Düşük faizler, yatırım ilişkisi ve KKTC - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Cuma, Mart 29, 2024
Köşe Yazarları

Düşük faizler, yatırım ilişkisi ve KKTC

Mahmut Sezinler

“Yatırımların artması için reel faizlerin düşmesi lazım”. Bu genelde her zaman için telaffuz edilen bir söylem. Doğru ve tutarlı bir söz. Yatırımcı yatırım kararını alırken, faizlere bakar. Bunun nedenleri vardır. Nedir bunlar?

  • Yatırımcı genelde yatırım yaparken öz kaynak yanında borçlanabiliyor dolayısıyla makul faizlerde yatırımcı daha fazla cesaretli olur.
  • Yüksek faizde faizler yatırım arasında korelasyon kurulur ve risksiz olan faiz getirisi, riskli olan yatırımın getirisine tercih edilir.

Devlet Planlama Örgütü’nün yayımladığı istatistiki bilgiler bülteninde yer alan rakamlara baktığımız zaman;


                               2010      2011      2012      2013      2014      2015

GSYH                    14.360   14.879   15.289    15.924    16.512   17.132

Milyon TL

Mevduat             %10       %9          %10,50 %9,50    %10       %10

Faizleri

TL

İstatistiki bilgilere baktığımızda KKTC’de 2002’lere kadar yüksek mevduat faizleri mevcuttu. Aynı zamanda tasarruflarda yüksek fakat yatırımlar tasarruflar kadar yüksek değildi.

2002’lerden sonra faizler düşüyor ve bununla birlikte tasarruflar düşerken yatırıma giden kaynaklar yok denecek kadar düşük seyrediyor. 2002’lerden önce faizler çok yüksek. Buna karşın tasarruflar da yüksek, yatırımlar payı ise yok denecek kadar az. 2002 yılından sonra faizler hızla düşerken tasarruflarda düşüyor GSYH yükselirken yatırımların ise artmadığını gözlemliyoruz.

Ayrıca KKTC’de verilen kredilerin yatırıma değil tüketime gittiğini bize DPÖ’nün açıkladığı istatistikler gösteriyor. %57 şahsı ve mesleki borçlar, %30 direk tüketici kredileri. Yatırımcılara verilen krediler %1’in bile altındadır.

Toplam tasarruflardan verilen krediler yatırım, üretim, ihracat amaçlı hemen hemen hiç kullanılmıyor.

Teori bize faiz düşerse yatırımların artacağı söylüyor. Fakat ülkemiz gerçeğinde görüleceği gibi faiz düşünce yatırımlar artmıyor aksine yatırımlara giden pay daha da düşüyor.

Ekonomi bilimi bize faizler düşerse yatırımlar artar diyor ama bir şeyler daha söylüyor. Nedir bunlar?

  • Yüksek Riskler
  • Yüksek Döviz Kurları
  • Siyasi İstikrar

Belirttiğim üç madde yoksa faizler ne kadar düşerse düşsün yatırımlar artmayabilir.

KKTC’de yukarıda belirttiğim üç faktörün üçü de var bunun dışında faizlerin düşmüş olmasına rağmen halen reel anlamda faizlerimiz yüksek. Diğer taraftan yatırım için pay ayırma politikası hiç yok. Yani bakıldığı zaman ne teori ne de pratik bizim ülkemiz için geçerli değil.

Ekonomi biliminde teoriler ve gerçekler birtakım varsayımlara dayanır. O varsayımlar gerçekleşmezse hiçbir şey doğru sonuçlar vermez. Onun için ekonomik durum değerlendirmesi yaparken ve neden teoride yazanın gerçekle örtüşmediğini yorumlarken onun yani gerçeğin altında yatan nedenlere de bakmak gerekiyor.

İşte bizim KKTC’nin durumu da yukarıda bahsettiğim gerçekler ve örtüşmeyen ekonomi teorisi.

 

Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
0
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar