Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ersan Saner, bakanlık dönemini değerlendirdi. Sosyal Sigortalar Dairesi’nin mali yapısı hakkında da bilgi veren Saner, borç yükünün hafifletildiğini söyledi.
“SÜRDÜRÜLEBİLİR YAPIYA KAVUŞTURDUK”: Saner: Bakanlığı devraldığımda Sosyal Sigortalar Dairesi’nin 100 milyon TL’si İhtiyat Sandığı Dairesi’ne olmak üzere faiz hariç toplam 240 milyon TL borcu vardı. 12 ayda 78 Milyon TL borç ödedik. Aktif sigortalı sayısını arttırdık. Daireyi sürdürülebilir bir yapıya kavuşturduk
“13’ÜNCÜ MAAŞLAR BİR TALİMATA BAKAR”: Saner: Geçen yıl 13’üncü maaşları kaldıracağı söyleniyordu bugün ‘13’üncü maaşları hemen ödemeye hazırım’ diyor. Başbakan şimdi talimat versin hemen şimdi ödeyebilirim. Kasım 2016’da 550 bin TL bulamayan ben şuanda 13’üncü maaşları ödemeye hazırım
SİGORTALARDA MÜKELLEF SAYISI ARTTI: Saner: Muhaceret ve çalışma affı konusunda çok eleştirildik ama yararlı oldu. Bugüne kadar aftan yararlananların sayısı 2 bin 122 kişiyi geçmezken, bu aftan
6 bin 500 kişi yaralandı. Sosyal Sigortalar Dairesi’nde 6 bin 500 mükellef yarattık
Duygu ALAN
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ersan Saner, büyük bir borç yükü ile devraldığı Sosyal Sigortalar Dairesi’nin mali yapısının bugün sürdürülebilir bir yapıya kavuştuğunu belirtti.
Görevi devraldığında dairenin İhtiyat Sandığı Dairesi’ne olan 100 milyon TL’lik borç ile birlikte toplam 240 milyon TL borcu bulunduğunu söyleyen Saner, 12 ay içerisinde 78 milyon TL borç ödediklerini kaydetti.
Saner, ayrıca Yabancıların Çalışma İzni Yasası’nı ve Muhaceret Yasası’nı geçirdiklerini ve bu yasaların geçirilmesi ile birlikte 6 bin 500 kişiyi kayıt altına aldıklarını söyledi.
Süreç içerisinde; E-Bakanlık sistemine geçiş, KKTC vatandaşı genç işsizlerin istihdamına tam sosyal güvenlik desteği, girişimcilerin ve küçük esnafın desteklenmesi projelerinin de hayata geçirildiğini anlatan Saner, kadına yönelik şiddetle mücadele konusunda da çok ciddi adımlar atıldığını kaydetti.
Bakan Saner, ülkede iş sağlığı ve güvenliğinin istenilen düzeye gelmesi için de çalışmalar yaptıklarını bu bağlamda sivil toplum örgütlerinin de desteği ile İş Sağlığı ve Güvenliği Tüzüğü’nü hazırladıklarını ve savcılıktan görüş beklediklerini söyledi.
Saner, bakanlık dönemini değerlendirdi, Sosyal Sigortalar Dairesi’nin mali yapısı hakkında bilgi verdi. Saner, çalışma yaşamında ve sosyal güvenlik alanında yapılan icraatları anlattı.
Soru: Sosyal Sigortalar Dairesi’nin mali yapısı şuanda nedir? Dairenin güncel borç miktarı ne kadardır?
Saner: 240 Milyon TL borç ile devraldım
Bakanlığı devraldığımda Sosyal Sigortalar Dairesi’nin 140 milyon TL borcu vardı. Bunun yanında da 100 milyon TL artı faizi ile İhtiyat Sandığı’na borcu bulunuyordu, faizleri saymazsak dairenin o günkü toplam borcu 240 milyon TL idi. Faizi ile birlikte 2016 yılı sonunda borç miktarı 165 milyon TL’ye çıktı.
