Suudi Arabistan’da devlet petrol şirketi Aramco’ya ait iki büyük tesise yapılan saldırılarla ilgili açıklama yapan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, İran’ı suçladı.
Twitter hesabı üzerinden açıklama yapan Pompeo, saldırıyı “dünya enerji arzına yönelik eşi görülmemiş bir saldırı” olarak tanımladı.
Yemen bağlantısını da reddeden Dışişleri Bakanı Pompeo, ‘bununla ilgili hiçbir delil yok’ dedi ve tüm ülkelere, “İran’ı kınama” çağrısı yaptı.
İran Dışişleri Bakanlığı ise bu suçlamayla ülkeye karşı gelecekte yapılabilecek hamlelerin ‘alt yapısının hazırlandığı’ savunuldu.
Tasnim haber ajansına yaptığı açıklama yapan üst düzey bir asker ise, “İran’ın topyekün savaşa hazır” olduğunu söyledi.
Devrim Muhafızları Havacılık ve Uzay Kuvvetleri Komutanı olan Amir Ali Hajizadeh, “Herkes, 2 bin kilometre mesafedeki tüm Amerikan üslerinin ve uçak gemilerinin, menzilimiz içinde olduğunu bilmelidir.” dedi.
Cumartesi günü gerçekleşen saldırıları Yemen’deki İran destekli Husiler üstlenmişti.
Lübnan merkezli Al-Masirah televizyonuna konuşan Husi sözcüsü saldırılarda 10 insansız hava aracının kullanıldığını belirtti ve gelecekte yeni saldırılar düzenleyebilecekleri tehdidinde bulundu.
Suudi Arabistan Enerji Bakanlığı, neredeyse ülkenin günlük üretiminin yarısına eş gelecek şekilde, 5.7 milyon varillik bir azalma olduğunu değerlendirdi.
Güdümlü füze olasılığı da değerlendiriliyor
Uzmanlar, saldırıların petrol fiyatlarını da ciddi şekilde etkileyebileceğini kaydediyor.
Saldırıların Yemen kaynaklı olması için, insansız hava araçlarının Suudi Arabistan’ın iç bölgelerine doğru yüzlerce kilometre uçması gerekiyor.
Wall Street Journal gazetesine göre ise yetkililer, saldırıların Kuzey kaynaklı olabileceği ihtimalini değerlendiriyor.
Gazetenin haberine göre, İran veya ülkenin Irak’taki Şii müttefiklerinin, insansız hava araçları yerine güdümlü füzelerle bu saldırıyı gerçekleştirmiş olabileceği ihtimali üzerinde de duruluyor.
Irak Başbakanlığı’ndan yapılan açıklamada saldırının ülkeden yapıldığı iddiası reddedildi.
Başbakan Adil Abdül Mehdi, “Irak, sosyal medyada dolaşan ve kendi topraklarından böyle bir saldırının düzenlendiği yönündeki iddiayı yalanlamaktadır.” dedi.
Hangi tesisler vuruldu?
Saldırıya uğrayan bölgelerden gelen görüntülerde, devlet petrol şirketi Aramco’nun Abqaiq’de bulunan en büyük petrol işleme tesisinden alevler yükseldiği görülüyor.
Abqaiq’teki tesiste kükürtlü ham petrol işlenip ham petrole dönüştürülüyor. Burada günde yaklaşık 7 milyon varil ham petrol üretiliyor.
Aramco bu tesisin dünyanın en büyük “ham petrol stabilizasyon tesisi” olduğunu belirtti.
İkinci saldırı ise ülkenin ikinci büyük petrol sahası olan Khurais’e düzenlendi.
2009 yılından bu yana aktif olan sahadan günde 1,5 milyon varil petrol çıkarılıyor. Sahada 20 milyar varillik rezerv olduğu tahmin ediliyor.
evlet medyası iki bölgedeki yangınların da kontrol altına alındığını açıkladı.
Saldırının neden olduğu maddi zararla ilgili resmi bir açıklama yapılmazken, AFP ajansı İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Mansur El Turki’nin saldırılarda yaralanan olmadığını açıkladığını aktardı.
Saldırının haftasonuna denk gelmesi ve küresel petrol piyasalarının kapalı olması nedeniyle, saldırının etkileri petrol fiyatlarına yansımadı.
BBC Ekonomi muhabiri Katie Prescott‘un analizi:
Aramco sadece dünyanın en büyük petrol üreticisi değil, aynı zamanda en çok kâr elde eden şirketlerden biri.
Khurais petrol sahası dünyanın petrol ihtiyacının yaklaşık yüzde 1’ini karşılıyor. Abqaia ise Suudi Aabistan’ın en büyük petrol işleme tesisi – küresel arzın yüzde 7’sini karşılama potansiyeline sahip. Bu nedenle küçük de olsa herhangi bir müdahale, şirketin üretimini etkileme riski taşıyor.
Bugün ilk çıkan haberler ardından, saldırılar nedeniyle Suudi Arabistan’ın petrol üretiminin yarı yarıya düşebileceği tahminleri yapılmış ve bu tahminleri uzmanlar nefeslerini tutarak okumuştu.
Suudi Arabistan dünya ham petrolünün yüzde 10’unu üretiyor. Bunun yarı yarıya azalması halinde, Pazartesi günü piyasalar açıldığında petrol fiyatlarının da ciddi şekilde etkilenmesi beklenir. Ancak Aramco henüz zararın boyutuna dair bir açıklama yapmadı.
Daha önce de gerçekleşen benzer saldırılardan da Yemen’de “İran tarafından desteklenen Husi militanlar” sorumlu tutulmuştu.
Yemen’de Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon dört yıldır Husilere karşı savaşıyor.
Ağustos ayında Shaybah petrol sahasındaki tesislere, Mayıs ayında da iki adet petrol pompa istasyonuna silahlı drone ile saldırı düzenlenmişti.
