9.5 MİLYON TONLUK PİSLİK: Gemikonağı’nda 1913 yılında faaliyetlerine başlayan ve o dönemin teknolojisi ile 1974 yılına kadar çalışan CMC maden alanında, toplam 9.5 milyon ton pislik var. Mevcut maden atıklarının tamamen temizlenmesi için öngörülen süre ise en az 14 yıl
HEP ZARAR: Gemikonağı içerisinde hurda olarak duran demir yığınları ve tepeler oluşturan maden atıkları, insan sağlığı ile çevreye ciddi zarar verirken, oluşturduğu çirkin görüntü ile doğal güzelliği de bozuyor. 42 yıldır aynı noktada duran CMC felaketi, bölgede yatırım yapılmasını da engelliyor
CMC BEZDİRDİ: Dünyanın en büyük çevre felaketleri arasında da yerini alan CMC (Kıbrıs Maden Şirketi) alanının hala temizlenmemiş olması sivil toplum örgütlerini ayağa kaldırdı. Lefke bölgesindeki sivil toplum örgütleri, CMC maden atıkları bölgesi önünde dün protesto eylemi düzenledi
Gürsel KARAGÖZLÜ
[dropcap style=”circle” bgcolor=”#0065ad”]K[/dropcap]KTC’de “çevre felaketi” denilince akla ilk gelen ve temizlenmesi için 9 yıl önce 49 yıllığına özel bir şirkete kiralanan CMC (Kıbrıs Maden Şirketi) alanı halen tüm çirkinliği ile gözler önünde duruyor.
Doğaya ciddi zararı olan CMC maden alanın çevredeki tahribatı devam ederken, özellikle yağmurlu ve rüzgarlı havalarda alandaki atıkların yayılması, insan sağlığını da ciddi ölçüde tehdit ediyor.
Yapılan uzman araştırmalarına göre CMC maden alanındaki maden tozu ve ağır metaller, bölgede yaşayan kişilerde guatr ve kanser gibi hastalıklara davetiye çıkarıyor.
Lefke bölgesinde ciddi tehlike oluşturan ve sadece KKTC’de değil dünyada da bilinen bir çevre felaketi olan CMC maden alanı, bölgede yatırım yapılmasına da mani oluyor.
Lefke’de sivil toplum örgütleri, Lefke Çevre ve Tanıtma Derneği organizasyonuyla “5 Haziran Dünya Çevre Günü” münasebeti ile CMC kirliliğine bir kez daha dikkat çekti.
Gemikonağı’ndaki CMC alanı önünde toplanan sivil toplum örgütü temsilcileri, kirliliğinin hala temizlenmemiş olmasını protesto etti.
CMC kirliliği nedeni ile endişe ve tepkilerini dile getiren eylemciler, bir de “CMC Rehabilitasyon ve Konut, Liman, Orman Projesi’nin’ sembolik açılışı yaptı.
Milyonlarca ton pislik birikti
İstanbul Teknik Üniversitesi ve dünyada, benzer tecrübeleri bulunan uzmanlar, CMC maden alanında bölgeyi kiralayan PORT ISBI ile birlikte geçtiğimiz yıl yaptıkları incelemede 9.5 milyon metreküp müdahale edilmesi gereken atık tespit etti.
9.5 milyon metreküp atık, KKTC’de yaygın kullanılan kamyonların 1 milyon kere atık taşıması anlamına geliyor.
CMC’nin maden atıklarından tamamen temizlenebilmesi için öngörülen süre ise 14 yıl.
Tam bir felaket
Bir Amerikan Şirketi olan CMC (Kıbrıs Maden Şirketi) 1912 yılında Kıbrıs’a gelip maden araştırmalarında bulundu. 1913 yılından itibaren bölgedeki maden ocakları çalıştırıldı, elde edilen bakır madeni yurt dışına ihraç edildi. 1974 yılına kadar faaliyetlerini devam ettiren CMC, Lefke bölgesindeki yeraltı zenginliklerinden azami derecede yararlandı. 1974 yılında CMC’nin kapatılması sonucunda geride kalan yaklaşık 10 milyon tonluk maden atığının çevreye verdiği zarar ciddi boyutlara ulaştı. Bölgenin ekolojik yapısı bozuldu, suyu içilemez bir duruma geldi. Kirlilik deniz canlılarını etkiledi. Maden tozundan meyve ağaçları zarar gördü. Gemikonağı içerisinde hurda olarak duran demir yığınları ve tepeler oluşturan maden atıkları, insan sağlığı ile çevreye verdiği zararın yanında çirkin bir görüntü oluşturmakta ve doğal güzelliği bozuyor.