Kayıt dışı işçinin ülkede çok olduğu ifade edilen bir bakanlık bulduk ve yine asgari ücret konusunu önümüzde bulduk. Haziran ayı olmasına rağmen asgari ücret belirlenmemişti. Göreve başladık. Konulara çok yabancı olduğum bir bakanlıktı, bu sebeple ilk 4 ay basınla hiçbir şey paylaşmadım, dersime çalıştım. Yasalar, tüzükler… Tüm dosyaları okudum. Önce sebep sonuç ilişkilerini bulmaya çalıştım. Nerede ne hatalar yaptık, nerede özel sektörü nasıl bizimle barışık hale getirebiliriz onu tasarladım ve yola koyuldum.
“6 bin 500 kişiyi kayıt altına aldık”
19 Mayıs günü S.O.S Gençlik Evi’ni ziyaret ettim. Orada, ziyaretim sırasında bir çocuğun bilgisayarda kafası takılıydı ve ne bizimle ne de çevresi ile hiç ilgilenmedi. Dışarıya çıktığımda o çocuğun neden öyle olduğunu sordum. Bana o çocuğun iki kardeş olduğu ve aralarında birer yaş farkı bulunduğu, babasının ülkeye işçi olarak geldiğini, bir yıl sonra da annesinin ülkeye geldiğini ancak bir süre sonra annenin rahatsızlanarak vefat ettiği, babanın da işverenin sosyal güvenlik primlerini yatırmamasından dolayı kayıt dışı duruma düşerek deport edildiği, çocukların da SOS’te kaldığı anlatıldı. O gün bir açıklama yaptım ve işverenin sosyal güvenlik yatırımlarını yapmamasından dolayı kayıt dışına düşen bu işçilerin hiçbir suçu olmadığını bizlerin bir insanlık suçu işlediğini ifade ettim ve hemen Yabancıların Çalışma İzni Yasası’nı ve Muhaceret Yasası’nı Sayın İçişleri Bakanı ile de birlikte masaya yatırdık. Kayıt dışı durumda olanlar için o dönem Meclis kapalı olduğundan kanun hükmünde kararname ile af çıkardık. Niyetimiz Meclis açıldığında bunu yasallaştırmaktı. Fakat Cumhuriyetçi Türk Partisi bunu mahkemeye taşıdı ve bu affı durdurttu. İnadımızda ısrar ettik ve Meclis açılır açılmaz da yasallaştırdık. Kayıt dışı olan yaklaşık 6 bin 500 kişi kayıt altına alındı. Paralı aflarda bu güne kadar rakam 2 bin 122 kişiyi geçmezken 6 bin 500’e çıktı. Öte yandan ülke içerisinde olup da kayıt dışı olan adamın kayıt altına alınabilmesi için ben inisiyatif yüklendim. ‘İçerdeki kayıt altına alınacaksa işverenin borçları sorgulanmayacak’ diye bir genelge hazırladım. Bu çalışma yaşamını kolaylaştırırken diğer yandan Sosyal Sigortalar Dairesi’nde 6 bin 500 mükellef yarattı. 6 bankadaki aylık yüzde 19 olan faizleri 2 bankada toplam 87 milyon TL yıllık borçlanarak kapattık. Aylık faizleri yıllık faizlere çevirdik. 2 yılda ödediğimiz faizi 3 yılda ödemenin rahatlığını yaşadık. Sosyal Sigortalar Dairesi’nde mükellef sayısını artırarak sürdürülebilir bir yapıya kavuşturduk.
