BİRLİKTE HAREKET: 12 belediye başkanı bir araya gelerek mağduriyetlerinin giderilmesi için adım attı. Başkanlara göre, batma noktasına gelen belediyeleri mali olarak zora sokan Meclis’ten geçen adaletsiz yasalar ve hükümetteki partilerin “senden-benden” ayrımı yapan uygulamaları
ÖĞRENCİ ARTTIKÇA ZARAR BÜYÜYOR: Belediyelere ayrılan katkı paylarında aslan payı Lefkoşa, Mağusa, Girne ve Güzelyurt belediyelerine gidiyor. Öğrenci sayısı arttıkça, kişi başı ödeme yapıldığı için, kırsal belediyelere ayrılan pay da düşüyor
“AKILLI BAŞKAN DELİ BAŞKAN”: Halkın, belediye başkanlarını “bazı başkanlar akıllı bazı başkanlar deli” diye ayırdığını belirten Erenköy Belediye Başkanı Özay Öykün, “Yasalarla ve öngörüsüz uygulamalarla kırsal belediyeler batırıldı. Adaletsizliğ3 neden olan ise hükümetlerin aday kayıran politikalarıdır” dedi
İŞTE ÖNERİLER:
– Hava ve deniz limanlarından alınan ücretler, trafik cezaları, kıymet ve tartı ücretleri bir fonda toplansın, 28 belediyeye eşit olarak bölünsün
– Yeni nüfus sayımı ile doğan mağduriyetler karşılansın
– Elektrik Kurumu belediyelere olan “Yer İşgal Harcı”nı ödesin
– Mahsuplaşma yapılsın
– Belediye araçları akaryakıt vergisinden muaf tutulsun
– Emekli olan belediye çalışanları alacakları için maliyeden avans verilsin
– KDV oranı yüzde 5’e düşsün
Bertuğ TOPAL
KKTC’de bulunan yirmi sekiz belediyeden ok iki tanesi belediyelerin içinde bulunduğu sıkıntı ve çıkmazları kamuoyuna taşımak amacıyla yeni bir hareket başlattı. 12 belediye başkanı birlikte hareket edip belediyelerin sorunlarını gündeme getirmek amacıyla Havadis Gazetesi’ni ziyaret edip içinde bulundukları çıkmazı ve çıkış yollarını aktardılar. Özellikle devlet tarafından verilen katkı payının yeni nüfus dağılımı ile büyük belediyelere kaydığına vurgu yapan 12 belediye başkanı yeni bir sisteme gereksinim olduğunu söyleyerek yetkililerin yardım eli uzatmasını istedi.
Yenierenköy, Akdoğan, Geçitkale, Serdarlı, Paşaköy, İnönü, Vadili, Büyükkonuk, Mehmetçik, Esentepe, Dipkarpaz ve Lefke belediye başkanlarından oluşan yeni hareket içine düştükleri mali kriz nedeniyle halka hizmet vermekte zorlandıklarını belirttiler.
Bağımsız hareket ediliyor
12 belediye Belediyeler Birliği’nden bağımsız olarak hareket ederek sorunlarına çözüm arayacaklarını ve kendilerine “mağdur belediyeler” ismini verdiklerini belirttiler. Yapılan yanlışlıkları ve adaletsizliği kamuoyuna paylaşmak adına bir oluşum yarattıklarını ifade eden 12 belediye başkanı, hazırladıkları sorunlar ve çözümler raporunu Başbakan Özkan Yorgancıoğlu’na sundu.
Nüfus dağılımı ana etken
2007 yılına kadar vatandaş nüfusuna göre dağıtılan belediye katkı paylarını yasada yapılan değişiklikle vatandaş nüfusa öğrenciler ile çalışma izinli kişilerin dahil edilmesi sonucunda bu tür nüfusu olmayan belediyelerin gelirleri %35 düşürüldü. Bu gelirlerin ise öğrenci ve çalışma izni ile ikamet eden kişilerin çoğunlukla tercih ettiği büyük şehirlere kaydığı görülüyor.
Köylerin belediyelere bağlanması maliyeti artırdı
12 belediyenin bir diğer sıkıntısı ise 2008 yılında değişen Yerel Yönetimler Yasası ile çevredeki tüm yerleşim yerlerinin belediyeye bağlanması oldu. Hizmet alanlarının genişlemesi nedeni ile özellikle kırsal kesimde görev yapan belediyelerin hizmet maliyetleri on kat artmasına rağmen katkı payındaki düşüklükle beraber belediyeler hizmet veremez noktasına getirildi. Zor durumda olduklarını belirten belediye başkanları, belediye araçlarının kullandığı akaryakıtın vergiden tutulmasını istedi.
“Akaryakıt maliyeti ve KDV’nin artışı tuzu biberi oldu”
Akaryakıt fiyatlarında ve ona bağlı girdilerin maliyetinin artması zaten zor durumda olan belediyelerin çöküşünün de tuzu biberi oldu. Katma değer vergisinin %5’ten %16’ya yükseltilmesi ise belediye başkanları tarafından “adeta kırsal kesim belediyelerinin bitirilmesi” olarak tanımlandı. Ayrıca çalışanlara yapılan zammın belediye giderlerine göre ayarlanmaması da bir belediyelerin çökme noktasına gelmesindeki bir diğer sebep olarak görülüyor.
Gelirler bir havuzda toplanmalı
12 belediye başkanı, Başbakan Özkan Yorgancıoğlu’na da sunduğu raporda krizden çıkış için bazı noktalara değindi. Hava ve deniz limanlarında yolcu başına alınan ücretler, trafik cezaları, kıymet ve tartı ücretleri gibi sadece büyük belediyelere giden gelirlerin bir havuz içerisinde toplanıp belediyelere nüfus oranlarına göre dağıtılmasını isteyen 12 belediye, üretimin çoğunun kendi belediye sınırları içerisinde yapılıyor olmasına karşın herhangi bir gelir temin edememenin sıkıntısını yaşıyor.
“Devlet katkı kriterleri değiştirilmeli”
Devlet katkı payının %10 düzeyine çıkarılmasının belediyeler açısından önemli olduğunu ifade eden 12 belediye başkanı, geçmiş Bakanlar Kurulu’nun almış olduğu kanun hükmünde kararnamenin hayata geçirilmesi ve %9.25’lik katkı payının geriye dönük belediyelere verilmesini talep ediyor.
“Devletle mahsuplaşılsın”
Devletten alacağı olan belediyelerin devlete olan borçları ile mahsuplaşılmasını isteyen 12 belediye başkanı, Elektrik Kurumu’nun belediyelere olan “yer işgal harcı” ve “satılan elektrikten doğan kıymet ve tartı ücreti”nin belediyelere ödenmesi gerektiğine vurgu yaptı.
“Avanslar yeniden açılsın”
12 belediye başkanı, emekli olan personelin kıdem tazminatlarının ödenmesi için geçmiş dönemde kapatılan belediyelerin devletten avans çekme sisteminin yeniden açılmasını istedi. Ayrıca zor durumda olan 12 belediye başkanı, Başbakan’a sundukları raporda tüm belediye başkanlarının katıldığı çalıştayda oy birliği ile alınan ve Belediyeler Birliği tarafından İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanlığı’na sunulan yasa teklifinin hataya geçirilmesini istedi.
Öykün: Katkı payı büyük şehirlere gidiyor
Yenierenköy Belediye Başkanı Özay Öykün ziyarette yaptığı konuşmada 1 yıl içinde devlet tarafından yapılan hatalar sonucunda 200 bin TL boşu boşuna harcama yaptıklarını bunların da devletten geri dönüşünün olmadığını belirtti. Katkı paylarının yeni nüfus sayımı ile büyük belediyelere kaydığını ifade eden Öykün geçmiş dönemde Yeni Erenköy Belediyesi’nin nüfus başına 535 TL aldığını ancak de jure nüfusun da işin içine katılmasından sonra bu paranın 496 TL’ye düştüğünü belirtti. Bölgenin %90’ında Karpaz Emirnamesi’nin geçerli olması nedeniyle emlak vergisi de alamadıklarını ifade eden Öykün, “tek bir yasa ile büyük belediyeleri de kırsal belediyeleri de yönetmeye çalışıyorlar, bu olmaz” şeklinde konuştu. Devlete göre 242 personel istihdam etme yetkisi varken mevcut 120 personeli bile ödeyememekten yakındı. Halkın, belediye başkanlarını “bazı başkanlar akıllı bazı başkanlar deli” diye ayırdığını belirten Erenköy Belediye Başkanı Özay Öykün, “Yasalarla ve öngörüsüz uygulamalarla kırsal belediyeler batırıldı. Adaletsizliği sağlayan ise hükümetlerin aday kayıran politikalarıdır” dedi.
Buhara: Sorunun kaynağına inen yok
Geçitkale Belediye Başkanı Kıvanç Buhara ise konuşmasında belediyeler ile ilgili sorunların ana kaynağına inenin bulunmadığını belirtti. Günümüz belediyeciliğinde halkın belediyeden taleplerinin de değiştiğine dikkat çeken Buhara, 2000’li yıllardan sonra halkın taleplerinin sadece ot ve çöp temizlemeyle kalmadığına vurgu yaptı. Buhara, on yılın içerisinde 3-4 tane Belediyeler Yasası gördüklerini her yasanın da bir kriz doğurduğu söyledi. Belediye başkanlarının çıkarılan yasaları kendilerine yorduklarını ve nasıl bir çıkar yakalayabileceklerini düşündüğünü ifade eden Buhara, bu durumun da belediyelerin bölünmesine neden olduğunun altını çizdi. Yasa ile belediyeler arasında eşitsizlik yaratıldığına da değinen Buhara, “köyleri sırtımızdan atalım belediyeler uğraşsın” tarzında bir görüşün benimsendiğini kaydetti. Buhara sözlerini şöyle tamamladı: “Köyler, geçmiş dönemde isteklerini İçişleri Bakanlığı’na iletirlerdi, şimdi ise belediyeye iletiyorlar. Bizim bütçemiz zaten belli, kötü noktaya gidiyoruz. Biz o istekleri yerine getiremeyince de bizi kötü biliyorlar.”
Adahan: Nüfus statik kaldı, para azaldı
Vadili Belediye Başkanı Mehmet Adahan ise merkezi devletin fakirleştiğini ve belediyelere saldırdığını ifade ederek nüfusun statik kalmasından dolayı katkı payında bir düşüş olduğunu belirtti. Bu düşüşün de halka hizmette zayıflama anlamına geldiğini kaydeden Adahan, hükümetin verdiği katkı payında adaletsizlik olduğuna vurgu yaptı. Adahan şöyle devam etti: “Kıymet ve tartı ücreti Mağusa’da kalıyor, havalimanı Değirmenlik’te ücret orada kalıyor, petrol şirketi İskele’de ücret orada kalıyor. Bizim köyümüzde üretilen bir çok ürünün tartı ücreti başka şehirlere gidiyor. Biz üretim yapanlar suçlu muyuz?” Çalışan maaşlarına zam yapıldığını ancak bu ek ödeme için ek bir gelir verilmediğini kaydeden Adahan, 16 belediyenin nüfusunun statik kalmasından dolayı Katkı Payı’nın düşmesinin bu belediyelerde çöküntüye yol açtığını ifade etti.
Havadis Gazetesi’ni ziyaret eden 12 belediyeyi temsilen Yenierenköy Belediye Başkanı Özay Öykün, Vadili Belediye Başkanı Mehmet Adahan ve Geçitkale Belediye Başkanı Kıvanç Buhara yaşadıkları sıkıntıları ve çözüm önerilerini Havadis Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Başaran Düzgün’e anlattı
Kendilerine “Mağdur Belediyeler” adını vererek yeni bir hareket başlatan 12 belediye başkanı, sorunlarını ve çözüm önerilerini, altında imzalarının olduğu bir raporla geçtiğimiz hafta Başbakan Özkan Yorgancıoğlu’na ilettiler
