Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD’nin Avrupa, Asya ve Pasifik Okyanusu’ndaki adalara uzun menzilli füzeler konuşlandırmak için zemin hazırladığını söyledi.
Münih Güvenlik Konferansı’nın ardından basın toplantısı düzenleyen Lavrov, ABD Başkanı Donald Trump’ın Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması’ndan (INF) çekilmesinin ardından yürütülen moratoryum çabalarına ilişkin konuştu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin‘in moratoryum çağrısı yaptığı isimlerden sadece Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron‘un bu çağrıyı dikkate aldığını ve diyaloğa ilgi duyduğunu belirttiğini söyleyen Lavrov, bu konuları Fransızlarla konuşacaklarını belirtti.
Fransızlarla çalışmalarının yeterli olmayacağını ve somut çözümler üzerinde anlaşma yapılabilmesi için ABD’nin de katıldığı çok taraflı müzakereler yapılması gerektiğini kaydeden Lavrov, INF’i bozan ABD’nin bir zamanlar yasaklı olan bu silahları Avrupa ve özellikle de Asya’da konuşlandırmak için şu anda aktif olarak zemin hazırladığını iddia etti. Lavrov, ABD’nin bunu gizlemediğini ve Japonya, Güney Kore, Pasifik Okyanusu’ndaki adalara füze konuşlandırılmasının ele alındığını ifade etti.
2 Şubat 2019’da ABD, INF’den resmen çekildiğini duyurmuştu. Sonrasında Putin, NATO ve Avrupa ülkelerine moratoryum çağrısı yapmıştı.
INF Anlaşması nedir?
INF Anlaşması, 1987 yılında dönemin ABD Başkanı Ronald Reagan ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov tarafından imzalanmıştı.
Anlaşma uyarınca, menzili 500 ile 5 bin 500 kilometre arasında olan karadan havaya orta menzilli füzelerin yasaklanması öngörülüyor.
Denizden ateşlenen füzeler ise bu anlaşma kapsamında yer almıyor.
Bu anlaşma, Soğuk Savaş’ın son dönemlerinde iki süper gücün nükleer savaş tehdidini azaltmak amacıyla başlattığı üç bacaklı silahsızlanma sürecinin bir parçası.
Bu sürecin bir diğer bacağını START olarak bilinen stratejik silahların sınırlandırılmasıyla ilgili görüşmeler ve diğerini de uzay silahları konusundaki müzakereler oluşturuyor.
ABD INF’den neden çekildi?
ABD, 11 Eylül 2001 saldırılarının ardından “şer ekseni” olarak nitelendirdiği ülkelerden gelebilecek hava saldırılarına karşı savunma sistemlerini güçlendirmek istediği gerekçesiyle Anti Balistik Füze Anlaşması’ndan çekildi.
ABD’nin 2002 yılında çekileceğini açıkladığı bu anlaşma, deniz, hava, uzay ve karada, anti balistik füze sistemleri ve bileşenlerini geliştirmeyi, test etmeyi ve konuşlandırmayı yasaklıyordu. Ayrıca ülkelerin kuracağı anti balistik füze savunma sistemlerine de ciddi kısıtlamaları getiriyordu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de 2007 yılında yaptığı açıklamada, INF Anlaşması’nın artık çıkarlarına hizmet etmediğini söylemişti.
O tarihten bu yana da ABD’li yetkililer dönem dönem Rusya’nın anlaşmayı ihlal ettiğini öne sürüyordu.
2014 yılında Başkan Obama, karadan ateşlenen bir füze test ettiğini öne sürmüş ancak özellikle Avrupalı müttefiklerinin baskısıyla anlaşmadan çekilme yönünde bir adım atmamıştı.
ABD, NATO tarafından SSC-8 olarak adlandırılan Rusya’nın yeni orta menzilli Novator 9M729 füzesinin anlaşmayı ihlal ettiğini savunuyordu.
Rusya yeni geliştirdiği bu füzeler hakkında fazla bir bilgi paylaşmıyor ancak anlaşmayı ihlal ettiği iddiasını da reddetmişti.
