PİYASA ALTÜST OLDU: Türkiye’de gerçekleşen genel seçimin ardından hükümet, kurmada yaşanan belirsizlik sadece Türkiye ekonomisini değil KKTC ekonomisini de vurdu. Döviz üzerinden çalışan sektörler dalgalanma karşısında çaresiz kaldı. Sektör temsilcileri hükümetten önlem istiyor
Türkiye’de gerçekleşen genel seçimin ardından hükümet kurmada yaşanan belirsizlik hem Türkiye’de hem KKTC’de ekonomiyi altüst etti. Seçimin hemen ardından Türk Lirası, Sterlin, Euro ve Dolar karşısında değer kaybetti. Döviz üzerinden çalışan sektörler ne yapacağını bilemiyor.
Havadis’e konuşan sektör temsilleri, devletin bu konuya acil müdahale etmesi gerektiğini aksi takdirde piyasa da yaşana krizin yıllarca önüne geçilemeyeceğini anlattı.
Havadis’e konuşan sektör temsilcileri bu krizin en hafif şekilde atlatılabilmesi için devlet yetkililerine öneriler de bulundu. Sektör temsilcilerine göre mümkün olan alanlar da döviz yerine TL kullanılmalı ve hükümetin halktan ve esnaftan aldığı vergi oranı düşürülmeli.
Sungur: Devlet önlem almalı
Emlakçılar Birliği Başkanı Hasan Sungur, haziran, temmuz, ağustos ve eylül aylarının emlak satışlarının yükseldiği aylar olduğunu hatırlattı. Dövizdeki artışın yabancı alıcıları çok etkilemediğini ifade eden Sungur, ancak yerli alıcılar için sıkıntı yaratacağını belirtti. Sungur, bu konuda devletin önlem alması gerektiğini söyledi.
“Tapu harçları ve stopajda düzenleme yapılmalı”
Sungur, devletin önlem olarak tapu harçları ve stopajda düzenleme yapması gerektiğini söyledi ve şu şekilde konuştu:
“Tapu harçları şu anda yüzde 16’dır. Devletin bunu alıcıya bir satıcıya bir noktasına çekmesi gerekir. Bu şekilde Kıbrıslı vatandaşlar da sıkıntı yaşamadan arazi ve emlak alabilecek. Diğer yandan ise kirada stopaj büyük sıkıntı yaratıyor. Bunun için de bir çözüm yolu var. Ev sahipleri şu anda yüzde 10 stopaj ödüyor. Bu stopajın yüzde 1’e çekilmesi kiraların düşmesine neden olacaktır. Bu verginin yüzde 9’u kiracılara kira olarak yansıtılacaktır. Ev sahipleri stopaj ödemediği bölümü kiracıdan eksik alacaktır. Devletin bugünlerde tedbir almasını bekliyoruz.”
Gürcafer: Dövizden kaynaklanan farkı talep ediyoruz
Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği Başkanı Cafer Gürcafer, Maliye Bakanı ile bir görüşmeleri olduğunu ve bu görüşmede müteahhitlerin kamuya yaptığı işlerde dövizden kaynaklanan farkları talep edeceklerini açıkladı. Gürcafer, Türkiye’de böyle bir durumda devletin farkı ödediğini anlattı.
“Devlet buna bir çözüm üretmeli”
İnsanların doğup büyüyüp, evlendiğini ve ev sahibi olmak istediğini anlatan Gürcafer, bu nedenle devletin sektördeki döviz sorununa bir çözüm üretmesi gerektiğini ifade etti. Gürcafer şekilde konuştu:
“Bu konunda bir de yap sat boyutu var. İç piyasa durmam noktasına geldi. Çünkü bizim halkımızın alım gücü süratle aşağıya indi. İçeriye yönelik ne yapacağımızı bilmiyoruz. Devletin buna çözüm bulması gerekir. Konut bir ihtiyaçtır. İnsanlar doğar büyür evlenir ev sahibi olmak ister. Anaysa bunu hükümetlere emrediyor. Devlet herksin kontu sahibi olması yardımcı olmak zorunda. Artık farklı formüller düşünmeye başlamamız gerekir.”
“Bunun sorumlusu devlettir”
Piyasayı kapitalist kurallar içinde kendi kendine toparlanmaya bırakamayacağımızı ifade eden Gürcafer, diğer yandan da dövizle değer kaybeden kamu ihaleleri olduğunu belirtti. Gürcafer bunun sorumlusunun müteahhitler değil devlet olduğunu söyleyerek devlet yetkililerini bu soruna çözüm bulmaya davet etti.
“Yabancı pazar lehimize çevrilebilir”
Yabancı pazarda ise döviz artışının müteahhitlerin lehine olacağına işaret eden Gürcafer, şu şekilde konuştu:
“Dövizdeki artış dış pazarda lehimize olabilir. Ancak iç piyasa için kesinlikle önlem alınması gerekir. Konut bir lüks değil, ihtiyaçtır. Faizler de düzenleme yapılabilir, morgage sistemi uygulanabilir. Ancak ciddi bir araştırma yapmak şarttır.”
Çıralı: Belli fiyatlar TL’ye endekslenebilir
Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı, dövizdeki artık konusunda KKTC Hükümeti’nin elinden gelen bir şey olmadığını söyledi ve buna müdahale etmesinin imkansız olduğunu ifade etti. Alınabilecek tek önlemin piyasadaki belli fiyatların TL’ye endekslenmesi olduğunu kaydeden Çıralı, “Ev kiraları, üniversite harçları TL’ye endekslenebilir” dedi. Çıralı, ülkede beyaz eşyadan tutun da konut fiyatlarına kadar birçok şeyin döviz üzerinden satıldığını hatırlattı.
Kanber: Tüm esnaf zor durumda
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Başkanı Mahmut Kanber, TL’nin döviz karşısında değer kaybetmesinin ülkenin genel bir sorunu olduğunu söyledi. Bu durumdan küçük esnafın da büyük esnafın da etkilendiğini kaydeden Kanber, ülkede elektriğin bile döviz üzerinden hesaplandığına dikkati çekti. Kanber şu şekilde konuştu:
“TL ödenip, kirasını, banka borcunu döviz olarak ödeyen esnafın bu durumda ayakta durması zordur. Zaten vatandaşın da alım gücü iyice düşmüştür. Ancak burada dövize bir müdahale söz konusu değildir. Kendi ekonomimizi kendimiz yönetmiyoruz.”
