Aile içi şiddet zaman zaman iddia edildiğinin tersine Kıbrıs’ta da ciddi bir sorun. Yapılan araştırmalar Ada’nın kuzeyinde aile içi şiddetin güneye oranla daha fazla olduğunu ortaya çıkardı
ÜÇ’TE BİRİNDEN FAZLA: Sürdürülebilir Barış ve Demokratik Kalkınma Merkezi’nin yürüttüğü Güvenlik Diyaloğu İnisiyatifi’nin araştırmasına göre Kıbrıslı Türk kadınların %36’sı aile içi şiddet görüyor. Kıbrıslı Rum kadınlarda ise bu oran yüzde 16. Aile içi şiddetin en çok olduğu bölgeler ise Lefkoşa ve İskele
BASKICI TAVIR CİDDİ BOYUTTA: Güvenlik Diyaloğu İnisiyatifi’nin yaptığı araştırmada Kıbrıslı Türk erkekler arasında “Kadınlara Karşı Baskı” göstergesi 10 üzerinden 4.4 notu alırken, Güney’de Kıbrıslı Rum erkeklerin notu 4.5 çıktı
CİNSİYET EŞİTLİĞİ DESTEKLENİYOR: Ülkede son yıllarda ciddi bir bilinçlenme ile artan toplumsal cinsiyet eşitliği talebi, araştırma sonuçlarına da yansıdı Kıbrıslı Türk erkekler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği’nde 10 üzerinden 5.8, Kıbrıslı Türk kadınlar 10 üzerinden 6.3 destek veriyor
ERKEKLER EV İŞİ SEVMİYOR: Son dönemde tartışılan konularda biri de araştırmanın konusu oldu. Ev işlerine katılım noktasında Kıbrıslı Türk erkekler adeta yerlerde. 10 üzerinden 2.8 oranında erkek ev işlerine katılırken bu rakam Kıbrıslı Rum erkeklerde 3.9
Bertuğ TOPAL
Sürdürülebilir Barış ve Demokratik Gelişim Merkezi’nin (SeeD) yürüttüğü Güvenlik Diyaloğu İnisiyatifi 2018 toplumsal cinsiyet eşitliği araştırması yayımlandı.
SeeD’in Ekim 2016 ve Nisan 2017 tarihleri arasında yürüttüğü araştırmalarda güvenlik ihtiyaçlarının kadın ve erkekler arasında farklılaştığının ortaya çıkmasının ardında bu bulgulardan yola çıkarak, hem daha katılımcı ve dirençli bir barış süreci yaratılmasına katkı koyabilmek hem de toplumsal cinsiyet eşitliği ile ilgili sorun ve ihtiyaçları daha iyi anlayabilmek için SeeD ekibi geçtiğimiz Eylül ayında yeni araştırma başlattı.
Seed’in araştırmasının ön bilgisinde küresel kadın, barış ve güvenlik gündemi çerçevesi ve hedefleri ile uyumlaşma Kıbrıs’ta hem insani hem de uluslararası standartları yakalayabilmek adına çok önemli olduğu vurgulandı.
Açıklamada sosyal, siyasi ve ekonomik alanlarda toplumsal cinsiyet hassasiyetlerini benimsemek kadın ve erkekler arasındaki eşitsizlikleri ele almak, ve bunlara çözümler üretmek için kaçınılmaz olduğu kaydedildi.
Bin 600 kişiyle yapıldı
Araştırmada ada çapında 55 paydaş ve ilgili uzman kişiler ile yapılan görüşmelere ek olarak Limasol’dan Karpaz’a toplam 8 odak grup toplantıları düzenlendi. Bu araştırma sonucunda tasarlanan değişim teorisi ve hipotezler Aralık 2017 ve Ocak 2018 aylarında 1600 kişi ile yüz yüze yürütülen anket verileri ile karşılaştırılıp test edildikten sonra Mayıs ayında tüm bulgular paydaşların ve halkın değerlendirmesine sunulacak. SeeD Araştırmacısı ve CEO’larından Dr İlke Dağlı, ön bulgularla ilgili şunları söyledi:
“Ön bulgulara baktığımızda, genel olarak 3 geniş değerlendirmede bulunabiliriz. Birincisi genel anlamda Kıbrıslı Türklerde barış süreci ve Kıbrıs Rum toplumuna karşı büyüyen bir olumsuz tutum ve algı var. Kıbrıslı Rum toplumunda ise geçtiğimiz yıllara kıyasladığımızda yavaşta olsa büyüyen olumlu bir tutum ve algı gözlemliyoruz. İkinci bulgu ise, kadınlara olan baskıcı ve tutucu tavrın Kıbrıslı Türklerde daha hakim olduğu. İlk analizlerde ortaya çıkan üçüncü bulgu ise erkeklere karşı ve erkeklik algısı ile ilgili tutucu ve baskıcı algıların da önemli olduğu ve toplumsal cinsiyet araştırmalarında dikkate alınması gerektiğidir.”
Umutsuzluk hakim
Araştırmanın bulgularına bakıldığında barış sürecinin olumlu bir sonuç üretebilmesi konusundaki umutsuzluk ve barış sürecinin daha katılımcı bir yaklaşım benimsemesine yönelik görüşlerin iki toplumda da yaygın olduğunu görülüyor.
10 üzerinden hesaplandı
Araştırmada göstergeler 10 üzerinden normalleştirilerek hesaplandı. Göstergenin ölçtüğü olgu veya unsur 0 ile 10 değerlendirilerek toplumsal notlar verildi. 0 noktası göstergenin ölçtüğü olgu veya unsura rastlanmadığını ifade ederken 10 noktası ise göstergenin ölçtüğü olgu veya unsurun her vatandaşta rastlandığını ifade ediyor.
