ÜRETİCİ DE TÜKETİCİ DE DERTLİ: KKTC’de domates fiyatları 6 TL’ye dayandı. Hem tüketici hem de üretici fiyatlara isyan etti. Tüketici hem kötü hem de pahalı domates yemekten şikayet etti. Üretici, fiyatların bazı tüccarlar tarafından ithal domatesin önünün açılması amacı ile bilinçli yükseltildiğini iddia etti
TİCARET DAİRESİ DEVREDE: Hükümet, domates fiyatlarının aşağı çekilmesi konusunda devreye girme kararı aldı. Ticaret Dairesi Müdürü Nalan Nazlı, “6 TL çok fazla” diyerek fiyatlara müdahale edeceğini duyurdu. Nazlı, üretici ve tüccarlarla yapacağı toplantılar sonrası ithal izni verilip verilmeyeceğini değerlendirecek
“GEREKİRSE İTHAL EDİLECEK”: Ticaret Dairesi Müdürü Nalan Nazlı, “Domateste henüz ithal izni verilmedi. Ancak, tüketicinin mağdur olmasına da müsaade edemeyiz. Detaylı araştırma yapılacak. Gerekli görüldüğü taktirde, Tarım Dairesi ile de istişare edilerek ithal domatesin önü açılır” dedi
Güney Kıbrıs’ta ve Türkiye’de 1-2 TL’den tüketiciye ulaşan domatesin kilo fiyatı, KKTC’de 6 TL’ye dayandı. Domates fiyatlarındaki artış, tüketicinin cebini zorlarken üretici, fiyatların yükseltilmesinin ardında art niyet olduğunu açıkladı.
Havadis’in önceki gün yayınladığı “Domates el yakıyor” başlıklı haberinin ardından ayağa kalkan yerli domates üreticisi, dün gazetemize ulaşarak, domates fiyatları konusunda açıklamalarda bulundu.
Domates üreticileri, fiyatların bazı tüccarlar tarafından ithal domatesin önünün açılması amacı ile bilinçli yükseltildiğini öne sürdü.
Hükümet’e çağrıda bulunan üretici, “İthalatın önünü açmak için fiyatları yükseltip yerli üretimden elde edilen domatesin, talebi karşılamadığı havası yaratan birkaç tüccarın oyununa gelinmesin” dedi.
Hükümet ise domates fiyatlarının aşağı çekilmesi konusunda devreye girme kararı aldı.
Ticaret Dairesi Müdürü Nalan Nazlı, konu ile ilgili Havadis’e açıklamada bulundu.
Nazlı, “6 TL çok fazla” diyerek fiyatlara müdahale edeceğini duyurdu. Domates fiyatlarındaki dengenin kurulması gerektiğine işaret eden Nalan Nazlı, “Türkiye’deki domates fiyatlarını da araştıracağız ve konu ile ilgili hafta içi, hem üreticilerle hem de tüccarlarla toplantı yapacağım” dedi.
Üretici ithal konusunda uyardı
Ülkede yeterli sayıda ve nitelikte üretim olduğunu ifade eden domates üreticileri, iç piyasada, ülke ihtiyacına cevap verecek miktarda yerli üretim varken ithal domatesin önünün açılmamasını talep etti.
Domates üreticileri, şunları söyledi: “İç piyasadaki domates fiyatlarının bu denli yükselmesinin tek nedeni, ithal domatesin önünü açmak. Tüccar domatesi market ve manava zaten oldukça yüksek fiyata satıyor, market ve manav da kendi karını üzerine koyunca domates, tüketiciye kilosu 5.90 ile 6 TL arasında ulaşıyor. Çünkü tüccarın amacı, Türkiye’den kuruş hesabı satın aldığı domatesi KKTC’ye piyasasına yine 5 TL’den sürüp vurgun yapmak. Geçen yıl hükümet ithal izni verdi ve piyasada yeterli miktarda ve kalitede domates olmasına karşın üç günde 250 ton domates ithal edildi. Bizim domateslerimiz de elimizde eridi. Umudumuz yeni hükümetimizin, bu bazı art niyetli tüccarların oyununa gelmemesidir.”
