ABD’de bütçe görüşmelerinin sonuçsuz kalması neticesinde, hükümet harcama yapamayacak duruma geldi. En son 1996’da hükümet kapanmış ve bütçesiz hükümet 3 hafta devam etmişti.
Kongrede uzlaşmaya varılana kadar, 800 bin kamu görevlisi izne çıkarıldı. Federal kurumların birçoğu, milli parklar, müzeler, kütüphaneler kapandı. Birçok kurum işlevsiz hale geldi.
Hükümet zorunlu işler dışında hizmetleri ve maaş ödemelerini yapamayacak. Hükümetin kapsanmasının günlük maliyetinin 300 milyon dolar olacağı ve krizin uzun sürmesi halinde, ekonominin olumsuz etkileneceği ve daralacağı belirtiliyor. Bu yazının yazıldığı saatlerde sorun henüz çözülmemişti.
Şimdi de sizlere bu krizin oluşmasını sağlayan nedenleri aktarmaya çalışacağım.
ABD Kongresindeki bütçe anlaşmazlığı nedeniyle, hükümeti fonlayacak tasarı geçirilmedi. 3 yıl önce yasallaşan sağlık reformu yasasında değişiklik isteyen Cumhuriyetçi Parti yetkilileri kongrede bütçenin geçmesini engelledi. Başkan Obama ve Demokrat Parti, sağlık sigortası olmayan yaklaşık 20 milyon kişiye uygun fiyatla sağlık sigortası sağlama gayreti içinde. Cumhuriyetçiler de, bunun, bütçe açığını artıracağını söylüyor ve karşı çıkıyorlar.
Cumhuriyetçiler içinde büyük bir kitle, sağlık sigortası için gereken kaynağın yeni ek vergilerle, başkalarının (zenginlerin) parasıyla finanse edileceğini söylüyor ve bu uygulamaya karşı çıkıyorlar. Bundan dolayı, Sağlık Reform Yasası’nın ertelenmesi şartıyla, hükümete harcama yetkisi vereceklerini söylüyorlar.
Sağlık Reform Yasası’nın yılda 90 milyar dolar tutarında bir kaynağa ihtiyacı var. Bu kaynak da ek vergilerle karşılanacak. ABD’de sağlık sigortası rakamları çok yüksek. 1 kişinin yılda ortalama 8 bin USD sağlık sigortası için ödeme yapması gerekiyor. Türkiye’de bu rakam 1000 USD civarındadır. Bu rakamları da herkes ödeyemiyor. Bu yüzden Federal Hükümet, sağlık harcamalarının yaklaşık %40’ını karşılayarak, dar gelirlilere, yılık geliri belli bir limitin altında olanlara, sağlık sigortası imkanı sağlamak istiyor.
Yıllık geliri 30 bin doların altında olan aileler, katkı payı ödemeden, geliri 30-80 bin arasında olan aileler de düşük prim ödeyerek sigorta kapsamına dahil olacaklar. Belli bir yaşın üstündekiler ise ücretsiz yararlanacak. Ayrıca, 50 kişiden fazla personel çalıştıran işyerleri de, çalışanlarının sigorta faturalarını kendileri ödemek zorunda olacaklar. Bu yüzden Cumhuriyetçiler, Obama’nın en önemli icraatı olan Sağlık Reform Yasası’nın uygulanmasını engellemek istiyorlar.
Görüldüğü üzere, konu çok hassas ve şu an çözülmüş olmamasından dolayı Federal Hükümet kilitlenmiş durumdadır. Bütün dünya gelişmeleri yakından takip ediyor.
Bütçe krizinin bitirilmesi için, krizden bunalan Amerikan halkının ve finans çevrelerinin siyasiler üstündeki baskıyı artırarak, krizin çözümüne katkı yapacaklarını, sonuçta Obama’nın sempati kazanıp, Cumhuriyetçilerin günah keçisi ilan edilerek halk nezdinde puan kaybedeceğini düşünüyorum.
ABD’de bu gelişmeler yaşanırken, bizim ülkemizde de sağlık harcamaları hem devletin hem de vatandaşın bütçesinin önemli bir kısmını oluşturuyor. Bu bağlamda, sağlık sektöründe finansman sorununu çözmesi düşünülen, tüm vatandaşların sigortalanarak, hem devlet hastanelerinde hem de özel hastanelerde eşit sağlık hizmeti almasını sağlayacak olan Genel Sağlık Sigortası biran önce hayata geçirilmelidir.
Teknik ve detaylı bir şekilde bütçe hesaplaması ve planlaması gerektiren, Genel Sağlık Sigortasının hayata geçirilmesi için, hükümet ve Sağlık Bakanlığı’nın kararlı olduğu ve bu yönde çalışmalar yaptığı bilgileri bizleri ümitlendirmiştir.
