Geçen Mart ayında 21 yaşında hayatını Covid-19 nedeniyle kaybeden İngiliz Chloe Middleton, pandeminin en genç kurbanlarından biri oldu. Middleton’un daha önce bir sağlık sorunu yoktu. Vakanın ardından giden bilim insanları, genç ve sağlıklı kişilerin Covid-19’dan ölme olasılığını artıran ve bağışıklık sisteminin çalışmasını düzenleyen beş gen buldular. Araştırmacılar, çalışma kapsamında 200’den fazlası yoğun bakımda olmak üzere 2 bini aşkın Covid-19 hastasını inceledi. Bu genler ise şu şekilde açıklandı: IFNAR2, TYK2, OAS1, DPP9 ve CCR2.
Yeni tip corona virüs nedeniyle en çok risk altında olanların kişilerin yaşlı ve kronik olarak hastalığa sahip insanlar düşünülüyor, ancak bununla ilgili yeterli araştırma yapılmadı. Yaşlılık hastanın bağışıklık sisteminin zayıflatarak, vücudun corona virüsle savaşmasını zorlaştırıyor, ancak 21 yaşındaki Chloe Middleton gibi bazı kişilerin, ciddi bir Covid-19 enfeksiyonu kurbanı profiliyle uyuşmaması da rahatsız edici bir gerçek.
İngiltere Ulusal İstatistik Bürosu’ndan alınan rakamlar, ölümlerin yüzde dokuzundan biraz fazlasının 45 ila 64 yaş aralığında gerçekleştiğini gösteriyor, bu da birçok mağdurun orta yaşlı olduğu anlamına geliyor. Bazıları Covid-19’a direnme gücünü azaltan uzun vadeli hastalıklara veya obezite gibi sağlık sorunlarına sahipti, ancak birçoğunun daha önce hiçbir hastalığı yoktu.
Bilim insanları, kendilerini afallatan bu duruma ilişkin yani bir çalışma yaptı. Araştırmacılara göre insanların genetik yapısındaki önemli farklılıklar, bazı gençlerin neden virüsle savaşamadığını, bazı kronik hastalığa sahip yaşlıların ise hastalığı hafif semptomlarla atlattığını açıklayabilir.
5 ANAHTAR GEN BULUNDU
İskoçya’daki Edinburgh Roslin Enstitüsü’nden araştırmacılar, genç ve sağlıklı insanların Covid-19 nedeniyle ölme olasılığını artıran beş anahtar geni keşfetti.
Edinburgh Üniversitesi’nde bağışıklık sistemi ve bulaşıcı hastalıklar uzmanı olan Profesör Eleanor Riley, “Bu sağlıklı ve genç insanların neden Covid-19 yüzünden öldüklerini tam olarak açıklayamıyoruz, ancak olasılıklardan biri genetik olarak buna yatkın olmaları. Bu gençler, ebeveynlerinden, kötü genetik özellikleri miras almış olabilir ve bu onları riske atmış olabilir.”
2 BİNİ AŞKIN HASTA İNCELENDİ
Ekip,yapılan çalışma kapsamında, 200’den fazlası yoğun bakıma kabul edilen 2 bin 244 kritik Covid-19 hastasını celedi. Her hastanın DNA’sını taramak için kan örnekleri kullanıldı ve sonuçlar, kritik durumlarını açıklayabilecek büyük genetik farklılıkları belirlemek için sağlıklı insanların DNA’sıyla karşılaştırıldı.
Bilim insanları, insan vücudunu oluşturan 20 bin kadar genin 5’inin, ağır Covid-19 hastalığına neden olabileceğini buldu.
Araştırmanın ortak yazarı Kenneth Baillie, “Sonuçlarımız, hangi ilaçların klinik testler için listenin en üstünde olması gerektiğini hemen vurguluyor. IFNAR2, TYK2, OAS1, DPP9 ve CCR2 olarak adlandırılan genler, neden bazı insanların corona virüs olup bazılarının olmadığını kısmen açıklıyor” ifadelerini kullanırken Nature dergisinde yayınlanan bulgulara göre, tespit edilen belirli genlere uygulanacak potansiyel ilaç tedavilerinin virüsü engelleyebileceği belirtildi.
SİTOKİN FIRTINASI, SEPSİS VE AKCİĞER İLTİHAPLANMASINA NEDEN OLUYOR
Bununla birlikte araştırmacılar bu beş genin tamamının vücudun enfeksiyona karşı bağışıklık tepkisinde önemli bir rol oynadığını söyledi. Örneğini TYK2 adı verilen gen, bağışıklık sistemi hücrelerinin aktif hale gelmesinde önemli bir rol oynuyor. Ancak, TYK2 geni arızalıysa, bağışıklık tepkisi aşırı hızlanarak hastalarda sitokin fırtınası, akciğer iltihaplanması ve sepsis gibi ölümcül durumlar ortaya çıkıyor.
HASTALARDA KULLANILACAK TEDAVİ YÖNTEMLERİNİ BELİRLEMEDE KULLANILABİLİR
Gen araştırmaları, ayrıca doktorlara ciddi şekilde hastalanan hastaları nasıl daha iyi tedavi edecekleri konusunda daha fazla ipucu veriyor. Örneğin, JAK inhibitörleri adı verilen yeni bir ilaç sınıfı (halihazırda iltihaplı romatizma ve diğer enflamatuar rahatsızlıkları için kullanılıyor) – TYK2 genindeki hataların tetiklediği kaçak enflamasyonu azaltabilir.
Baillie, “Corona virüsü genler yardımıyla engelleyebilmemiz sağlayacak ilaçlar arasında en fazla potansiyele sahip olanlar, Eli Lilly tarafından da geliştirilen artrit ilacı baricitinib’i içeren Jak inhibitörleri adı verilen bir anti-inflamatuar ilaç sınıfıdır” şeklinde konuşurken Baillie’nin ekibi ayrıca, INFAR2 geninin aktivitesindeki artışın, Covid-19’a karşı koruma sağlayabileceğini, çünkü muhtemelen interferon ile tedavinin etkisini taklit edeceğini ifade etti.
