Seçime giden nedenler, ve kurlar dolayısıyla bazı önlemler - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Cuma, Mart 29, 2024
Köşe Yazarları

Seçime giden nedenler, ve kurlar dolayısıyla bazı önlemler

Onur Borman

Erken seçim kararından sonra geçtiğimiz hafta tüm siyasi partilerin aday adayları ve kontenjan adaylarının büyük çoğunluğu belirlendi. Hafta sonu aday seçimlerinden sonra da önümüzdeki hafta içinde tüm siyasi partilerin kesin adayları ve sıralamaları ortaya çıkacak. Ülkemiz açısından hayırlısı olsun diyoruz.

Şimdi özellikle de Hükümette halen görevli bulunan adayların gelecekle ilgili projelerini ve yine gelecekle ilgili seçimden sonra yoğun bir programa dayalı uygulanacak projeksiyonlarını dinlemekteyiz !  Son günlere kadar atamalar, vatandaşlıklar, inşaat izinleri, ihalesiz alımlar vb hukuka aykırı olduğu iddia edilen icraatlar ve kararlar, ve halkın geneline yönelik yapılmayan can güvenliğini ilgilendiren yol, trafik, çevre ve ses kirliliği, kaçakçılık ve her alanda olduğu gibi çalışma alanında kayıtdışılık  gibi bir çok can güvenliğini de kapsayan konular,  iki yıldan beri su dağıtımları dahil acil ve zaruri yol projelerinin uygulanmaması, ve bunlar gibi sayabileceğimiz halka dönük bir çok zaruri icraatların yapılamaması  kamuoyu  reaksiyonlarını arttırmış ve bu tartışmalar erken seçime gitme kararına kadar uzamıştır..  Şimdi böyle bir dönemin pembe tablolarla takdim edildiklerini  izliyoruz.! Keşke öyle olsaydı..Ve erken seçime gitme gerekçesi de ortaya çıkmasaydı..


Esasen yatırımlardaki uygulamaların ne durumda olduğunu ve son yıllarda Türkiye tarafından hibe edilen yatırım paralarının dahi kullanılamadığı, ve yıldan yıla aktarıldığı dönemsel olarak TC Büyükelçiliği Kalkınma ve İşbirliği Ofisi tarafından sürekli yayınlamaktadır ve herkes bunu izleyebilmektedir. Nispeten yürüyen projeler maalesef sadece ‘dağıtım’ projeleridir. Bir de övünülecek proje olarak sürekli tekrarlanan ‘Cezaevi’ projesidir.

Yani yatırımlarda oran olarak daha fazla kullanılan ödenekler daha ziyade harcanması kolay olan çeşitli sektörlere dağıtılmakta olan teşvik ve primlerdir ki bu ödeneklerin de yerli yerinde kullanımı ve verimlilik yaratacak bir sonuca ulaşamadığı sektörlerdeki şikâyetlerden ve sektörlerin gelişmelerinden  anlaşılmaktadır. Örneğin turizm alanındaki prim alanlarının değiştirilmesi.. Tarım ve hayvancılıktaki  teşviklerin verimlilik yaratamaması ve aynı sorunların devam ederek büyümesi.. Ve bu teşviklerin verimlilik yaratacak yönde değiştirilmemesi..

