İnsan faaliyetlerinden kaynaklanan küresel ısınma, habitat yıkımı, nüfus artışı, ekolojik tahribat ve çevre kirliliği insanlığı her geçen gün yeni bir felakete doğru sürüklüyor. Bilim insanları, dünyadaki bozulmanın bu şekilde devam etmesi halinde, Covid-19 ölçeğinde ölümcül yeni bir pandeminin gelecek 60 yıl içinde tekrar yaşanacağın hesapladı. Son 400 yılda meydana gelen İspanyol gribi, veba, kolera ve tifüs gibi salgınları inceleyen uzmanlar, bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkma olasılığının gelecek 10 yıl içinde üç kat artacağı konusunda uyardı ve önlem çağrısında bulundu.
Bilim insanları, Covid-19 ölçeğinde başka bir pandeminin önümüzdeki 60 yıl içinde dünyayı vurmasının muhtemel olduğu konusunda uyardı ve pandemilerin gelecekte çok daha yaygın olacağını söyledi.
SON 400 YILDA MEYDANA GELEN SALGINLAR İNCELENDİ
İtalya’daki Padua Üniversitesi’nden uzmanlar son 400 yılda dünya çapında yayılan hastalıkları araştırdı. İstatistiksel olarak, pandemilerin daha önce varsayıldığı kadar nadir olmadığını ve bir sonraki küresel salgının 2080 yılına kadar gerçekleşeceğini buldular.
Bununla birlikte araştırmacılar, Covid-19’a benzer etkiye sahip ve benzer bir küresel ölçekte bir pandemi olasılığının herhangi bir yılda yaklaşık yüzde iki olduğunu buldu. Bu, 2000 yılında doğan birinin, yüzde 38’lik bir ihtimalle, 60. doğum gününe kadar bir başka ölümcül salgını deneyimleyeceği anlamına geliyor.
HAYVANLARLA İNSANLAR ARASINDAKİ TEMAS ARTTI
Bilim insanları artan pandemi riskinin nedenleri arasında nüfus artışı, gıda sistemlerindeki değişiklikler, ekosistemlerin bozulması ve insanlarla hastalık taşıyan hayvanlar arasındaki daha sık temasın bulunduğunu söyledi.
Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) adlı dergide yayımlanan çalışmanın yazarı Marco Marani ve ekibi, acil tıbbi müdahale olmaksızın hastalık salgınlarının ölçeğini ve sıklığını ölçmek için yeni istatistiksel yöntemler kullandı. Araştırmada, son 400 yıl boyunca meydana gelen veba, çiçek hastalığı, kolera, tifüs gibi salgınların yanı sıra onlarca corona virüs türü incelendi.
PANDEMİLER GELECEK YILLARDA DAHA SIK ORTAYA ÇIKACAK
Araştırmacılar, geçmişte pandemilerin meydana gelme oranında önemli farklılıklar buldular, ancak aynı zamanda salgın sıklığıyla ilgili matematiksel bir model elde ettiler. Sonuçlar onların benzer ölçekli olayların tekrarlanma olasılığını tahmin etmelerini sağladı.
Duke Üniversitesi’nden çalışmanın ortak yazarı William Pan, “Çalışmamızın en önemli sonucu Covid-19 ve İspanyol gribi gibi büyük pandemilerin gelecekte görülmeye devam edecek olması. Pandemilerin çok nadir olmadığını anlamak, gelecekte onları önleme ve kontrol etme çabalarına öncelik verilmesini gerektiriyor” dedi.
İSPANYOL GRİBİ KADAR ÖLÜMCÜL BİR SALGIN NE ZAMAN GÖRÜLECEK?
Bununla birlikte, çalışmada 1918’den 1920’ye kadar 30 milyondan fazla insanı öldüren modern tarihin en ölümcül salgını olan İspanyol Gribi’ne benzer ölçekte bir pandeminin tekrar görülme ihtimalinin yılda yüzde 0,3 ila yüzde 1,9 arasında değiştiği açıklandı. Bu rakamlar istatistiksel olarak önümüzdeki 400 yıl içinde yüksek derecede ölümcül bir pandeminin ortaya çıkacağı anlamına geliyor.
ON YILDA ÜÇ KAT ARTACAK
Ekip, ayrıca, Covid-19 veya İspanyol Gribine benzer ölçekte yoğun salgın riskinin hızla arttığını tespit etti. Bilim insanları, yeni araştırmanın bir parçası olarak, son 50 yılda Covid-19 gibi yeni patojenlerin insan popülasyonlarında serbest kalma oranlarındaki artışa baktı. Yeni pandemilerin ortaya çıkma olasılığının önümüzdeki on yılda, üç kat artacağını ortaya koydu.
SONUÇLAR, 60 YIL BOYUNCA GÜVENDE OLDUĞUMUZ ANLAMINA GELMİYOR
Bu artan risk faktörünü kullanan Marani ve meslektaşları, Covid-19’a benzer ölçekte farklı bir pandeminin büyük olasılıkla 60 yıl içinde meydana geleceğini söyledi. Araştırmacılar, ayrıca, önümüzdeki 12 bin yıl içinde, tüm insan yaşamını ortadan kaldırabilecek bir küresel salgının yaşanacağını tahmin etti.
Pan, “Bu durum, Covid-19 benzeri bir pandemiye karşı 60 yıl boyunca güvende olduğumuz ya da İspanyol gribi ölçeğinde bir felaketten 300 yıl daha kurtulamayacağımız anlamına gelmiyor. Bu tür olaylar, zaman aralığı boyunca herhangi bir yılda eşit derecede olası” dedi.
GELECEKTEKİ SALGINLARA YÖNELİK ÖNLEM ALINMALI
Pan, nüfus artışı, gıda sistemlerindeki değişiklikler, çevrenin bozulması ve insanlara hastalık taşıyan hayvanlar arasında artan temas nedeniyle salgınların daha sık hale geldiğini vurguladı. İstatistiksel analizin yalnızca riskleri karakterize etmeye çalıştığını, onları neyin harekete geçirdiğini açıklamadığını,ancak bu nedenlerin daha derin araştırılmasını sağlamasını umduğunu söyledi.
Sonuç olarak Pan, “Çalışma, büyük salgınların neden daha yaygın hale geldiğini anlamak için bir araştırma gündemi belirlemenin yanı sıra, salgınlara erken müdahalenin, yerel ve küresel ölçekte pandemik sürveyans* için kapasite oluşturmanın önemine işaret ediyor” açıklamasını yaptı.
*Bulaşıcı hastalık sürveyansı, hastalıkların ilerleme modellerini belirleyebilmek için yayılımlarının takip edildiği, epidemiyolojik uygulamaların tamamına deniliyor.
