Kullandığımız para birimi Türk lirasının yabancı paralar karşısında değer yitirmesinin sonucu ve uygulanan yanlış ekonomi politikaları ile içine düştüğümüz hiper enflasyon ekonomik yaşama verdikleri olumsuz etkiler finansal ve mali tabloların dönem sonundaki sonuçları satın alma gücü cinsinden gerçeği yansıtması sonucu yaratmaktadır. Aynı zamanda parasal olmayan varlıkların enflasyon karşısında erimeleri ve finansal tabloların gerçeği yansıtmaması yanı sıra vergi matrahlarının da doğru bir şekilde hesaplanmaması sonucu doğurmaktadır.
Yüksek veya hiper enflasyon ortamlarında maliyetlerin doğru hesaplanmaması fiktif karlara, fiktif karda doğru olmayan vergi matrahına yol açar. Gerçekleşmeyen karlar üzerinden yüksek vergiler söz konusu olur. bilançolardaki varlık değerleri eridiği için öz sermayeler zayıflar yüksek borçlanma maliyetlerinden, reel olmayan kar dağıtımları ve varlıklar ortaya çıkar. Özetle enflasyon nihayetinde firmaların öz sermayeleri zayıflatır ve firmalar için gizli ve yasal düzenlemesi olmayan bir vergi ortaya çıkar. Tabi bu sadece firmalar ile ilgili olmayıp aynı zamanda vergisel açıdan bireylerin de matrah ayarlaması olmaması durumunda yüksek vergi vermelerine sebep olmaktadır.
Uluslar arası Muhasebe standartları (UMS 29) Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlamayı ve ne zaman enflasyon düzenlemesi gerekliğini şu şartlara bağlıyor.
- Dolarizasyon / Nüfus çoğunluğu ulusal paradan kaçıyorsa ve de aktif varlıklara yatırım yapıyorsa,
- Fiyatlar döviz cinsinden belirleniyorsa,
- Kredili satışlarda vade farkı uygulanıyorsa,
- Faiz oranları, ücretler ve fiyatlar bir endekse bağlıysa,
- Son üç yılın kümülatif enflasyon oranı %100’e yaklaşmış veya aşmışsa,
Yukarıda ki standartlara baktığımızda tümü de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde mevcut demek ki bizim enflasyon düzenlemesine çoktan geçmemiz gerekiyordu. Kaldı ki bizim ülkemizde mali tablolar ‘Hıstorical Cost’ tarihsel mal oluş üzerinden hesaplanıyor.
Hal böyleyken Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetin’de enflasyon muhasebesinin artık bir zorunluluk olduğu aşıkardır. Enflasyonun yıllık %200’lere dayandığı ülkemizde bu yüksek enflasyonu dikkate almadan muhasebe ve doğru raporlama doğru kayıt yapabilmek ekonomiyi kayıt altına alabilmek mümkün değildir.
Dolayısıyla geçmişten bu güne enflasyonun etkilerini göz önüne alıp düzeltmenin yapılması gerekiyor.
Şunu belirtmekte fayda var tabi sadece enflasyon düzenlemesi yeterli değildir. Yani enflasyonist baskının olumsuzluklar ortadan kalkmaz ve enflasyon düzeltmesi sürdürülebilir olmaz. Enflasyonun firmalar üzerindeki olumsuz etkileri betaraf etmekte enflasyon düzenlemesini destekleyici düzenlemelerde gereklidir. Maliyet yani historical cost’un da ortaya çıkardığı enflasyonist baskının maliyet artış fonu gibi uygulama ile enflasyon muhasebesinin desteklemesi gerekiyor. Bu düzene yani MAF amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satışında maliyetlerin aylık enflasyon oranında artırılarak belirlenmesini sağladığı için maliyetleri dolayısıyla vergi matrahını doğru hesaplamak açısından şirketleri koruyacaktır. Eğer şirketlerimizi korumak istiyorsak!!!
