25 Mayıs 2020’de ABD’nin Minneapolis kentinde siyah Amerikalı George Floyd’u öldürmekle suçlanan beyaz polis memuru Derek Chauvin’in yargılandığı dava başladı. Chauvin’in 40 yıla kadar hapsi isteniyor. İlk duruşma öncesi Floyd ailesi mahkeme binası önünde 8 dakika 46 saniye boyunca diz çöktü.
Duruşmada savcılık farklı açıdan çekilmiş yeni bir videoyu mahkeme salonundaki taraflar ve jüri üyelerine izletti. Ardından Savcı Jerry Blackwell, Floyd’un ölümüne yol açan şeyin, olayın ardından açığa alınan polis Derek Chauvin’in diziyle Floyd’un boynuna bastırması olduğunu ve “Aşırı ve gereksiz güç kullanan Chauvin’in rozetine ihanet ettiğini” söyledi. Blackwell, görüntüler izlendikten sonra “Floyd’un tam 27 kez ‘nefes alamıyorum’ dediğini duyuyoruz” dedi.
Savunma avukatı Eric Nelson ise jüri üyelerine bu olayın “siyasi ya da sosyal bir olay olmadığını” söyleyerek olayın iki tarafının olduğunu söyledi. Ölüme yol açan farklı dış faktörler de olduğunu belirtti. Floyd’un elinde bazı yasadışı haplar olduğunu, polisin bu hapları ele geçirmemesi için yuttuğunu ve boğulmasına bu hapların da sebep olabileceğini savundu. Polislerin üzerindeki kameralardan alınan görüntülerin de gelecek duruşmalarda izleneceğini hatırlattı.
İlk duruşmada üç görgü tanığı savcılık ve savunma avukatları tarafından ifadeleri alındı.
İlk tanık olan Jena Scurry, Floyd’un tartışma yaşadığı dükkana polisi yönlendiren memur. “Olayın tamamını izlemedim çünkü polisi oraya yönlendirmekle uğraşıyordum” diyen Scurry’nin ardından 23 yaşındaki Alisha Oyler’ın ifadesi alındı. Olay anını videoya çekenlerden biri olan Oyler, olay sırasında sokağın karşısındaki bir dükkanda çalışıyordu.
“Floyd polis arabasından indirilip yere yatırıldığında birden kalabalık toplandı” diye anlatan Oyler, ifadesi alınırken zorlandığını belli ederek bazı sorulara “Hatırlamıyorum” yanıtını verdi.
Son tanık olan Donald Williams ise olay anında Chauvin’e çok yakın olduğunu, kendisini Floyd’un nabzını kontrol etmesi konusunda uyardığını söyledi ve Floyd’un son anlarını “Bir torbadaki balık gibi yavaş yavaş ölüyordu, artık canı bedeninde değildi, hayatını kaybediyordu” diye anlattı.
Savunma avukatları William’a soru sormadan duruşmaya Salı günü devam etmek üzere ara verildi.
Jüri kimlerden oluşuyor?
Güvenlik gerekçesiyle herhangi bir yayında görüntülenmesi yasak olan, aynı evde yaşadıkları birinci derece akrabaları dışında herhangi bir kişiye bu davada jüri olduğunu söylemesi yasaklanan 15 jüri üyesinin en genci 20’li, en yaşlısı ise 60’lı yaşlarında.
Jüri üyeleri, altısı beyaz, ikisi birden fazla kökene sahip biri de siyah olan dokuz kadının yanı sıra üç beyaz ve üç siyah erkekten oluşuyor. Üç kişi de yedek olarak duruşmaları izliyor.
Duruşmanın ilk gününde üç binin üzerinde güvenlik görevlisi mahkeme salonu çevresinde göre yaptı.
Olay sırasında çevredekiler cep telefonlarıyla, Chauvin’in Floyd’u yere yatırarak dizini bu süre boyunca boynuna bastırmasını, Floyd’un “Nefes alamıyorum” demesini kaydetmişlerdi.
Büyük şok yaratan olay, önce ABD’yi sonra dünyayı saran ve haftalarca devam eden ırkçılık karşıtı Black Lives Matter (Siyah Hayatlar Değerlidir) protestolarını tetiklemişti.
George Floyd’a ne oldu?