Sürekli olarak tekrarlanan denk Bütçe ise Fiyat İstikrara Fonu, Turizm Fonu ve emeklilik Fonu dahil tüm Fon’ların Gelirlerinin, Bütçe Gelirleri içine alınmasından sonra, sürekli artan Fon gelirlerinin ve özellikle FİFonu’na tabi mallar üzerine yapılan yüksek zamlardan kaynaklanmaktadır. Buna mukabil bu Fon’ların yasa’larında öngörülen Giderlerin de yapılmamasından ve hizmet kısıtlamasından kaynaklanmaktadır. Yani bu Gelirler vardı ve bütçe dışı ayrı Fon’lardı. Bütçeye kullanıldığı miktar da geçmişte ‘Borç’ olarak kaydedilmekte olduğu cihetle bütçe açığı görülüyordu. Yani hakikatte bahsedilen ‘denklik’, hem bu nedenler hem de yapılmayan hizmetlerden ve yüksek oranlara  çıkarılan Fon vergilerinden kaynaklanan bir ‘açık’ azalması olarak görülüyorsa da, 2017 yıl sonu ödemeler ve mükellefiyetler göz önüne alınarak hesaplandığında kanaatimce geçen yıllar seviyesine yakın yani 250 milyon TL’ye yakın bir açık, bu yıl da verileceğini tahmin etmekteyim..  2016 yılı içinde de aynı iddialar yapılmış,  ancak yıl sonu çıkan kesin hesaplara göre Yerel Giderlerle Yerel Gelirler arasında 254 milyon TL Açık vermiştir.. 2017 yılı içinde bazı aylarda yakın gelir-gider sonuçları olsa da yıl sonu itibariyle de Kasım-Aralık giderleri ve mükellefiyetleriyle, verilen avanslarla  Kasım-Aralık gelirleri arasında en az 200-250 milyon TL civarında açık gerçekleşmesi olacağını ( Kasım-Aralık ödemeleri ve iki aylık gelir tahminlerine göre) tahmin etmekteyim.  Devam edecek bir ‘denk’lik de kesinlikle yoktur. Çünkü devlet durağan değildir,  ve halkın gelişen ihtiyaçları, ekonominin  kalkınması için gerekli hamleleri yaratacak yatırımlara ihtiyaç olduğu gibi,  Gelir kısmında da Gelirlerin ağırlığının, incelendiği zaman kalıcı kayıt düzenine tabi daimi Kazanç vergileri ve kalıcı istikrarlı vergi ve gelir kaynaklarına dayalı olmadığını, görüyoruz..

Kurlar; Bu hafta kurlar yine yükselmeye devam etmiştir. Cuma günkü kurlara göre , son bir ayda ortalama dolar,Euro ve streling’de % 5’in biraz üstünde bir değer kaybı daha yaşandı. Yıl başından beri ise dolarda %10, euro’da % 22, ve stg’de % 18 civarında bir değer kaybı var. Türkiye’de kur riskini azaltmak için bazı önlemlere devam ediliyor. Geçen haftalarda ihracatta alınan ihracat kredilerinin geri ödemesinde 3.70 sabit kurun uygulamaya konmuş olduğunu yazmıştık. Şimdi de reel sektörün kur riskini azaltmak için şirketlerin bankalar kanalıyla borçlanmalarında vadeli , 1 ay veya örneğin 3 ay vadeli borçlanmalarda alınan tarih ile vade sonunda geri ödemede kur farkının devletçe ödenmesi ( TL suretiyle ödeme)önlemi getiriliyor. Bu tür sektör kur sabitlemeleri aslında hazineye yük yükleyeceği gibi kurların durmasını da engelleyemeyecektir, sadece iş çevrelerine maliyet artışlarını yansıtmamak ve üretim ve satışları durdurmamak açısından bir kesimin maliyet farklarının devletçe yüklenilmesidir.

Kurlar bu yıl oynaklığını devam ettirdiği sürece Türkiye Hükümetince alınan bir dizi destek ve teşvik önlemleri ile vergi indirimleri dahil sanayi üretimi ve ihracatında, -kur yükselmelerine rağmen- artışlar olmuştur. Üçüncü çeyrekte sanayi üretiminde % 13.5 oranında bir artış olmuştur. Dayanıklı tüketim malları imalatında ise % 36’, dayanıksız mallarda da % 8 civarında artış oldu. Toplam ihracatta % 8.7 ve imalat sanayi  ihracatında %10 artış gerçekleşti.  Ancak Eylül itibariyle cari açık Eylül ayında bir önceki aya göre 4 milyar dolara yakın daha yüksek oldu. 39.2 milyar$’a yükseldi. Nedeni de ithalatın da artmış olması. Aynı zamanda imalat ara malların ithalatının fazlalığı. Bu yıl büyümenin % 5’lerde olacağı tahminleri hala geçerli. Ekonomisi Türkiye’ye bağımlı KKTC’nin de yatırımları hızlandırarak kalkınma hamlesine girmesini temenni edelim..

17.11.2017                                               Onur Borman

Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
0
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar