Hayatta kalmasına yüzde 10 ihtimal veriyorlardı. Komaya girdi, 68 gün solunum cihazına bağlı yaşadı. Üstelik bunları, İskoçya’daki evine 10 bin kilometre uzaklıkta bulunan Vietnam’da yaşadı.
“Birden fazla kan pıhtısı, böbrek yetmezliği, birkaç organın yetmezliği, ciğerlerimin yüzde 10 kapasiteye düşmesi gibi olaylar yaşadım” diyor Stephen Cameron.
Durumu o kadar kötüydü ki, iyileşmesi doktorlar, yetkililer ve Vietnam basının da ilgisini çekti.
“Bana bir dönem Asya’daki en ağır hasta olduğumu söylediler” diyor.
Cameron, bugüne kadar Vietnamlı doktorların gördüğü en kötü vaka oldu. Ülkede bugüne kadar hiç ölüm yaşanmadı.
Doktorları tam olarak iyileşmesinin daha zaman alacağını söylüyor ve diğer insanlara da virüsü hafife almama uyarısında bulunuyor.
İskoçya’daki hasta yatağından BBC’ye konuşan Cameron, “Virüsün neler yapabileceğinin canlı örneğiyim. İnsanlar bu hastalığın kökü kazınana kadar usanmamalı” dedi.
Vietnam da hastalığı hafife almıyor. Ülkede yaklaşık yüz gün boyunca vaka tespit edilmedikten sonra Da Nang kentinde dört vaka çıktı.
En kötüsüne hazırlanmak
Komanın büyük kısmında Ecmo adlı, sadece en ağır vakalarda kullanılan türden bir solunum cihazına bağlıydı.
Bu makineler insan bedenindeki kanı dışarı çıkarıp, içine oksijen verdikten sonra bedene geri pompalıyor.
İngiltere’ye gelmeden önce, Haziran ayında Ho Chi Minh kentindeki hastane yatağından BBC’ye konuşan Cameron “Bir noktada Dışişleri Bakanlığı, arkadaşım Craig’e iyileşme ihtimalimin yüzde 10 olduğunu, en kötü ihtimale hazırlanmamız gerektiğini söylemiş. Arkadaşım da ülkeye tabutla dönecekmişim gibi hazırlıklar yapmış” diyor.
Komadayken akciğer kapasitesi yüzde 10’a düştüğünde akciğer nakli yapılması düşünülse de bundan vazgeçildi.
Ayrıca çoklu organ yetmezliği yaşadı.
Cameron her şeye rağmen hastalığa Vietnam’da yakalanmış olmasının bir şans olduğunu düşünüyor.
95 milyonluk ülkede bugüne kadar 420 vaka görüldü, sadece birkaç kişi yoğun bakıma kaldırıldı ve Covid-19 kaynaklı ölüm görülmedi.
Cameron “Başka herhangi bir ülkede olsaydım ölmüştüm. 30 günden sonra fişi çekerlerdi” diyor ve ekliyor:
“Vietnam halkının kalplerini bana açmasından onur duydum. Ama her şeyden öte, beni hayatta tutmak için ellerinden geleni yapan doktorlara teşekkür ediyorum.”
‘Birden fazla ultra-maraton koşmak gibi’
Cameron İskoçya’ya döndükten sonra solunum danışmanlığını yapan Dr. Manish Patel, bu kadar uzun süre yapay komada tutulan birinin hayatta kalmasının bir mucize olduğunu söylüyor:
“İnsanlar yoğun bakıma giren kişilerin bedeninin maraton koşmuşçasına harap olduğunu söyler. Cameron ise birden fazla ultra-maraton koşmuş gibiydi.”
İskoçyalı adam komada 30 kilo verdi ve fizyoterapiye rağmen hâlâ yürümekte zorlanıyor:
“Yandığımda ‘Bir daha yürüyebilecek miyim acaba’ diye düşündüm. Çünkü ayaklarımı hissedemiyordum. ‘Ömür boyu felç mi kalacağım, uçuş kariyerim etkilenecek mi’ dedim.”
Cameron önümüzdeki yıl pilotluğa başlayacak şekilde eğitim alıyordu.
Fakat hem rehabilitasyonu uzun sürecek hem de salgının havacılık sektöründeki etkisi nedeniyle iş güvencesi kalmadı.
Yeni vakalar
Vietnam koronavirüse karşı dünyanın en başarılı stratejilerinden birini uyguladı. Fakat hükümet, kıyı kenti Da Nang’da dört yeni vaka görülmesinin ardından tekrar alarma geçti.
Vakaların yurt dışıyla bir bağlantısı da kurulamadı. BBC Bangkok Muhabiri Jonathan Head, bunun Vietnam hükümetini endişelendirdiğini söylüyor.
Başbakan Xuan Phuc Nguyen Pazartesi günü Da Nang’da temel ihtiyaçların karşılandığı mağazalar dışındakilerin kapanması ve sosyal mesafe önlemlerinin geri getirilmesine karar verdi.
Kente 14 gün boyunca turist giremeyecek, kentteki 80 bin (çoğu yerli) turist de uçaklarla evlerine götürülecek.
Phuc, salgına karşı net adımlar atmaları gerektiğini fakat şimdilik sokağa çıkma yasağına ihtiyaç olmadığını söyledi.
Vietnam Covid-10 tehdidine hızlı yanıt vererek kapsamlı bir filyasyon çalışması başlattı.
Covid-19 vakalarını sıfırlamayı başaran komşusu Tayland gibi, Vietnam’da da büyük bir test kapasitesi bulunmuyor.
İki ülke de dış turizm ve yatırıma bağlı olan ekonomilerine zarar vermek pahasına da olsa sosyal kontrol ve sınır kapatma gibi yöntemleri tercih ediyor.