46 yaşındaki George Floyd, 25 Mayıs akşamı Güney Minneapolis’teki bir bakkaldan bir paket sigara aldı.
Dükkan sahibi Floyd’un verdiği 20 doların sahte olduğundan kuşkulandı ve Floyd’un itiraz ederek sigaraları geri vermemesi üzerine polisi aradı.
İhbar üzerine polis geldi ve Floyd’u kelepçeledi. Fakat Floyd ekip aracına bindirilirken direndi ve Floyd, kelepçeli olarak, polis tarafından yüz üstü yere yatırıldı.
İşte dünyanın seyrettiği görüntüler o sırada çevrede bulunanlarca kaydedilmeye başlandı.
44 yaşındaki polis memuru Chauvin, dizini Floyd’un ensesine bastırdı ve iddianameye göre 9 dakikayı aşkın bir süre orada tuttu. Diğer iki polis memuru Floyd’u yerde tutmaya yardım ederken, dördüncü bir polis de çevredekilerin müdahale etmesini engelliyordu.
Bu süre içinde Floyd’un 20’den fazla kez “Nefes alamıyorum” dediği duyuldu. Video görüntülerinde Floyd’un hareketsiz kalışı ve polisler tarafından taşınması da izlendi.
Floyd hastaneye kaldırıldı ama bir saat sonra öldüğü açıklandı.
Chauvin’in yargı süreci ne aşamada?
Buıgünkü ilk duruşmada iddianame okunacak. Savunmaların alınmasının en ay bir ay süreceği tahmin ediliyor.
Dava için belirlenen halk jürisindeki 12 kişinin kimliklerinin gizli tutulması ve davayla ilgili görüntülü haberlerde gösterilmemeleri kararı alındı.
Jüri, polis memuru Chauvin’in hapis cezasına çarptırılmasına ya da beraatına karar verebilir.
Jürinin seçimi sürecinde adaylara davayla ilgili olarak şu ana kadar hangi bilgilere sahip oldukları, daha önce polisle bir temasları olup olmadığı ve haber izleme alışkanlıkları hakkında sorular soruldu.
‘İkinci dereceden cinayet’ ne demek?
Polis Chauvin savcılar tarafından “ikinci dereceden cinayet” ile suçlanıyor. ABD ceza yasalarına göre bu “öldürme kastı olmadan ölüme yol açmak” anlamına geliyor ve bu suçu işleyene verilebilecek en ağır ceza Minnesota eyalet yasalarına göre 40 yıl hapis.
İddianameye Chauvin için kanıtlaması daha kolay olacağı düşüncesiyle “üçüncü dereceden cinayet” suçlaması da eklendi ama bu suçun en üst cezası 25 yıl.
ABD’de polis memurlarının öldürücü güce başvurmaktan dolayı hüküm giymesi, hatta yargılanması çok nadir görülüyor.
Bunun nedeni polislerin, kendilerini savundukları tezinin genelde kabul görmesi.
Chauvin, koronavirüs sınırlamalarından dolayı diğer üç polisten ayrı olarak mahkeme önüne çıkarılıyor.
Diğer polisler de “ikinci dereceden cinayete yardım ve yataklık etmek” suçlamasıyla Ağustos ayında yargılanacak.
Mahkeme kamuoyuna nasıl yansıyacak?
Tüm yargı süreci canlı yayınla internetten izlenebilecek. Bu ABD’de cinayet davalarında şimdiye kadar pek görülmemiş bir şey.
Yargıç, mahkeme salonuna bir oturumda Chauvin ve Floyd ailelerinden sadece birer kişinin alınacağını ve salonda herkesin maske takmak zorunda olduğunu ilan etti.
Mahkeme salonunda slogan atmak da yasaklar arasında.
Olayın ertesi günü büyük kalabalıklar Minneapolis sokaklarına dökülürken, dört polis memuru, derhal görevden alınmıştı.
Kalabalıklar bu polislerin çalıştığı karakolu ateşe verdiler ve sokak gösterileri hızla diğer eyaletlere ve kentlere yayılmıştı.
Floyd’un ölümünden 6 gün sonra ABD’nin 75 kentinde kimisi çatışmalı kitlesel gösteriler yapılıyordu ve polisin siyah Amerikalılara yönelik şiddeti ulusal düzeyde tartışma gündeminin birinci maddesi olmuştu.
