Bu hafta biraz dünyaya bakalım ve son zamanlarda yaşadığımız olaylardan uzaklaşalım.
Çünkü hayatta kararsızlıklar, muğlaklıklar, bir de olmayacak şeylerin tekrarlanmasından ve bir de şiddetten ve ırkçılıktan yani hoşlanmadığım bütün şeyleri aynı hafta içinde yaşamak ve hissetmekten biraz uzaklaşmak, içine düştüğümüz bu kadar his karmaşası içinden çıkıp arada bir düşüncelerimizi temizlemek, sağlık açısından iyi gelir diye düşünüyorum. Dolayısıyla dünyada genel olarak ekonomik ve parasal gelişmelere bir göz atalım;
Avrupa Birliğinde Corona’nın getirdiği resesyon için topluluk
ülkelerine destek vermek için 750 milyar euro’luk kurtarma paketinin hazırlandığı bu hafta yeniden açıklanmıştır.
Ve bu miktarın Bölge ülkelerine 500 milyar €uro’luk kısmının üye ülkelere hibe olarak ve 250 milyar €uro’luk kısmın da Kredi olarak verileceği beyan edildi.
Ve Avrupa Konseyi’nce , bu konudaki anlaşmanın blokun 27 ülke lideri tarafından Temmuzda imzalanacağı açıklandı. Ayrıca anlaşma ile üye ülkeler arasındaki entegrasyonun daha da derinleşeceği ifade edilmiştir.
Almanya’nın önemli desteği ve AB Merkez Bankası’nın parasal genişleme politikası ve Almanya Başbakanı Merkel ile ABMB Başkanı C. Legarde’nin bu politikada uyumlu koordinasyonu ve aynı yöndeki görüşleri açısından olumlu bir gidiş olduğu, uyumlu koordinasyonun hem pandemi hem ekonomik krizin toparlanmasına, hem de daha iyi dengelenmiş bir ekonomik politika ortaya çıkaracağı değerlendirilmektedir. Paketin üye ülkeler arasındaki entegrasyon yanında koordinasyonu da güçlendireceği görüşleri hakimdir.
ABD’ye baktığımızda Amerika M. Bankası (FED) koronavirüs dolayısıyla girilen yeni durumda, bidayetten piyasaya para pompalamaya başlamıştı..
Amerika’da salgının kötü gitmesi ve kapanma döneminde işsizlik büyük oranda yükselmesine rağmen Mayıs ayında ırkçılık başkaldırısına rağmen beklenmedik bir şekilde bu hafta çıkan ekonomik verilerin iyi gitmesi, özellikle istihdamda koronaya rağmen yalnız Mayıs ayında tekrar tarım dışı sektörlerde 2.5 milyon istihdam artışı olması, ABD hisse senetleri değerini yükseltti. Bu algı, ekonominin iyiye gideceği ve büyüyeceği beklentisi ile yükseldi.
İstihdam ve hisse senetleri yükselişleri petrolü de yükseltti. Buna mukabil dolar diğer geçerli dövizlere göre düştü. TL karşısında ve gelişmekte olan bazı ülke paralarına göre yükseldi. Çünkü borçlar, dış finansmana erişimde güçlük, döviz rezervi seviyesi, enflasyon, kur riskleri, yabancı sermayeyi olumsuz etkilemektedir. Risk primi yüksek olan ülkelere sermaye akışı zayıfladığı cihetle dövize olan talep dolayısıyla kurlar yükselir.
ABD’de artan 2.5 milyon son istihdamdan sonra da halen işsizlik onlar için olağanüstü yüksek olan % 13’ü aşmış durumda. Normalde ve coronadan önce %4-5 arasında idi. Trump Yönetimi salgın corona dolayısıyla ekonomik önlemler için, şimdi ikinci 1Trilyon $’lık daha destek paketini açıklamaya hazırlandığı haberleri çıkıyor..
Türkiye’de de birinci açıklanan paket ve ara önlemlere ilave olarak yeni bir paket açıklanacağı Maliye Bakanı tarafından beyan edilmiştir. Bu önlemlerde bütçe açığından ziyade iktisadi faaliyette canlanmaya yönelik ve istihdamı arttırıcı önlemlere önem vereceklerini ve Vergi Affına sıcak bakmadıklarını söyledi.
Faizler gerek ABD’de gerekse AB’de düştü. Türkiye’de de düştü. Dolar
faizleri sıfıra yanaşıyor. % 0.37 . €uro’da ekside. Türkiye’de de ortalama tasarruf mevduatları %8 küsurlarda görünmekle birlikte aslında enflasyonun % %9.2 ve faiz üzerinden alınan gelir vergisi düştükten sonra faiz oranı eksi % -2.5’lara gelir ki enflasyonu yüksek olan ülkelerde TL’den kaçışı ve dövize talebi arttırabilir, ve TL mevduatlar azalabilir. Dolarizasyon artabilir. Esasen son iki yılda
dolarizasyona gidildiği mevduat oranlarına bakıldığında görülüyor.
Geçen gün Türkiye’de açıklanan 2020 GSYIH, birinci çeyrek rakamlarına göre, %4.5 büyüme olduğunu göstermektedir. En yüksek büyüme bilgi iletişimde %10.7, sanayi’de % 6.2, Diğer Hizmet ve faaliyetlerde %12, Vergi ve sübvansiyonlarda % 9.7 büyüme görülüyor. İnşaat sektöründe eksiye düşülmüş.
İlk çeyrek büyüme nedenlerine bakıldığında, tüketime yönelik bir büyüme oldu. Bu dönem, hanehalkı tüketimi + 5.1 ile Devletin tüketim harcamaları +6.2 puan ile büyümenin tüketim harcamalarından kaynaklandığı görülüyor. Açıklanan rakamlara göre ithalatta, mal ve hizmet ihracatlarında ve gayrisafi sabit sermaye yatırımında, pandemi dolayısıyla haliyle büyüme olmadı hatta eksi’lerde seyretmiştir. Şimdi Yeni bir paket açıklanacağı Hükümet yetkilileri tarafından beyan edilmiştir. Bu defa Paketin üretime dönük olacağı açıklandı.
Köprülü Hacı İbrahim Ağa Camii,
Bu hafta Limasol’da 3 molotof kokteyli atılarak yakılmak istenen Köprülü Hacı İbrahim Ağa Camiine yapılan ırkçı ve ayrımcılığı körükleyen saldırıyı şiddetle tel’in ediyorum.
İki toplumun yakınlaşma ve yardımlaşmayı bu dönemde ve ada içinde en çok yapması gerektiği, -ki gerek sağlık gerekse yangın konularındaki yardımlaşmalar resmi temaslarla olumlu yönde gerçekleştiği bir dönemde, tarihi eser ve ibadet yerimize böyle bir saldırı toplumumuzu oldukça rahatsız etmiştir. Ailemizi de ayrıca psikolojik olarak çok üzmüştür. Çocukluk ve gençlik hatıralarıyla dolu Atamız yadigârı Camiye, bir ibadet yerine 7 ci defa saldırı tekrarlanmasının yarattığı karışık duygular bizi gerilere götürdü. İnşallah bundan sonra alınacak önlemlerle artık olmaz. İki Toplumlu görüşmeler için bu dönemin güven arttırıcı olması gerekirken, bu saldırı haliyle güvensizliği tekrar gündeme getirmektedir. Dolayısıyla faşist ve ırkçı saldırıyı yapanların Güney Yönetimindeki yetkililerce en erken zamanda yakalanmasını ve gereğinin yapılmasını dileriz.
