Savaşlarda ölen ve halen kayıp olan Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumları bulmak için kazılar yapan arkeologlar bilgi sahibi olanlar çağrı yaptı: “Ölmeden önce mezarların yerlerini söyleyin”
YÜZLERCE: Savaşlarda ölen yüzlerce Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum’un mezarlarının yeri dahi bilinmiyor. Bilgi sahibi olan yaşlıların tek tek ölmesi de bu mezar yerlerinin bulunma olasılığını ortadan kaldırıyor. Kayıp Şahıslar Komitesi “zaman aleyhimize işliyor” diyor
BİLGİ VERİN: Kuzey’de Girne ve Güney’de Lefkoşa’nın varoşlarında yürütülen kazılarda çalışan uzman arkeologlar kayıpların bulunmamasını “çok dramatik bir sonuç” olacağını belirtiyorlar ve bilgi sahibi olanların mezar yerlerini kendileriyle paylaşmasını istiyorlar
Savaşlarda ölen ve halen kayıp olan Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumları bulmak için kazılar yapan arkeologlar bilgi sahibi olanları bilgilerini Kayıp Şahıslar Komitesi ile paylaşmalarını istedi.
Kıbrıs Kayıp Şahıslar Komitesi’nin arkeologları Kıbrıs Haber Ajansı’na, “kayıp kişilere ait olan kalıntıların kime ait olduğu; Kıbrıslı Rum veya Kıbrıslı Türk, sivil veya asker kazı çalışmalarında çalışan arkeologlar için önemsizdir. Amacımız kayıp kişilerin ailelerinin acılarının azaltılmasıdır ve kazı çalışmalarının sonuçsuz bir şekilde tamamlanması bizim için hayal kırıklığı olur” dediler.
Rum devlet ajansı Kıbrıs Haber Ajansı muhabiri Lapta’da (Lapithos) yapılan kazı çalışmalarındaki arkeologları ziyaret etti. Lapta bölgesinde yer alan kazı çalışmalarının baş Arkeoloğu Rousana Theokli, herkesin bölgede kazı çalışmaları yapıldığını bildiğini ancak elinde bilgi olanların bilgilerini paylaşmadığını söyledi.
Lapta bölgesinde kazı çalışmaları Şubat ayında başladı ve ekibe 12 kişi katılıyor. Genelde kazı alanlarında dört kişilik ekip; iki Kıbrıslı Rum ve iki Kıbrıslı Türk çalışıyor ancak Lapta bölgesinde zor çalışmalardan dolayı ekibe 8 kişi daha katılıyor. Lapta bölgesinde 2014 yılında da bir kazı çalışması yer aldı; kazı çalışmalar sırasında 10 kayıp kişiye ait kalıntılar bulundu, akıbetleri belirlendi ve kemikler ailelere iade edildi.
Komite’nin elde ettiği bilgilere göre, Lapta bölgesinde en az 20 Kıbrıslı Rum asker kayıp.
Kıbrıs Haber Ajansı`na açıklamada bulunan Rousana Theokli, ikinci kez yapılan kazı çalışmaları sırasında bulunan kalıntıların bölgede bir otelin inşa edilmesinden dolayı yerüstünde bulunduğunu söyledi.
Kalıntıların yerüstündeki toprakta bulunduğu için kazı çalışmalarının el ile yapıldığını ve bundan dolayı zaman harcandığını ifade eden arkeolog, yağmurlardan dolayı kazı kalıntıların yerinin değişebildiğini de söyledi.
Arkeolog, “bölge, antik Lambousa bölgesi olduğunu için pek çok arkeolojik buluntular var ve belki bulunan kalıntıların çok eskidir. Ancak DNA araştırmaları yapılacak. Prosedür çok zaman alıyor” dedi.
