JCC isimli kredi kartı hizmetleri şirketi tarafından yayınlanan rapora göre; 2014’ün Ağustos ayına kadar Kıbrıslı Türkler Güney’de yaklaşık 9.5 milyon Euro, Rumlar ise KKTC’de 3.2 milyon ve Türkiye’de de 3.4 milyon Euro civarında harcama yaptılar. Görüldüğü üzere Kıbrıslı Türkler Rumların KKTC’de harcadığı paranın 3 katı fazlasını Güney Kıbrıs’ta harcıyor.
JCC raporuna göre; Kıbrıslı Türkler, güneyde daha çok süpermarketler, konfeksiyon, ev ihtiyaçları- gereçleri ve eğlence amaçlı harcama yaparken, Rumlar KKTC’de daha çok akaryakıt, otellerde konaklama, konfeksiyon, Ercan’dan seyahat ve eğlence amaçlı harcamalar yapıyor.
Kredi kartı harcamaları tespit ediliyor. Ancak nakit yapılan harcamalar tespit edilemediği için, gerek Kuzeyde, gerekse Türkiye’de harcanan paralar raporda verilen bilgilerin çok üstünde olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Nüfusumuz ve kişi başına düşen gelirimiz Güney Kıbrıs’tan düşük olduğu halde, yaptığımız harcamaların 3 katı fazla olmasının birçok nedeni bulunmaktadır.
Sanayi Odası tarafından Kasım 2013 içerisinde Kuzey ve Güney’de tüketici fiyatları üzerine yapılan Pazar araştırmasında gıda, temizlik malzemesi yoğunluklu ürün sepeti içerisindeki ürünlerin %82’sinin Kuzeyde daha ucuz olduğu tespit edilmiştir. Bu dağılımda, Kuzeyde yerli üretimi olan ürünlerin %84’ü, Kuzeyde yerli üretimi olmayan ürünlerin ise %79’unun Kuzeyde daha ucuz olduğu görülmektedir. Demek ki, vatandaşlarımızın Güney’den alışveriş yapmalarındaki tek belirleyici faktör fiyat ve Güney’in daha ucuz olduğu kanısı değildir.
Ayrıca, Ocak 2013 tarihinde yayınlanan, Lefke Avrupa Üniversitesi ile Doğu Akdeniz Üniversitesi akademisyenleri tarafından hazırlanan “KKTC ile Güney Kıbrıs arasındaki ticaret kayması”nı analiz eden başarılı bir rapor vardır. Bu raporda çok önemli tespitler yapılmaktadır.
Ticaret kayması raporuna göre, Güney’in avantajlı olduğu başlıca ürünler, giyim eşyaları, orijinal marka ürünler, elektrikli eşyalar, et ürünleri, yedek parçalar ve bazı gıda ürünleridir. KKTC’nin, Güney’e göre avantajlı olduğu tespit edilen ürünler ise; doğal güzellikler, otel ve restoranlar, casinolar, perde, yün gibi tekstil ürünleri ve taklit ürünleridir.
Kuzey’den Güney’e kayan ticarette şu faktörler öne çıkmaktadır. Çok amaçlı alışveriş merkezlerinin varlığı, Güney’in daha ucuz olduğu algısı, ürünlerin güvenli olduğu algısı ve hizmet sektörünün daha gelişmiş olmasıdır.
Güney Kıbrıs’ın, KKTC’den daha az alışveriş yapmama nedenleri arasında ise, Güneydeki esnafın korunması gerektiği anlayışı, Kuzeyden yapılan alışverişin toplum tarafından onaylanmayacağı inancı ve Kuzey’deki esnafa para kazandırmama yönündeki hassasiyet bulunmaktadır.
Sonuç olarak, Ticaret kayması raporuna göre; Kuzey-Güney arasındaki harcama dengesinin Kuzey leyhine çevirebilmesi için alınması gereken tedbirler de şunlar olmalıdır; Mağaza hizmet kalitesi artırılmalı, Kuzeyin ucuzlatılması için tedbirler alınmalı, tüketici güvenin artırılması için ürün güvenliği geliştirilmeli, 2 toplum arasındaki önyargıların aşılması, güven artırıcı ve ticareti teşvik edici politikalar geliştirilmeli, gümrük denetimleri artırılmalı ve doğal-tarihi güzelliklerin daha güzel sunumu yapılmalıdır.
KKTC’lilerin Güney Kıbrıs’tan niye 3 katı daha fazla harcama yaptıkları, yukarıda paylaştığım bilgi, veriler ve alınması gereken tedbirler çerçevesinde konuya önemli oranda ışık tutacaktır diye düşünüyorum.
