KIBRIS SORUNUNA ABD GÖZLÜĞÜYLE BAKMAK: “ABD DIŞ POLİTİKASINDA KIBRIS AÇMAZI” - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Cuma, Mart 29, 2024
Köşe Yazarları

KIBRIS SORUNUNA ABD GÖZLÜĞÜYLE BAKMAK: “ABD DIŞ POLİTİKASINDA KIBRIS AÇMAZI”

Halil Paşa

Kitabın yazarı İlksoy Aslım’ı, Türkiye 78 Kuşağı içerisinde fedakarlık ve cesaret sınırlarını zorlayan ve mücadelesi ile inanmışlığının maliyeti kendisine bir üniversite diplomasına patlayan Kıbrıslı devrimci öğrencilerden birisi olarak tanıdım ODTÜ’de. Kıbrıs’a gelince uzunca bir dönem iş hayatında da yolumuz kesişti. İnsanlar birbirlerini böyle dönemlerde daha iyi tanırlarmış. İlksoy o zamandan beridir, çalışkan, mücadeleci ve zeki arkadaşlarımdan birisi olarak yer etti düşüncemde. Nitekim bir yanda iş ve aile yaşamı, diğer yanda Türkiye’de “Uluslararası İlişkiler” alanında yarım bıraktığı yüksek öğrenimini ada yarımızda tamamlaması bunun bir göstergesi. İlksoy bununla da yetinmez. Akademik kariyerine devam eder. On yılı aşkın bir zaman önce doktora tezini verir. İşte yazarın “ABD DIŞ POLİTİKASINDA KIBRIS AÇMAZI” isimli kitabın çok kısa geçmişi böyle.

Amerika’nın, 1950 ile 1974 zaman aralığında, geçen zamanın, dünyanın ve Ortadoğunun değişen siyasal konjonktürlerinin her bir safhasında, “Kıbrıs Sorununa” ilişkin geliştirdiği farklı siyaset ve müdahaleleri birinci elden kaynakların özetinden öğrenmek isteyenler için bu kitap bir başucu kitabı olmaya aday. Dahası Kıbrıs Sorununa ilişkin olaylarda, şimdiye kadar kitap yayınlamış pek çok yazardan farklı yorumlar getiriyor.


ABD Dış Politikasının, dünya, Ortadoğu ve Kıbrıs’la ilgili dış politikalarının özetlendiği GİRİŞ bölümünü ve SONUÇ bölümünü ayrı tutarsak, kitap BEŞ BÖLÜM’den oluşuyor.

İlk bölümde 2. Dünya Savaşı sonrası ABD’nin, Birleşik Krallığın zayıflaması ve NATO çıkarları gereği kısıtlı katılımı ele alınıyor. İkinci Bölümde 1963 yılı sonunda başlayıp 1964 yılında süren Kıbrıs’taki çatışmaların, Moskova’nın gündemine girmemesi ve sorunun NATO ile Batı dünyası içerisinde çözümü amacıyla ABD’nin Kıbrıs Sorununa dorudan müdahil olma süreci ele alınıyor. ABD’nin Türkiye’nin adaya müdahalesini önleyen ünlü “Johnson Mektubu” ile yine ABD patentli “Acheson Planı” neden ve doğurduğu sonuçlarıyla enine boyuna tartışılıyor. Üçüncü bölümde, sorunun çözümünü Yunanistan Cuntası ile Türkiye’de Demirel hükümetleri zorlayan ABD bir yanda; eş anlı olarak içeride AKEL’in, dışarıda Moskova ve Bloksuzların desteğini almış ve sorunu Yunan cuntasına rağmen BM’ye taşıyacak kadar güçlü direnç gösteren Makarios diğer yanda. Yazar bu bölümde 1967 krizinin ABD’nin Kıbrıs Sorununda yol açtığı politika değişikliğini ortaya koyuyor. Dördüncü bölüm hem Dünya’da ve hem de Kıbrıs’ta yaşanan eşanlı yumuşamanın yol açtığı dünya ölçeğindeki ve Kıbrıs özelindeki politikaları ortaya koyuyor. Beşinci bölümde ise yazar, Kıbrıs Sorununu 1974’e taşıyan olayları, Türkiye’nin adaya müdahalesi öncesinde, ABD’nin olası politik senaryolara bağlı olası politik tercihlerini ele alıyor.

Yazar kitabının her bölümünde kaynak olarak yalnızca dönemin yazışmalarını içeren ABD dosyalarına yer vermenin yanı sıra, olaylarla ilgili akademik araştırma yapmış, kitap yayınlamış Rum, Türk ve yabancı yazarların düşünce ve yorumlarına de yer vermiş. Bu arada yazarların bu yorumlarına katılıp katılmadığını kendi yorumlarıyla dile getirmiş.

Genellikle politik araştırma kitapları, özellikle de zengin bir siyasi jargona sahip olmayanlarda biraz yorucu bir okumayı gerektirir. Ancak yazar her bir konu başlığı altında bazen bir cümle, bazen bir paragrafta birinci elden öyle belgeler ortaya atıyor ve başka yazarların yorumlarına karşı öyle karşı yorumlar ortaya koyuyor ki, bu da meraklı okur için kitabı oldukça çekici ve ilginç kılıyor.

Bugünün Kıbrıs sorununu iyi tahlil etmek, yarının siyasi perdesi aralayıp ilerisinin Kıbrıs’ını sis-pus içerisinde olsa da tahayyül edebilmek için, dünün dünyasının koşulları altında Kıbrıs’ta yaşanmış siyasi olayları enine boyuna öğrenmek gerekiyor.

Öğrenmenin en önemli yollarından birisi de okumaktır. Okuyun bu kitabı…

Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
0
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar