Evde İş Zamanı! - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Cuma, Mart 29, 2024
Poli

Evde İş Zamanı!

Damla Günsel
Damla Günsel
Uzman Psikolojik Danışman

Çocuklarınız ev işi yapıyor mu? Bu soruya yanıtı “evet” olan anne-babaların sayısı pek de fazla değil. Son dönemde yapılan araştırmalar yanıtın çoğunlukla “hayır” olduğunu ortaya koyuyor. Bu araştırmaya göre şu anki anne-babaların yaklaşık %82’si kendi çocukluğunda ev işi yapmış ancak kendi çocuklarına sadece %28’i ev işi yaptırıyor.  Bu durum kaygı yaratıcı bir sonuç aslına bakarsanız.  Araştırmalar ev işlerinde ailesine katkıda bulunan çocukların kendilerine olan güvenlerinin yüksek olduğunu, daha fazla sorumluluk sahibi olduklarını, hayal kırıklıklarıyla daha kolay baş edebildiklerini, daha tatminkar olduklarını ve okulda daha başarılı olduklarını gösteriyor.

Peki neden oranlar böyle, neden ev işlerini çocuklarımıza yaptırmıyor ya da yaptıramıyoruz?


Bunun nedenlerinden biri bizim ev işlerine yaklaşımımız olabilir! Ev işlerinden nasıl bahsettiğinizi bir düşünün! Genel olarak biz yetişkinler için yapılması gerekli ama keyifsiz eylemler ev işleri. Pek çoğumuz için stres kaynağı. Oysa ev içinde düzeni sağlamak için yapılması gereken eylemlerden bahsediyoruz: Sağlıklı bir aile sistemi oluşturabilmek için. Dahası ev içi sorumluluklar çocuklarımızın gelişimlerini destekliyor ve sorumluluk sahibi birer yetişkin olmalarını sağlıyor.

“Yatağını topla, oyuncaklarını kaldır, televizyonu kapat, …” Çocuklar ev işi söz konusu olunca direnç gösterip itiraz etme eğiliminde olabiliyorlar: Yapacağıma söz veriyorum, biraz sonra anne! Yapmak zorunda mıyım? Neden odamı toplamak zorundaymışım orası benim odam!”

Ev işlerine çocuklarınızı dahil edememenizin bir diğer nedeni ise dirençle karşılaşmanız olabilir. Yaşı daha büyük çocuklar evde kendilerinden bir şey yapılması istendiğinde direnebiliyor, itiraz edebiliyorlar. Bu durum ise aile içi tartışmalara ve huzursuzluğa neden olabiliyor. Bu inatlaşmanın neden ise çocuklarınızın gelişimsel özellikleriyle ilişkili:

  • Durumu değerlendiremiyorlar. Ev içinde yerine getirilmesi gereken ne kadar iş olduğunun farkında değiller.
  • Dürtüsel davranıyorlar. İstediklerini istedikleri zaman elde etmek istiyorlar! Ev işi gibi o an bir fayda sağlamayacak bir görevle uğraşmak onlara göre değil!
  • Kendilerine ve ihtiyaçlarına odaklılar. Özellikle genç çocukların ve ergenlerin gelişimleri gereği hayatlarının merkezi kendileri ve kendi ihtiyaçlarından oluşuyor. Doğal olarak başkalarının ihtiyaçlarını ve beklentilerini anlayamıyorlar.

Eğer çocuklarınıza bir davranışı öğretmek istiyorsanız öncelikle onlara iyi örnek olmalı, bu davranışların gerekliliklerini anlatabilmeli ve ısrarcı olmamalısınız. Ev işlerine olan yaklaşımınız, dahası siz hoşlanmıyorsunuz diye ev işlerini çocuklarınıza ceza olarak uygulatmanız onlar için de bu sorumlulukların bir stres kaynağı olmasını kaçınılmaz hale getiriyor. Bakış açışınızı ve yaklaşımınızı değiştirmelisiniz: Ev işlerine sağlıklı bir düzenin kurulması ve çocuklarınızın karakter gelişimlerine katkı koyan sorumluluklar gözüyle bakmanız sizin de stresinizi azaltacaktır.

İtaat mı Sorumluluk mu?

Pek çok anne-baba bu iki kavramı birbirine karıştırabiliyor. Genelde anne-babalar çocuklarının “söz dinlemesini” arzularlar; çocukların onlardan bir şey istendiği zaman otoriteyi sorgulamadan isteneni yapması ebeveynleri mutlu eder. Ancak bu durum çocuklarınızın sorumluluk sahibi değil otoriteye itaat eden bireyler olmaları anlamına geliyor.

Yaşları ilerledikçe çocuklardan ev işleriyle ilgili sorumluluk üstlenmeleri beklenir. Bu tür ev işleri “yapılması gerekli” işler olduğu için itaatkar çocuklar tarafından yerine getirilir çünkü yapmazlarsa sonuç huzursuz edici olacaktır! Görevler anne ve baba böyle istediği için, yapılması gerektiği için yapılacaktır; bu görevler çocukların kendi sorumlulukları değildir ve siz ortalarda yoksanız “sorumluluklarını yerine getirmelerine” gerek yoktur.

 

“Daha 3 yaşındaki çocuğunuza oyuncaklarını toplatamazken 13 yaşındaki çocuğunuzdan odasını toplamasın, dolayısıyla elinden telefonunu bırakıp ders çalışmasını beklemeniz de anlamsız olacaktır!”

 

Çocuklarınızın gelişimi için ev işlerinin yapılması gerekiyorsa sanıyorum ki sağlıklı birer çocuk yetiştirmek isteyen siz ebeveynlere de bu işlere çocuklarınızı katmak düşüyor. Öncelikle beklentilerinizi değiştirmeli, görevleri sizin gibi tamamlamalarını beklememelisiniz. Onlara yapmaları mümkün görevler vermeli ve işleri kendi yöntemleri ile halletmelerini beklemelisiniz. Bu kendilerini işe yarar ve sorumluluk sahibi hissetmelerini sağlayacak ve her şeyden önemlisi onlara güvendiğinizi hissettirecektir.

 

Ev işlerinin çocuklarınız arasında dağılımını yaparken nelere dikkat etmelisiniz:

Öncelikle yaşlarına, gelişimlerine ve becerilerine uygun görevleri belirleyin. Elbette ki başta sizin gibi yapması mümkün olmayabilir, onları eleştirmeyeceğiniz ve yeniden yapmaktan rahatsızlık duymayacağınız görevler belirlemeye özen göstermelisiniz. 3 yaşındaki ufaklığın çamaşır yıkamasını bekleyemezsiniz ancak siz çamaşırları katlarken size yardımcı olabilir ya da plastik tabağını ya da bardağını masada bırakmak yerine lavaboya taşıyabilir. Oyuncalarını sizin gibi kısa sürede toplayamayabilir ancak size toplarken yardımcı olabilir. İş dağılımı konusunda yaratıcı ve işlerin halledilmesi konusunda esnek olmaya çalışmalısınız.

Belirlediğiniz bu görevleri çocuklarınıza izah etmeli, onlardan ne beklediğinizi açıklamalı ve onların fikirlerini sormalısınız. Kendi yöntemlerini kullanmalarına izin vermeli ve sabretmelisiniz. Daha küçük yaşta verdiğiniz bu görevler yaşı ilerledikçe kendi sorumluluklarının farkında bireyler olarak büyümelerini sağlayacaktır.

Özellikle ergen çocuklarınıza iş yapmalarını buyurmak yerine onları size yardım etmeleri için davet etmeyi denemelisiniz; böylece inatlaşma ve tartışma riskini de minimize etmiş olacaksınız. Bu yaklaşımınız çocuklarınıza başkalarına yardım etmenin kişisel bir sorumluluk olduğu mesajını verecektir.

Ödül alışkanlığına dikkat!

Son olarak her eylemin ardına maddi bir ödül koymamaya dikkat etmelisiniz. Çocuklarınız bu görevleri kendi sorumlulukları olduğu için yerine getirmeliler, başkalarına itaat etmek için ya da bir kazanç elde etmek için değil. Her eylemin ardına ödülü bir alışkanlık haline getirirseniz bir süre sonra sadece armağanlar için ders çalışan çocuklar yetiştirmiş olursunuz! “Harika bir yardımcısın!” “Teşekkür ederim!” gibi minik ama kıymetini tahmin edemeyeceğiniz manevi ödüller kullanmanızı tavsiye ederim.

Siz uygun bir ortam sağladığınız zaman çocuklarınız da zamanla adapte olacaklardır. Gün geçtikçe iyi birer destekçi ve sorumluluklarının farkında bireyler olmaya başladıklarını gözlemleyeceksiniz. Elbette her gün her istediğinizde görevlerin gerçekleştirilmesini beklememelisiniz. Ancak evde oluşturacağınız birliktelik ve paylaşım hissi zamanla çocuklarınızın sorumluluklarının farkında, başkaları için bir şeyler yapmaktan keyif alan bireyler olmalarını kolaylaştıracaktır.

Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
0
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar