Fileleftheros “1 Milyar Euro’luk Unutulmuş Elektrik Enerjisi Hesabı… Maliye Komitesi’nin Uyarılarına Karşın İşgal Bölgelerine Elektrik Enerjisi Verilmeye Devam Ediliyor” başlıklı haberinde Rum Elektrik İdaresi (AİK) Müdürü Hristos Tufeksis tarafından kaleme alınan Kıbrıslı Türklere verilen ancak ücreti tahsil edilemeyen elektrik enerjisiyle ilgili tarihi süreci özetle şöyle anlattı:
“Kıbrıslı Türkler 1963’te kendi kendilerini Kıbrıs’ın genelindeki Kıbrıs Türk ceplerine mahsur ettiler. Müstahkem kale haline gelen bu ceplere Kıbrıs Cumhuriyeti yasal makamlarının su ve elektrik ölçüm kayıtlarını yapmak üzere serbestçe girişleri yasaklandı. AİK 1964’te elektrik enerjisi ölçüm kayıtları konusunda, Kıbrıs Türk ceplerine giden 11 KV’lık orta gerilim hattını baz aldı.
Kıbrıs Cumhuriyeti diğer vatandaşlarıyla birlikte Kıbrıslı Türklere de elektrik enerjisi de dahil bütün temel hizmetleri sağlamaya devam etti. Bu durum 1974’ten sonra da devam etti. bunun sonucunda üretilen toplam elektrik enerjisinin yüzde 25’i 36 noktadan 66 KV’lık yüksek, 11 KV’lık orta ve düşük gerilim hatları aracılığıyla Kıbrıslı Türklere sağlandı. İşgal altındaki bölgelere elektrik enerjisi verilmesi kararı tamamen siyasi ve insaniydi çünkü unutmayalım ki 1974’ün hemen sonrasında o bölgelerde ve özellikle Karpaz’da binlerce Kıbrıslı Rum yaşıyordu. Böylece Kıbrıs Türk nüfusuna Kıbrıslı Rum mahsurlara paralel olarak Türkiye’den yasadışı gelerek terk edilmiş köylerimize yerleşen yerleşiklere ve ‘kahraman’ Mehmetçik’e elektrik sağlandı.
LEFKOŞA’YA SU SAĞLAYAN GÜZELYURT-YAYLA POMPALARI ELZEMDİ, ELEKTRİK VERİLMEYE DEVAM EDİLDİ
Lefkoşa’ya su sağlayan ana kaynak olan Omorfo (Güzelyurt)-Sirianohori (Yayla) bölgesindeki su pompaları da elzemdi. Dolayısıyla Kıbrıs Cumhuriyeti’nin işgal bölgelerine elektrik enerjisi sağlaması mecburiydi. AİK bu noktadaki elektrik ölçüm kayıtlarını, tüketim değerinin talep edilmesi için gerekeni yapmak üzere İçişleri Bakanlığı’na havale etti.
DÜNYA BANKASI’NDAN DÜŞÜK FAİZLİ KREDİ ALMAK İÇİN ELEKTRİK VERİLMEYE DEVAM EDİLDİ
İşgal bölgelerine elektrik enerjisi verilmeye devam edilmesini Dünya Bankası da teşvik etti. AİK kalkınma faaliyetleri için Dünya Bankası’ndan düşük faizli kredi alıyordu. AİK’in protestoları üzerine Dünya Bankası yetkilileri, finansın Ada’nın bütün sakinlerinin refahı için olduğu ve kayıtlı tüketimin siyasi düzeyde müzakere ve talep konusu olacağı argümanıyla, elektrik sağlanan bütün noktalara ölçüm cihazı yerleştirilmesini tavsiye etti. Böylece AİK işgal bölgelerine elektrik vermeye devam etti, tahsil edilmeyen enerji maliyetini de her meclisin lütfuyla, kategorilerine göre bütün tüketicilere paylaştırdı. Tahsil edilmemiş tüketim maliyeti Kıbrıslı Rum tüketicilere gönderilen faturanın yaklaşık yüzde 15’ine ulaşıyordu. Çoğu Kıbrıslı Rum tüketici özellikle 1983’te sahte devletin ilan edilmesinden sonra AİK’in meclisten elde ettiği bu zammı ödemeyi reddetti ancak AİK reddedenler aleyhine hukuki tedbirlere başvurdu.
ÜÇ NOKTADAN ELEKTRİK VERİLMEYE DEVAM EDİLİYOR
İşgal bölgelerine verilen elektrik enerjisi miktarı 1996’da, Tansu Çiller’in başbakanlık döneminde Türkiye’nin finansmanıyla Ay. Epiktito’ya (Çatalköy) yasadışı elektrik santrali inşa edilmesiyle azaldı. İşgal bölgelerinin Cumhuriyet makamlarından özerkliklerini güçlendirme çabasıyla Kıbrıslı Türkler yüksek gerilim ağını kestiler ve birkaç düşük gerilim hattını bıraktılar. Bugün elektrik verilen sadece üç nokta kaldı. Bunlar Luricina (Akıncılar), Pile ve Pergama’dır (Beyarmudu).
1964-2012 döneminde kaydedilmiş tahsil edilmeyen tüketim değeri, tüketimin yapıldığı zamanki fiyatıyla 269 milyon Euro’ya ulaşıyor. Buna birikmiş yüzde 5 gecikme faizi (temerrüt) de eklendiğinde tahsil edilmemiş tüketim değeri 1 milyar 18 milyon Euro’ya! ulaşır.
TÜRKİYE’YE 1 MİLYAR 18 MİLYON EURO’LUK FATURA ÇIKARILSIN
Bugünkü ekonomik durum şunların yapılmasını gerektirir: işgal bölgelerine verilen elektrik bedelinin Kıbrıslı Rum tüketicilere ödetilmesine son verilsin. Ya AİK bahsi geçen bölgelere verdiği elektrik enerjisi kessin veya sahte devlet ve makamları tanınmadan tahsilat yöntemi bulunsun. Bu durumu yaratan Türk hükümeti olduğu için derhal Türk hükümeti adına 1 milyar 18 milyon Euro’luk fatura düzenlensin. Türkler ödemeyi reddederse, Brüksel’de ifşa edilmeleri, faturanın ödenmesinin; elektrik enerjisi ve doğal gaz konularında gelecekte yapılacak herhangi bir işbirliğinin ön şartı olduğu açıkça ortaya konulmalı.”
