Eski hükümetin Temel Eğitim Program geliştirme projesi kapsamında yazılan ders kitabında skandal niteliğindeki bilimsel hatalar. Söz konusu bilimsel hatalar Ortaçağ’da yazılan ders kitaplarında bile yoktu denebilir; Güneş sabitmiş dönmezmiş, Güneş doğudan doğarmış, mevsimler Dünya’nın Güneş’e uzaklığına göre oluşurmuş!
Kitap yazmak ciddi bir iştir. Kitaplardaki herhangi bir resim veya fotoğraf bile öğrencilerin yanlış kavram yanılgısına veya olumsuz tutum geliştirmesine neden olur. Dolayısıyla kitaplara konacak resimler ve fotoğraflar bile çok ciddi bir incelemeden sonra seçilmelidir.
Ancak ders kitaplarında ‘bilimsel hata’ asla kabul edilemez. Asrın projesi! olarak övünülen eski Temel Eğitim Program geliştirme projesine bağlı yazılan Hayat Bilgisi 2. Sınıf 2. kitabında inanılmaz bilimsel hatalar mevcut. Adı önemli değil çok sevdiğim bir öğrencim şimdi öğretmen uyardı; ‘hocam kitabın ilk bölümü olan mevsimler konusunda bana göre bilimsel hatalar da mevcut; mevsimlerin Dünya’nın Güneş’e yaklaşıp uzaklaşması neticesinde olduğunu yazmışlar’ (sf 25).
Gerçekten haklı; ‘Dünya’nın Güneş’e uzaklığına göre bazı yerlerinde yaz mevsimi başka yerlerde kış mevsimi yaşanır’ diye yanlış metin var. İnanılmaz bilimsel bir hata. Öğretmenler bunları okutmaktan utanıyorlar. O sayfalar geldiğinde yapıştırıyorlar ve doğrusunu yazdırıyorlarmış. En azından bize ulaşan öğretmenler bunu diyor. Ne kadar utanç duyulacak bilimsel bir hata. Ayrıca ilgili sayfadaki resim de hatalı. Dünya ile Güneş’in yörüngede yerleştirildikleri yerler yanlış (sf 25). Güneş o kadar sola yakın resmedilmiş ki o bölgeye Dünya geldiği zaman yanar diyor, bir Coğrafya anabilim dalı akademisyeni.
Doğrusu şu: Dünya’da gerçekleşen dört mevsimin nedeni Ekvator düzlemi ile yörünge düzlemi arasında bulunan 23° 27′ lık açıdır*. Buna bağlı olarak Dünya, Güneş etrafında hareket ederken Güneş’e dönük kısmı bol güneş ve uzun gündüzlerle beraber yaz mevsimini yaşarken, aynı dönemde diğer yarımküre Güneş’e dönük olmadığından daha uzun geceler ve az güneşlenme ile kış mevsimini yaşar*.
Ayrıca Kuzey yarımkürede kış mevsimi yaşandığı dönemlerde Dünya Güneş’e en yakın (147 milyon km) yaz mevsimi başlarken de en uzaktadır (152 milyom km). Bu veriler de mevsimlerin oluşmasındaki nedenin Dünya’nın Güneş’ten uzaklığı olmadığının ispatıdır.
Aynı kitap bilimsel hatalarla doludur. Öğretmenler ne yapacak? Eğitimdeki kalite bu tür bilimsel hatalarla dolu kitaplarla mı yükseltilecek? Bazı aileler çocuklarına daha iyi eğitim aldırmak için Güney Kıbrıs’taki okulları tercih etmekte haksız mıdır?
Bakın diğer bazı bilimsel hatalar. …doğu yönüne baktığımızda Güneş’in doğuşunu görebiliriz… Ne kadar büyük bir hata. Gerçek şu ki Güneş ne doğar ne de batar. Güneş hep ordadır, aslında dönen Dünya’dır. Bu yanlış ifade öğrencilerde Dünya’nın düz bir tepsi şeklinde olduğu kavram yanılgısını yaratmaktadır.
Ve en büyük yanlış da şu: Dünya’mız bu dönüşünü düzenli ve sürekli yapmaktadır. Güneş yerinde sabit dururken Dünya’mız dönüşlerini yapar. Halbuki Güneş’in ‘kendi ekseni’ ve ‘Samanyolu galaksisi etrafındaki dolanma’ hareketi olmak üzere iki çeşit hareketi mevcut. Güneş saniyede 20 kilometre hızla Herkül takımyıldızındaki Lambda Herculis yıldızına doğru hareket eder. Saatte 72 bin kilometre (ancak bu hız tüm yıldızlar durağan olsaydı kabul edilirdi)**.
Sayın Bakan Cemal Özyiğit ve ekibini çok ama çok zor bir görev beklemekte. En önemlisi de bakanlıktan alınıp başka kurumlara verilen öğretim programlarını ve buna bağlı yazılan ders kitaplarını bakanlık bünyesinde yeniden ele almaktır.
Eğitim sisteminde kalitenin artırılması için zamanı uzatmak gerekli değildir. Bilimsel, çağdaş ve laik öğretim sistemi kurgulamak gerekir. Bunun için de önce öğretim programlarının ve ders kitaplarının bilimsel hatalardan arınık olması lazım. Öğrencilerde ‘kavram yanılgısı’ yaratacak bu tür hatalarla dolu kitaplarla hiç bir yere varılamaz. Eğitimde kalite mi! O da ne?
*Prof. Dr. Cemalettin Sahin (2003). Coğrafyaya Giriş.Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
**http://www.kuark.org/2015/04/gunes-sisteminin-hizi-nedir/