“12 ayda 78 milyon TL borç ödedik”
Borç alarak maaş ödeyen bir kurum devralmıştık. Yaptığımız bir takım incelemeler neticesinde yasada bir takım değişiklikler yaparak sistemi rahatlatabileceğimizi gördük. Ya primleri yükseltecektik ya emeklilik yaşını yükseltecektik ya da mükellef sayısını artıracaktık. Biz mükellef sayısını yükseltmek için odaklandık. 40 yılda 84 bin 793 aktif sigortalı sayısına ulaşılırken Mayıs 2016’dan Ekim 2017’ye kadar biz tam 17 bin kişiyi sisteme dahil ettik. Aktif sigorta sayısı 2015 yılında 84 bin 793 iken biz bu rakamı 2017’e kadar yüzde 20 artırdık ve bugün aktif sigortalı sayısı 101 bin 661. Bu Sosyal Sigortalar Dairesi’nin sürdürülebilir bir yapıya kavuşması için çok büyük bir avantaj sağladı. 2015 yılında 2.54 çalışan 1 emekliyi öderken bugün 2.85 çalışan 1 emekliyi ödüyor. Tüm bunlardan sonra başa başı yakaladık ve 140 milyon TL borç ile devraldığımız ve 2016 yılı sonu itibari ile faizi ile birlikte borcu 165 milyon TL’ye çıkan Sosyal Sigortalar Dairesi’nin İhtiyat Sandığı Dairesi’ne olan 100 bin TL’lik borcu dışındaki diğer toplam 165 milyon TL’lik borç miktarını bugün itibari ile 87 milyon TL’ye düşürdük. Kasım 2016’da maaşları ödeyebilmek için 550 bin TL bulamayan Bakan 12 ayda 78 milyon TL borç ödedi.
“Talimat verildiği anda 13’üncü maaşları öderim”
13’üncü maaş konusunu hep tartıştık ve ben hep şunu söyledim; 12 prim toplayıp 13 maaş ödemek bir kurum için çok büyük bir külfettir. Bunu devletin bir şekilde sübvanseye etmesi lazımdır. Hala daha aynı noktadayım. Ama o günlerde bakarsanız basında yer alan haberlere ‘Ersan Saner 13’üncü maaşı kaldıracak’ denildi. Geçen yıl 13’üncü maaşları kaldıracağı söylenen Ersan Saner, bugün ‘13’üncü maaşları hemen ödemeye hazırım’ diyor. Başbakan şimdi talimat versin hemen şimdi ödeyeceğim. Kasım 2016’da 550 bin TL bulamayan ben şuanda 13’üncü maaşları ödemeye hazırım.
Soru: Çalışma yaşamını kolaylaştırmak adına ne gibi çalışmalar yapıldı. Bu amaçla yürütülen çalışmaların geri dönüşünde hedefe ulaşılabildi mi?
Saner: Bir kayıt dışı işçi tespit edildiğinde ceza kesilip deport ediliyordu, yasada yaptığımız düzenleme ile bunun önüne geçtik. Bir kayıt dışı işçi çalıştırmanın cezası işverene her kayıt dışı işçi için 5 asgari ücretti ve bu cezalar ödenmiyordu, iş insanı da ihalelere katılamıyor ve sistem kilitleniyordu. Biz bu cezayı 1 asgari ücret şeklinde düzenledik. Türkiye Cumhuriyeti ile Çalışma yaşamını düzenleyecek ikili anlaşmalar ve protokoller imzaladık. ‘Vatandaşlarımızı koşturacağımıza bilgisayarlarımı konuşturacağız dedik’ ve E-Bakanlık sistemine geçiş yaptık. 4 Aralık 2017 tarihinden itibaren online başvurular yapılmaya başlanacak ve tek form doldurulacak. Sistem kendi denetleyecek eğer başvuru sahibinin borcu varsa sistem o başvuruyu kabul edilmeyecek ve bunun uyarısı yapılacak. Borç ödendiğinde tekrar başvuru yapılabilecek. Borç yoksa başvuru kabul edilecek online o başvuru bize düşecek, biz de o kişi için bir numara vereceğiz. O kişinin kodu sistemde artık o numara olacak. O kod sisteme girildiğinde kişinin hakkında gerekli tüm bilgiye ulaşılabilecek. Otomatik ödemeleri de devreye koyacağız. Çalışma izin kartları çıkardık. 6 aylık 1 yıllık ve 2 yıllık… Bu kartların arkasında kara kutu var ve müfettişler o kara kutuyu akıllı telefonundan sisteme okuttuğunda çalışanın sicilini görecek. Bunu artık hastanelere de aktaracağız. Neticede çalışma yaşamını kolaylaştıracak birçok düzenleme yaptık. Bu da Sosyal Sigortalar Dairesi’nde mükellef sayısını artırdı.
Öte yandan KKTC vatandaşı genç işsizlerin istihdamına tam sosyal güvenlik desteği ve girişimcilerin ve küçük esnafın desteklenmesi projelerini yaptık.
Bu projeler kapsamında hem işvereni hem işçiyi hem de genç girişimcileri desteklemeyi hedefledik, ‘şirketlerimizin dünya ile rekabet edebilir bir ortama gelebilmesi için insan kaynağına yapacağı yatırımın sosyal güvenlik desteği bizden’ dedik.
Ayrıca Lefke, Güzelyurt, İskele ve Karpaz’da istihdamlar yapılması için yine sosyal güvenlik desteği verdik. Projeye sporcularımızı ve küçük esnaflarımızı da dahil ettik.
Soru: Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı hazır. Bu plan ile amaçlanan nedir?
Saner: Kadına yönelik şiddet, yine ilk kez bakanlığımız tarafından bir çalıştayda ele alındı. Bu çalıştayda talimatım toplumun tüm katmanlarının orada olmasıydı, nitekim de oldu. Oradan çıkan tüm görüşlere önem verdik ve onun gereğini yerine getirdik. Ben hala da bu ülkede kadın sığınma evi diye ısrar edilmesini ben anlayamıyorum. Hem kadının özgürlüğünden söz ediyorum hem sığınma evine kapatıyorum. Bu çalıştayda ortaya çıkan sonuç şu; kadının şiddete uğradığı anda ilk önce üç ve altı ay içerisinde kendisine meslek kazandırabileceğimiz bir ortamda istasyonlarda misafir edeceğiz. Kapalı kapılar ardında değil, çalışıp çocukları ile birlikte özgür bir yerde yaşasın diye de sonrasında kadına kira desteği vereceğiz. Devletin görevi şiddet göreni değil, şiddet uygulayanı uzaklaştırmak olacak. Kadınımıza çalışması için kreş desteği vermek gerekirse bunu da yapacağız. Sosyal Hizmetler Dairesi’nde tüzüğü değiştirip eğer bir kadının üç çocuğu varsa ve eşinden resmen boşanmış ise minimum asgari ücreti almasını hedefliyoruz. Bugün ilk kez şiddet gören kadına adli yardım desteği yapıyoruz. Bu hususta verdiği destekten dolayı Barolar Birliği’ne de tekrardan teşekkür ediyorum. Acil panik butonunu devreye soktuk. Alo “183” hattımız da panik butonu da çok iyi çalışmaktadır. Eleştiriler alıyoruz ama unutmayın ki bir şeyin yüzde 50’i hiçbir şeyin yüzde 100’ünden iyidir. Bu eleştirenler bunu da yapmadı.
Soru: İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği konusunda bakanlığın çalışmaları neler? Size göre ülkede işçi sağlığı ve iş güvenliği istenilen düzeye geldi mi?
Saner: İş sağlığı ve güvenliği konusunda da 4 önemli sivil toplum örgütünün desteği ile de hazırladığımız tüzük bitti Savcılık’tan görüş bekleniyor. Tahminim bugünlerde dönerse ilk Bakanlar Kurulu’nda bu çalışmayı tamamlayıp, İş Sağlığı ve Güvenliği Tüzüğü’nü, İş Sağlığı ve Güvenliği yasası altında artık yapacağım. Şuandaki tüzük İş Yasası altında kullandığımız tüzük çağın hiçbir gereksinimini yerine getirmeyen bir tüzüktür.
