Kalkınamamak, Eğitim ve KKTC

KKTC’nin kalkınamaması ve hep geri kalmış veya gelişmekte olan ülke istatistiklerine hapsolmasının nedeni, eğitim ve kalkınma arasındaki ilişkiye uygun bir kalkınma stratejisinin olmamasıdır. Bunda da temel sorumlu gelmiş geçmiş hükümetler ve siyasi aktörlerdir. Eğitim ve kalkınma arasındaki pozitif ilişki, yapılan bilimsel çalışmalarla ortaya konmuştur. Eğitimin ekonomik değeri çok yüksektir ve toplumun kaynaklarının büyük bölümünün eğitime harcanması gerekmektedir*.

KKTC’de 2015 yılı Bütçesinden eğitime ayrılan pay % 12.81 olarak belirlenmiştir.  Bu oran yeterli gibi görülmekte ancak bir türlü gelir dağılımında ve kalkınma oranlarında aynı oranda bir yükselme olmamaktadır. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nin açıkladığı raporda üst sıralarda yer alan ülkelerin eğitime ayırdıkları paylar;  Yeni Zelanda % 21.6, Meksika % 20.5, Brezilya % 19.2, Güney Kore % 16.5, ABD % 13.6, Birleşik Krallık % 12.2, Fransa       % 10.2 ve Japonya % 9.1 iken, Türkiye Cumhuriyeti ilk onda yer alamadı**.

Eğitimin ülkenin kültürünü aktarma görevi yanında sosyal, politik ve en önemlisi ekonomik kalkınmayı sağlama görevi de vardır. Bunun için de kalkınma hamlesini başlatmak için eğitim ve ekonomi kurumu işbirliği yapmalıdır. KKTC’de eğitime ayrılan payın yukarıda aktarılan bazı kalkınmış ülkelerlerden bile daha fazla olduğu görülmektedir ancak söz konusu ülkeler gibi kalkınma hamlesini yapamadağı da açıktır.

ABD’de savaş sonrası ekonomisindeki belli bir nedene dayanılarak açıklanamayan büyümeyi hesaplamak amacıyla, Denison (1962) insan sermayesi ve diğer üretim faktörlerine yapılan yatırımın, ekonomik getirisini bulmak üzere yatırım standartlarını inceledi. Denison eğitim harcamalarının istihdam edilmiş kişi başına düşen büyüme oranının önemli bir kısmını açıkladığını ileri sürmüştür. Bu oranlar 1909 -1929 arasında % 23 iken, 1927-1957 arasında ise  % 42 olarak bulunmuştur. Oysa her iki dönemde de istihdam edilmiş kişi başına düşen sermaye artışının sırasıyla % 29 ve % 9 olarak bulunmuştur. Denison ek eğitimin, özellikle hızlı fiziksel sermaye artışının olduğu 1909-1929 döneminde, ABD’nin fiziksel büyümesinde anlamlı bir rol oynadığı sonucuna varnmıştır ***. Büyüme oranı diğer bir ifadeyle kalkınma oranları üzerinde eğitime yapılan yatırımın etkisi pozitif olarak geri döner.

Eğitim kalkınma ilişkisine en anlamlı örneklerden bir tanesi de Japonya’dır. 1960 yılında kişi başına düşen milli geliri dünya ortalamasında iken 1990 yılında dünya ortalamasının yaklaşık % 120 üstünde çıkmıştı. Bunu da yaratan Japonya’da aynı dönemde eğitime bu orana yakın yatırım yapılmasıydı.

Eğitime yapılan yatırımın insan gücü, doğal kaynaklar ve sermaye arasında, akılcı bir biçimde yapılması, toplumsal kalkınmada önemli bir etki yaratır. Kalkınma odaklı stratejik plan hazırlayarak, insan gücü niteliklerini de planın gereklerini karşılayacak şekilde yetiştirmek hedef olmalıdır.

Gelişen teknolojiye uygun, dünyayı algılayan ama yerel düşünebilen, yaratıcı, iş yaşamının gereklerini karşılayan bireyler yetiştirerek, kalkınma hamlesi yaratabilecek bir ekonomik sistemi yaratmak tek hedef olmalıdır. KKTC varolan ‘memur devleti’ ve ‘al satcı özel sektör’le gelişmiş ülke istatistiklerini asla yakalayamaz. Fiziksel büyümeyi sağlamak için, eğitime ayrılan payın yeni ama pazarı hazır olan, hem üretim malları hem de hizmetlerinin neler olacağını arayıp bulmak gereklidir. Sonrasındaysa söz konusu ürün ve hizmetleri yaratacak insan gücünü, ortaöğretim ve yüksek öğretim düzeyinde yetiştirmek için eğitime ayrılan pay rasyonel olarak kullanmalıdır. Ortalama eğitim düzeyindeki artışın da kalkınmada önemli derecede artışa neden olacağı, bilinen bir olgudur.

Statükonun korunmasına yönelik kurgulanan eğitim sistemiyle ancak buraya kadar. Anlayacağınız 42 yılda duvara toslayan KKTC, varolan eğitim sisteminin sonucudur. Bunu da yaratan eski siyaset anlayıiı ve onun aktörleridir. Ekonomi kurumu takip edilerek, ekonomik büyüme yaratacak bir eğitim sisteminin kurgulanması artık elzemdir. Yoksa herkesin diline sakız olmuş ‘KKTC ayakları üzerinde duracak’ cümlesi çiğnenmeye devam edecek

*https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/159/sami.htm

**https://www.haberler.com/turkiye-egitime-en-fazla-pay-ayiran-ulkeler-7201630-haberi/

***https://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/511/6367.pdf