Farkı maliyeti
Yerli domatesin fiyatının 6 TL olmasa da Türkiye ve Güney Kıbrıs fiyatlarına göre çok az bir farkla daha fazla olduğunu söyleyen bazı domates üreticileri, fiyat farkının sebebini, maliyet olarak açıkladı.
Üreticiler, “KKTC’de üretimin bedeli oldukça fazla. Girdi maliyetleri çok yüksek. İşçilik ise cep yakıyor. Kısacası, mazot, ziraat mühendisi, tohum, işçi, lastik parası derken, elimize bir şey kalmıyor. Dolayısıyla KKTC’de üretim yapmak Türkiye ve Güney Kıbrıs’a oranla çok daha pahalı olduğu için fiyatta da çok az bir fark oluyor” diye konuştu.
Henüz ithal izni verilmedi
Hükümet, domates fiyatlarının aşağı çekilmesi konusunda devreye girme kararı aldı. Ticaret Dairesi Müdürü Nalan Nazlı, “6 TL çok fazla” diyerek fiyatlara müdahale edeceğini duyurdu.
Nazlı, konu ile ilgili hafta içi, hem üreticilerle hem de tüccarlarla toplantı yapacağını açıkladı.
Nalan Nazlı, Havadis’e yaptığı konuşmada şunları söyledi: “Domates fiyatlarına müdahale edeceğim. Hem üreticileri hem toptancıyı hafta içi bir araya toplayacağım. Bu konuyu görüşeceğiz. Dengeyi kurmak lazım. 6 TL çoktur. Türkiye’deki fiyatları da araştıracağım. Henüz ithal domates izni de verilmedi. Ancak, tüketici mağdur olacaksa yani iç piyasadaki domates ihtiyacı karşılamazsa o zaman Tarım Dairesi ile de istişare edilir ve ithalatın önü açılır.”
Aktolgalı: Amaç ithalatın önünü açmak
Akdoğan’da domates üreticisi İsmail Aktolgalı, domates fiyatlarının bazı tüccarlar tarafından ithal domatesin önünün açılması maksadı ile bilinçli yükseltildiğini iddia etti.
Aktolgalı konuşmasının devamında şunları belirtti: “KKTC’de ülke ihtiyacını karşılayacak miktarda ve kabul görecek nitelikte domates var. Dolayısıyla ithal etmeye gerek yok. Kaldı ki, iç piyasada domates bulma konusunda 2-3 günlük bir sıkıntı yaşanmışsa bile fiyatların bu kadar yükselmemesi lazımdır. Yerli üretici yeteri kadar korunmamaktadır ve ne yazık ki fiyatları belirleyen tüccardır. Üreticinin ise hiç pazarlık etme şansı yoktur. Market ve manavlarda yerli domatesin fiyatı bilinçli olarak yükseltilmiştir. Yapılmak istenilen ithalatın önünü açık daha az paraya satın aldıkları domatesi yine pahalıya piyasaya sürüp fazla kazanç elde etme arzusudur.”
“Üretici üretmekten aciz değil”
“Devlet, yerli üreticiyi korumalıdır. Bir kaşık suda kimsenin boğulmaması gerekiyor. Biz bu denli verimli topraklarda ve böylesi uygun bir iklimde domates üretemeyecek kadar acizsek o zaman bu topraklarda var olmamızın da bana göre bir anlamı yoktur. Ancak üretici, üretim yapmaktan aciz değildir. Tek istediğimiz, ürünümüzün hakkettiği değeri bulması, üreticinin korunmasıdır.”
Kavaz: Tüccarın amacı vurgun yapmak
Doğancı’da domates üreticisi Altay Kavaz, iç piyasadaki domates fiyatlarının bazı tüccarlar tarafından “vurgun yapmak” amacı ile yükseltildiğini öne sürdü.
