01 Ocak 2005 tarihinde Türk lirasından 6 sıfır atılmış ve yeni Türk lirası ismiyle 6 farklı küpür den oluşan yeni Türk liralar hayatımıza girmişti.
01 Ocak 2006 tarihinde de milyon liralar tedavülden kalktı. 01Ocak 2009 tarihinde ise 200 Türk liralarının dönemi başladı. Ve en büyük değerli bank not 100 lirayken 200 lira değerli büyük banknot olmuştu.
Türk lirasının ana yurdu Türkiye Merkez Bankası muhtelif zamanlarda yeni küpürler çıkarıyor. Paradan sıfırlar atıyor. Neden?
- Yüksek enflasyon
- Döviz kuru
- Faiz oranları
- Emisyon hacmi
- Taşıma kolaylığı
Türkiye’de yapılan bir çalışmaya göre 2009 yılındaki 200 lira ile alınan bir mal veya hizmete bugün 2 tane 500’lük bir de 50’lik banknota ihtiyaç vardır. Bu elbette Türk lirası kullanan ve enflasyonu ithal eden. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti için de geçerli bir sonuç.
Emisyon hacminde en büyük küpürün payı %50’yi geçtiği zaman genellikle daha büyük küpür çıkartılır. Şu anda emisyon hacmi 268 milyar lira ve bunu %43. 00 liralık
Bu sonuç ve durum dikkate alındığı zaman 500 liralık banknotların piyasaya çıkmasının yakın olduğunu söyleyebiliriz. Bu bir ihtiyaç ve zorunluluk haline gelmiştir.
T.C.M.B.’nın verilerine baktığımızda en büyük banknotun 200 liranın olduğu 2009 yılı 24 Nisan tarihinde 200 lira 124 ABD Doları iken bugün 13,07 ABD Doları. Yani artık neredeyse cebimizde Türk lirası değil dolar taşımaya başlayacağız.
Yükselen enflasyon bizim daha fazla banknot taşıma ihtiyacı hissetmemize yol açıyor. Yani fazla küpür ekonomi politikalarının bir sonucudur. Ben çok iyi hatırlıyorum eskiden milyon verip küçücük bir şey aldığımızı (gazete, kahve, su vb…)
ABD’de 1969’dan beri en büyük küpür 100 Amerikan Doları’dır. Düşünün bir kere
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası enflasyonunun patlama gösterdiği 2021 yılı yani geçen yılın Şubat’ında bankalara yazı göndererek tedavüldeki düşük küpürlü banknotların artırılması için ATM’lere 200’lük banknot koyulmaması talimatı vermişti. Fakat bu yükselen enflasyondan dolayı yürürlüğe girmemişti.
Türk lirası’nın satın alma gücünün ciddi anlamda düşmesinden dolayı paranın insan üzerinde olan psikolojik etkiyle oynamak istenmişti.
Bu gün itibariyle Türk lirası’nın satın alma gücü yine tarih yazmakta. TCMB’sının net uluslar arası rezerveleri 17,01 milyar dolar seviyesine gerilemiş. Kur korumalı mevduat’a ilgi azalmış hem kamunun hem de şirketlerin döviz ihtiyaçları büyümüştür. Türkiye’de döviz işlemlerine yönelik bazı uygulamalar getirişmiş fakat bu uygulananlar dövize olan talebi azaltmamış aksine artırmıştır.
Maalesef reel faiz 30 puan negatif bundan dolayı Türk lirasına talebi artıramazsınız. Havuzun dibi delik olunca kovayla su taşıyın bardakla dökün dolmaz.