *
Sanırım işte bu sebeplerden dolayı da, Kıbrıs’takinin tersine, her ne kadar Amerika’da fiyatlardaki düşüşler çok daha büyük olsa da, ne tüketiciler bir şey söylüyor; ne de politikacılar kendilerine pay çıkarıyor.
* * *