Kavaz, “Bazı tüccarlar sırf Türkiye’den domatesi üç beş kuruşa satın alıp KKTC piyasasına 4-5 TL’den satışa sunarak vurgun yapmak için fiyatları yükseltiyor. Yoksa üreticiye domateste ödenen miktar en fazla 2.5 TL. Tüketiciye 6 TL’den ulaşması normal değil” dedi.
“Yeterli miktarda üretim var”
“Öte yandan piyasada şu anda tüm ülkeye yetecek kadar yerli üretim domates var. Tüccarlar, şehirli, memur yazın 50 dereceye varan sıcaklarda Antalya sahillerinde denize girip tatil yaparken yerli üretici tarlalarda kavrulup üretim yaptı. Ürününü de 20 kuruşa sattı. Şimdi neden o emeğimizin karşılığını almayalım, neden 20 kuruşa domates sattığımız dönemde ettiğimiz zararımızı karşılamayalım. Hükümet yetkililerine çağrım, lütfen araştırılsın ve gerçekler görülsün. Yerli üretici korunsun. Yeterli domates üretimi varken de ithalin önünü açmasın.”
Zade: Üreticinin yüzde 80’i batmış durumda
KKTC’de ülke ihtiyacını karşılayacak miktarda domates üretimi olduğunu söyleyen Çamlıbel’de üretici Ahmet Zade, hükümeti ithal domatese izin vermemesi konusunda uyardı.
Ahmet Zade, Şöyle dedi: “Tarlalarda yeteri kadar domates var. Yerli üretici 2 hafta öncesine kadar domatesi 60 kuruşa veriyordu. Domatesin bize maliyeti ise 40 kuruş. Bu sene bu üreticinin yüzde 80’i batmış durumda ve çok büyük isyan var. Şuan tüccarlar bizi arayıp sormuyor. Maksatları dükkanlarına domates götürmeyip piyasada domates yok havası yaratmak ve ithalatın önünü açmak. Yerli üretici batsın üç, beş tüccar cebini doldursun. Amaç bu. Ticaret Dairesi’nde mal getirmek istediği için başvuruda bulunan kişi sayısı 156. Piyasaya baktığınızda ise tüccar sayısı ortalama 10 tane. Yetkili makamlar, eğer ‘Ülkede ihtiyaca cevap verecek sayıda domates yok’ der ve ithal ederlerse, üretici ilgili bakanlığın önünü öyle bir doldurur ki kapıdan geçemezler.”
Çakır: Bugün itibarı ile sadece bende 3 ton domates var
Tepebaşı’nda üretim yapan domates üreticisi Mustafa Çakır, KKTC’de yeteri miktarda domates üretimi olduğunu belirterek, “Bugün sadece benim elimde 3 ton domates var. Bu ülkede çok sayıda üretici var. Piyasada domatesin olmaması mümkün değildir” dedi.
Çakır, “Bazı market ve manavlarda domatesin fiyatı 6-7 TL’ye kadar çıkıyor. Bunu yapanlar, ithalatın önünün açılmasını hedefleyen birkaç tüccar. Amaçları piyasada yeterli domates yok gibi gösterip ithal izni almak. Böylece çok saha ucuza alıp, pahalıya satacaklar. Yerli üreticinin ensesine bu kadar da binmesinler. Her sene bu zamanda hep aynı bahane ve yöntem ile yerli üretim kenara itilip, ithale gidiliyor. Kaldı ki, domatesi pahalıya da vermiyoruz biz. Pazarlık şansımız zaten hiç yok. Bir ay öncesine kadar 40 kuruştan domates veriyorduk. Bu rakamın daha da düştüğü oldu. Üretici bu konudan mağdurdur ve hükümetimizin bu işe çözüm bulması gerekir.”
Tüketici hem kötü hem de pahalı domates yemekten şikayet etti. Üretici, fiyatların bazı tüccarlar tarafından ithal domatesin önünün açılması amacı ile bilinçli yükseltildiğini iddia etti
