Hayatın birçok alanında yaşadığımız sorunlardan şikâyet eder bir pozisyonda olmamıza karşın nedense sorunların çözümü yönünde alternatif önermelerde bulunmadan hep bir hayıflanma hep bir sitem eder pozisyonda oluyoruz.
Bu sebepledir ki sorunların çözümü yönünde alternatifler geliştirmek ve bu ülkede eleştirilen hususların nasıl düzeltileceğine yönelik somut öneriler sunmak siyasetin güvenirliliği açısında da büyük önem arz etmektedir.
Kendi durduğum yerden özellikle çalışma hayatına yönelik yaptığım bazı okumalar sonrası yaşanan sorunların bir kısmının çözümüne yönelik önermelerimi sizlerle spotlar halinde paylaşmak istiyorum dostlar.
- SİGORTALARDAKİ PRİM ADALETSİZLİĞİ
Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası kapsamında emekli yaşı 60 olup, 25 yıl hep asgari ücret üzerinden prim yatıran bir kişi ile 15 yıl hep Asgari Ücret üzerinden (son 5 yılda 600 gün prim yatırmak şart) prim yatıran bir kişinin yani 10 yıl daha az ve/veya daha fazla prim yatıran kişiler Asgari Ücretin %70’i oranında yani bugün için 3.479 TL emekli maaşı almaktadır.
Bu ücretle geçinilemeyeceği bir gerçek olmak ile birlikte 10 yıl gibi bir süre daha fazla prim yatıran bir kişinin 15 yıl prim yatıran ile (yukarıda belirttiğim koşullarda) aynı emekli maaşını alması ciddi bir adaletsizliktir.
Bu konuda yasada bir düzenleme yapılarak en azından 25 yıl prim yatıranların 01 Şubat 2012 öncesi olduğu gibi yatırımları hep asgari ücret üzerinden olan kişilerin emekli maaşının da minimum bir Asgari Ücret olması sağlanmalıdır.
- EMEKLİ ÇALIŞANLARA YÖNELİK VERGİ ADALETSİZLİĞİ
UBP’li Maliye Bakanlığı döneminde 25 Mart 2020 tarihinde çıkarılan Yasa Gücünde Kararname ile yılın başındaki asgari ücreti alan yani bugün için 3.820 TL emekli maaşı alan bir kişinin çalışırken aldığı maaşına uygulanan kişisel indirim ve çocuk indirimleri hiçbir kıstas getirilmeden kaldırılmış ve bugün 3.820 TL emekli maaşı ile geçinemediği için 4.970 TL brüt asgari ücret alarak çalışmaya devam eden bir kişiden çalışırken aldığı brüt 4.970 TL asgari ücret üzerinden 389 TL Gelir Vergisi alınmakta ve çalışırken aldığı net maaşı sigorta ve ihtiyat sandığı kesintileri sonrası 3.935 TL’ye düşmektedir.
Bu konuda en büyük yanlış ise toplam gelire bakılmaksızın çalışırken aldığı maaştan yapılan vergi kesintisidir.
Yani bugün 10 Bin TL emekli maaşı alıp asgari ücrete çalışmaya devam eden bir kişi ile 3.820 TL emekli maaşı alıp asgari ücrete çalışmaya devam eden bir kişinin emekli maaşından vergi alınamadığı için, çalışırken aldığı aynı maaştan toplam gelirleri arasında muazzam bir fark olmasına karşın aynı miktarda gelir vergisi alınmakta ve fakir olan insanlarımız daha da fakirleştirilmektedir.
Anayasaya aykırı bir şekilde yapılan bu kararname bir an önce yürürlükten kaldırılmalı ve yasal düzenleme yapılarak emekli olup çalışanlardan alınan vergiye yönelik toplam gelir üzerinden adaletli bir vergi sistemi kurulmalıdır.
- 25 YIL AYNI MAAŞ OLMAZ
Bir bakıyorsunuz ki kişi, 25 yıldır aynı iş yerinde çalışıyor ama yatırımları yani işverenin o kişi için beyan ettiği maaş 25 yıldır Asgari Ücret.
Bunun yalan beyan olduğunu hepimiz biliyoruz.
Bu konudaki önerim ise yasal düzenleme yapılarak, 3 kişi üzerinde işçi çalıştıran her iş yerinin, çalışanın maaşlarını banka aracılığı ile ödeme zorunluluğu getirilmeli ve aynı iş yerinde çalışanlara, belli zaman aralıkları ile Asgari Ücretin belli bir yüzde üzerinde maaş verme ve onun üzerinden yatırım yapma zorunluluğu getirilmeli ve kayıt dışılık bir nebze olsun önlenmelidir.
Bu uygulama ile birlikte yani yalan beyanın bir nebze olsun önlenmesi ile hem çalışan emekliliğinde açlık sınırında bir emekli maaşı almaktan kurtulacak ve ihtiyat sandığı birikimi artacak hem de devlet gelir vergisi ile gelirlerini artıracak ve Sosyal Sigortaların açığı da azalacaktır.