Kadınlara karşı baskıcı tavırlar ciddi boyutta
Sürdürülebilir Barış ve Demokratik Kalkınma Merkezi’nin yürüttüğü Güvenlik Diyaloğu İnisiyatifi’nin yaptığı araştırmada Kıbrıslı Türk erkekler arasında “Kadınlara Karşı Baskı” göstergesi 10 üzerinden 4.4 notu alırken, Kıbrıslı Türk kadınlar arasında ise bu rakam 2.9 oldu.
Güneye bakıldığında ise bu rakamlar Kıbrıslı Rum erkeklerde 4.5, Kıbrıslı Rum kadınlarda ise 3.5 çıktı.
Rumlar şiddetin normalleştirilmesinde önde
Kıbrıslı Rumlar araştırmaya göre “Günlük Şiddetin Normalleştirilmesi” noktasında Kıbrıslı Türklere göre daha önde. İki toplumda da erkekler günlük şiddeti kadınlara oranla daha fazla normalleştiriyor (örneğin kavga ve dövüşmenin büyümenin bir parçaşı olduğunu veya tartışmaların bazen fiziksele dönüşmesinin normal olduğunu düşünmek gibi). Kıbrıslı Rum erkeklerde “Günlük Şiddetin Normalleştirilmesi” unsuru 10 üzerinden 4.6 çıkarken bu rakam Kıbrıs Türk erkeklerde 4.0 oldu. İlginç bir detay da Kıbrıslı Rum kadınların 4.2 notu ile “Günlük Şiddetin Normalleştirilmesi” unsurunu Kıbrıslı Türk erkeklerden daha fazla taşıması. Kıbrıslı Türk kadınlar ise 3.0 ile günlük şiddeti en az derece normalleştiren grup olarak öne çıktı.
Toplumsal Cinsiyet Rollerine destek az
Sürdürülebilir Barış ve Demokratik Kalkınma Merkezi’nin yürüttüğü Güvenlik Diyaloğu İnisiyatifi’nin yaptığı araştırmada Geleneksel Toplumsal Cinsiyet Rollerine Destek konusunda (ör. Ailede son söz erkeğin olmalıdır, erkek yeterince kazanırsa kadın çalışmamalıdır gibi) destek az. Kıbrıslı Türk erkekler 10 üzerinden 3.5, Kıbrıslı Türk kadınlar 10 üzerinden 2.7 Geleneksel Toplumsal Cinsiyet Rollerine Destek ifade ediyor.
Güneyde de rakamlar pek farklı değil. Kıbrıslı Rum erkekler 10 üzerinden 3.4, Kıbrıslı Rum kadınlar 10 üzerinden 2.3 Geleneksel Toplumsal Cİnsiyet Rollerine Destek ifade ediyor.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği destekleniyor
Ülkede son yıllarda ciddi bir bilinçlenme ile artan toplumsal cinsiyet eşitliği araştırmada vatandaşların verdiği cevaplara da yansıdı. Kıbrıslı Türk erkekler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği’nde 10 üzerinden 5.8, Kıbrıslı Türk kadınlar 10 üzerinden 6.3 puan ile eşitliği desteklediği görülüyor. Kıbrıslı Türkler arasında en çok destek gören ilk üç cinsiyet eşitliği önergeleri sırası ile şunlar oldu:
- Dar gelirli aileler için ücretsiz çocuk bakımı sağlamanması
- Özel sektörde toplumsal cinsiyet politikalarının uygulanmas
- Kadın ve erkeğe eşit maaşın yasal düzenlemeyle zorunlu kılınması
Kıbrıslı Rumlarda bu rakamlar bizden daha yüksek. Kıbrıslı Rum erkekler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği’nde 10 üzerinden 6.7, Kıbrıslı Rum kadınlar 10 üzerinden 7.3 puan aldı.
Rumlar kadınların yönetici pozisyonunda olmasına daha sıcak bakıyor
“Kadınların Yönetici Pozisyonlardaki Rolüne Destek”e bakıldığında ise Kıbrıslı Rumların Kıbrıslı Türklerden daha ileride oldukları görülüyor. Kıbrıslı Türk erkekler 4.1, Kıbrıslı Türk kadınlar ise bu unsura 3.7 oranında destek verirken bu rakamlar Kıbrıslı Rumlarda 6.2 ve 7.3
Kıbrıslı Türk erkekler ev işi sevmiyor
Son dönemde tartışılan konularda biri de araştırmanın konusu oldu. Ev işlerine katılım noktasında Kıbrıslı Türk erkekler adeta yerlerde. 10 üzerinden 2.8 oranında erkek ev işlerine katılırken bu rakam Kıbrıslı Rum erkeklerde 3.9.
“Evde Eşten Görülen Destek” de aynı
“Evde Eşten Görülen Destek” de Ev işlerine katılım gibi Kıbrıslı Türk erkeklerin katılmadığı nokta. Bu konuda da Kıbrıslı Rumların Kıbrıslı Türklerden daha ileride oldukları görülüyor. Kıbrıslı Türk erkekler 10 üzerinden 3.8, Kıbrıslı Türk kadınlar ise bu unsura 6.7 oranında destek verirken bu rakamlar Kıbrıslı Rumlarda 5.4 ve 6.8.
Aile içi şiddet ciddi tehdit
Kıbrıs’ın güneyine oranla Kıbrıs’ın kuzeyinde aile içi şiddet daha fazla. Kıbrıslı Türk Kadınların %36’sı aile içi şiddet gördüklerini ifade ederken bu Kıbrıslı Rum kadınlarda %16. Ayrıca, özellikle Lefkoşa ve İskele’de çıkan aile içi şiddet oranları diğer bölgelere oranla ciddi tehdit olarak görülüyor.