Lefke halkı isyanda
Lefke bölgesindeki sivil toplum örgütleri, Lefke Çevre ve Tanıtma Derneği organizasyonuyla “5 Haziran Dünya Çevre Günü” dolayısıyla, ülkemizin en büyük çevre felaketi olan CMC (Kıbrıs Maden Şirketi) alanın hala temizlenmemiş olmasını protesto etmek maksadı ile CMC maden atıkları bölgesinde dün eylem gerçekleştirdi.
Sivil toplum örgütü temsilcileri, eylemle CMC maden atıkları bölgesi önünde “CMC Rehabilitasyon ve Konut, Liman, Orman Projesi”nin sembolik açılışını yaparak, kurdele kesti.
Sivil toplum örgütlerinin düzenlediği eyleme bazı dernekler ve siyasi partiler de destek verdi.
Oktay: 42 yıldır mücadele ediyoruz
Lefke Bölgesi Sivil Toplum Örgütleri Koordinatörü Teoman Oktay, eylemde yaptığı konuşmada, CMC alanının temizlenmesi konusunda gelinen süreci anlatarak, Lefke bölgesinin 42 yıldır bu sorunla mücadele ettiğini ve bu sorun çözülmeden bölgede yapılacak hiçbir işin anlam bulmayacağını söyledi.
Oktay, bölge sivil toplum örgütlerinin CMC sorunun çözümü konusunda bilimsel çalışmalara imza attığını söyleyerek, hükümetlerin bu konuda adım atmadığını dile getirdi.
Lefke Bölgesi Sivil Toplum Örgütleri Koordinatörü Teoman Oktay’ın açıklamalarının ardından Nazif Kubilay söz alarak bölge sivil toplum örgütlerinin hazırladığı bildiriyi okudu.
“Yeni ihale kaçınılmaz”
Bildiride, CMC atık alanının temizliği için bölgenin son 20 yılda iki firmaya kiralandığı ancak bölgede gözle görülür bir faaliyette bulunulmadığına dikkat çekilerek, 9 yıl önce CMC alanını devralan PORT İSBİ Firması’nın da işi zamana bıraktığı ve gerekli taahhütleri yerine getirilmediği belirtildi.
Geçmiş hükümetin ilgili firmanın sözleşmesini fes ettiği ancak yeni gelen hükümetle birlikte bu kararın iptal edildiğinin kaydedildiği bildiride, bu durumun kabul edilir olmadığı ve CMC alanındaki atıkların temizliği için yeni bir ihalenin kaçınılmaz olduğu vurgulandı.
Bildirinin okunmasının ardından Lefke Çevre ve Tanıtma Derneği Başkanı Ahmet Hızlı, Lefke Vakfı Başkanı Vehit Nekibzade, Bağlıköy Eko Turizm Gönüllüleri Derneği Başkan Yardımcısı Taner Kerimoğlu, Lefke Turizm Derneği Başkanı Hasan Karlıtaş, Denizli- Gemikonağı Kalkındırma Derneği Başkanı Türkay Fotalı ve GÜKAD Başkanı Reşat Kansoy, siyasi parti temsilcilerinden SDP Başkanı Tözün Tunalı, HP Güzelyurt İlçe Başkanı Naim Pınar ve CTP-BG Genel Sekreteri Tufan Erhürman birer konuşma yaparak, eyleme destek belirttiler.
Eyleme, bölge milletvekilleri, geçmiş hükümet dönemindeki bazı bakanlar da katıldı.
Kaya: Lefke’nin artık kirlilikle anılmasını istemiyoruz
Lefke Belediye Başkanı Aziz Kaya ise eylemde yaptığı konuşmada, Cittaslow ağına katılan Lefke’nin artık bu tür kirlilikler ve maden yatırımlarıyla anılmasının istenmediğini vurgulayarak, yetkilileri göreve çağırdı.
Eylem kaydedildi
Konuşmaların ardından tüm katılımcılarla birlikte kurdele kesilerek, ‘CMC Rehabilitasyon ve Konut, Liman, Orman Projesi’nin’ sembolik açılışını yapıldı.
Eylem boyunca CMC alanının ana giriş kapısına kilit vurulması, alanın iç kısmında şirket bünyesinde çalışan güvenlik görevlilerinin beklenmesi ve yine şirket çalışanı bir kişinin eylemcilerin video kaydını yaptığı da dikkatlerden kaçmadı.
