İki psikolojik kuram, cinsiyetlerle ilişkilendirilen empati kurma-sistematikleştirme teorisi ile otizme aşırı erkek beyni teorisi, bugüne kadar yapılan en geniş katılımlı araştırma tarafından desteklendi.
Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı’nda yayımlanan çalışmada, İngiltere’de yaşayan 700 bin kişiye ilişkin verilerden yararlanıldı.
Empati kurma — sistemleştirme teorisi olarak bilinen ilk teori, kadınların erkeklere göre empati testlerinde daha yüksek puan alacaklarını, erkeklerin ise sistemleştirme testlerinde başarılı olduklarını ileri sürüyor.
‘Otizmin aşırı erkek beyni teorisi’ olarak bilinen ikinci teori ise empati kurma-sistemleştirme teorisini genişletiyor ve otizmli kişilerin belirtilen türdeki testlerde daha ‘erkeksi’ puanlara doğru kayma gösterecekleri öneriyor. Başka bir deyişle otizmli bireylerin empati testlerinde ortalamanın altında puan alacakları fakat sistemleştirme testlerinde en azından ortalama ya da ortalamanın üzerinde puan alacakları ileri sürülüyor.
OTİZMLİ BİREYLER ERKEKLERİ GEÇTİ
Araştırmaya katılan 700 bin kişiden 36 binden fazlasını otizmli bireyler oluşturdu ve elde edilen veriler uzman bir ekip tarafından analiz edildi. Ortalama bir erkeğin sistematikleştirmede, kadınların ise genel olarak empati kurma testlerinde başarı gösterdikleri görüldü. Otizmli bireyler ise cinsiyetlerinden bağımsız olarak sistem testlerinde ortalama bir erkeğe göre bile daha yüksek puanlar elde ettiler.
Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarında çalışanların hem sistematize etme testlerinde daha başarılı oldukları hem de daha sıklıkla otistik kişilik özellikleri gösterdikleri görüldü. Bu alanlar dışında çalışan kişiler ise empati testlerinde öne çıktılar.
GENELLEME YAPMAK GÜÇ
Otizm ve cinsiyet farklılıklarına dayalı iki teoriyi desteklese de çalışmanın sonuçlarının kesin olmadığına dikkat çekiliyor.
Başka birinin ne düşündüğünü veya hissettiğini anlayabilme bilişsel empati, başka birinin ne düşündüğü veya hissettiği ile ilgili olarak uygun bir duygusal tepkiye sahip olma ise duygusal empati olarak adlandırılıyor. Çalışma bu iki kategoriyi birbirinden ayırmazken, empati testlerinde daha düşük puan alınması kişilerin empati kuramadıkları anlamına gelmiyor.
Öte yandan araştırmaya katılan kadın ve erkeklerin cinsiyetleri açısından tipik veya atipik oldukları bilinmediği için sonuçların genelleştirilemeyeceği belirtiliyor. Doğum öncesi biyoloji, sosyal deneyim, öğrenme gibi faktörlerin de sonuçlar üzerinde etkisi olabileceğine dikkat çekiliyor.