Kıbrıslı Rum arkeolog Andreas Hristou ise Kıbrıs Haber Ajansına yaptığı açıklamada, bölgede yapılan kazı çalışmalarının çok zaman aldığını vurgulayarak yakındaki bazı yerlerden bölgeye taşınan toprak yığınları arasında kalıntılar bulunduğunu ve uygulanan metodoloji ile, toprağın küçük aletlerle manuel kontrol edilmesinin ardından hendek açma yöntemi ile toprak altının kontrol edildiğini ve devamla arkeologların çalışmalarına başladığını söyledi.
Hristou “Manuel olarak yapılan çalışmalar çok zaman alıyor çünkü detaylı olarak toprağın araştırılması gerekir, kalıntılar küçük ve toprak araştırılıyor” şekliden konuştu.
Geçen sene Girne (Kerynia) ve Alayköy (Gerolakkos) bölgesinde yapılan kazı çalışmalarına katılan Hristou, “zaman bitiyor” dedi ve bilgisi olan kişilerin komite ile temasa geçmesi çağrısında bulundu.
Arkeolog, “Sayılara ve bilgilere dayanarak her şey azalıyor. Bu mantıklıdır çünkü çok zaman geçti, tanıklar unutabilir veya ölebilir” dedi.
Yannakis Filippou 9 yıldır Kayıp Şahıslar Komitesinde çalışıyor. Filippou, bölgede yapılan çalışmaların başarılı olması ve kalıntılar bulunmasını diledi.
Filippou, “bulunduğumuz bölge antik Lambousa bölgesidir, arkeolojik bir alandır ve bulunan kalıntıların DNA yoluyla eski olup olmadığı araştırılacak” dedi.
Kıbrıslı Maronit olan Filippou, Kıbrıs’ın tüm toplumunun kalıntılarının bulunması amacıyla yapılan çabalara katılmanın önemine işaret etti ve “geçmişin büyük yaralarını iyileştirmek önemlidir” dedi.
Kayıp Şahıslar Komitesi’nin kazı çalışmaları koordinatörü Hristiana Zenonos ve Kıbrıslı Türk koordinatör yardımcısı Gülseren Baranhan Kıbrıs Haber Ajansı’nın gazetecisi, fotoğrafçısı Katia Hristooulou ve kameramanı Antonis Kouttis’e Lapta ve Güney Kıbrıs’taki Strovolos bölgesinde eşlik etti.
Strovolos bölgesinde 1963-64 döneminde ve 1974 döneminde kaybolan Kıbrıslı Türkleri bulmak için bir kuyuda kazılara devam ediliyor. Gerasa ve Pareklisi bölgelerinde yapılan kazılar sırasında 80 Kıbrıslı Türk’e ait kalıntılar bulundu. Gerasa bölgesindeki çalışmalar 2006-2007 döneminde yapıldı.
Kıbrıslı Rum arkeolog Yannis İoannou ise, Strovolos bölgesinde son üç ayda daha iki kazılar yapıldığını ancak kalıntılar bulunmadığını söyledi.
İoannou, “elde ettiğimiz ilk bilgiler, 1963-1964 döneminden kayıp olan 4-5 Kıbrıslı Türkün bölgede gömülü olduğunu gösteriyor” dedi ve zaman geçmesinin olumsuz bir şekilde çalışmaları etkilediğini söyledi.
Kayıp Şahıslar Komitesi, şu an Kıbrıs genelinde toplam beş bölgede; Lapta, Turnalar (Gerani) , Zeytinlik (Temblos) , Strovolos ve Epiho’da kazılarda bulunuyor.
Komite, Epiho köyünde bir Kıbrıslı Rum askerin gömülü olduğu yönündeki bilgi üzerine bölgede kazı çalışmalarına başladı.
Bu arada, Turnalar (Gerani) bölgesinde yapılan kazı çalışmaları sırasında bulunan kalıntıların arkeolojik döneme ait kalıntılar olduğuna inanılıyor ve analizlerin sonuçları bekleniyor.
