Küresel ekonomik kriz karşısında neoklasik ekonomi teorisi yetersiz kalmıştır. Sermaye hareketlerinin serbest olduğu dünyamızda bugün ABD’nin yaptığı gibi bütçe açığı verme pahasına para basarak ekonomiyi canlandırmamız sonucunda enflasyon yaratmayacağını belirten bir teoridir. MODERN PARA TEORİSİ.
Bu teori bir şey daha savunuyor oda şudur, kamu harcamalarının vergi toplamaya bağlı olmaması yönündedir. Yani kamu harcaması yapmak için illede vergi toplamak gerekmemektedir. Önce kamu harcama yapacak bu harcamadan gelir elde edilecek ondan sonra da elde edilen gelirden vergi alınacak. Çok doğru yerinde bir teori. Bu teori felsefik olarak neoliberal modelin dışında olan bir akım.
Günümüzün modern ve oldukça yeni bir düşüncesi olan modern para teorisi 2008 yılında başlayan global ekonomik kriz sonrasında Japonya, İngiltere A.B ülkeleri ekonomilerinde uygulama alanı buldu ve çeşitli yöntemlerle piyasaya likidite verdiler. Bu uygulamayı ABD’de yaptı ve 2008 krizinden kısa sürede çok fazla zarar görmeden çıkıldı. Yani önce piyasa rahatlatıldı sonra vergi toplandı. Bir derecede teori yerine getirildi. Tam değil tam olabilmesi için mali genişlemede yapılması gerekmekteydi. Oysa sadece parasal genişleme yapıldı. Peki parasal genişleme enflasyon yarattı mı? Hayır yaratmadı. Teori doğru sonuçlar verdi.
Ekonomi Bilimini iki başlık altında incelememiz mümkün.
1-Ekonomi Teorisi
2- Ekonomi Politikası
Ekonomi teorileri hem kapitalist hem de sosyalist ekonomilerde geçerli fakat ekonomi politikaları daha çok sosyalist ekonomilerde geçerli planlalı ekonomi politikalarında daha ön planda. Ekonomi politikaları her yerde aynı sonuç vermeyebilir. Fakat teori geçerliliğini korur. Bunları yazar ve bu iddialarda bulunurken modern para teorisine bakıldığında bir ekonomi teorisi gibi gözüksede aslında bir ekonomi politikasıdır. Bu politikanın uygulandığı ülkelere baktığımızda yani parasal genişlemeye giden ülkelere baktığımızda ABD ‘de özellikle bu teorinin doğru çalıştığını görebiliyoruz. Yalnız parasal genişlemeyi yapan ve enflasyon yaratmayan yani modern para teorisini kullanan ülkelerin ortak özelliği paralarının rezerve para özelliği taşıması yani kendi para birimleriyle iç ve dış borçlarını ödeyebilmeleridir. Bu durumda modern para teorisinin öngörülerinden olan parasal genişleme ve mali genişleme parası güçlü olmayan dolarizasyon etkisinde bulunan ekonomilerde bu politika enflasyonist etki yarattı. Bu teori tüm ekonomiler için geçerli gözükmemektedir.
Bütün bu gerçeklere baktığımızda günümüzde korona virüsünün yarattığı olağan üstü koşullar enflasyon tehlikesini düşünmememizi gerektirmektedir. Artık konu enflasyon değil. Ekonomilerin batmaması insanların yaşayabilmesi konusudur.
Biz KKTC olarak çok rahat bir konumdayız. Paramız yok Türkiye Cumhuriyetinin parasını kullanıyoruz. Para politikamız yok. Türkiye Cumhuriyeti para politikalarının etkisi altındayız. Enflasyon ithalatı yapıyoruz. Dolayısıyla hiçbir ekonomi teorisiyle ilgilenmediğimiz için çok rahat bir konumdayız ve aslında tüm yukarıda yazdıklarımın hiçbiri bizim ülkemize yani KKTC ye şamil değildir.
Söz konusu yazdıklarım ve ortaya koyduğum teori Türkiye Cumhuriyeti için de geçerli olan bir iddia Türkiye her türlü imkanını ve her türlü fonunu Ortadoğu savaşları için kullanmış bulmaktadır. Türkiye parayı basarak modern para teorisinin öngördüğü gibi parasal genişlemeye gitmesi gerekmektedir. Talebin düştüğü ekonominin çökmeye başladığı bu ortamda enflasyonist etkinin minimum düzeyde kalacağını düşünüyorum.
Hal böyleyken ve ekonominin içine düştüğü durum bu iken Türk Lirasının da değer yitirmemesini beklemek hayal olur.
