• Cumhurbaşkanı Makarios 30 Kasım 1963 tarihinde 13 maddelik bir Anayasa değişikliği önerisi sundu. Türklerin haklarını büyük ölçüde kısıtlayan ve devleti Rumlaştıran bu öneri Cumhurbaşkanı Muavini Dr. Fazıl Küçük tarafından veto edildi.
• 21 Aralık 1963 gecesi Lefkoşa’da Tahkale semtinde kimlik kontrolü bahanesi ile çıkan tartışmadan Rum polisleri tarafından silahsız biri kadın (Zekiye) biri erkek (Halil) iki Türkü başlarından tabanca kurşunu ile vurarak öldürmeleri üzerine olayları başladı.
• Rum saldırılarının adanın her tarafında artması üzerine Türk Mukavemet Teşkilatı’nın (TMT) silahlı mücadelesi ve direnişi de resmen başlamış oldu. O güne kadar büyük bir gizlilik içerisinde Anavantan’dan getirilen silahlar gömülü oldukları yerden çıkarılarak Rumlara karşı varoluş savaşı başlatıldı…
• 21-22 Aralık 1963’te Ayvasıl köyünde EOKA’cı Rumlar katliam yaptılar.
• 23 Aralık 1963’te Sampson’ın liderliğindeki EOKA’cılar Küçük Kaymaklı’ya saldırdılar. Küçük Kaymaklı halkı Hamitköy’e göç etmek zorunda kaldı.
• 24 Aralık 1963’te Tasos Marku liderliğindeki EOKA’cılar Lefkoşa’da gece Kumsal bölgesine saldırdılar. Bu saldırıda Dr. İlhan’ın eşi ve üç çocuğu banyoda katledildiler. Birçok insan öldürülürken yüzlerce kişi, çoluk çocuk, kadın erkek, yaşlı genç EOKA’cılar tarafından esir alınarak Cikko Manastırı’na götürüldüler.
• 25 Aralık 1963’te Lefkoşa’ya düzenlenen Rum saldırılarını önlemek amacıyla Kıbrıs Türk Kuvvetleri Alayı Lefkoşa Havaalanı yakınındaki kışlasından çıkarak Lefkoşa’nın kuzeyinde bulunan Gönyeli ve Ortaköy’e yerleşirken, Türk Hava Kuvvetleri’ne ait savaş uçakları da Lefkoşa üzerinde uyarı uçuşları yaptı, Bayrak Radyosu yayına başladı.
• 30 Aralık 1963 tarihinde Lefkoşa’da Türklerle Rumları ayıran Yeşil Hat Antlaşması yapıldı.
• Bu olaylarda 360’ı aşkın Türk öldü, 103 köy terk edildi, 25 bin civarında Türk göçmen oldu.
• 21 Aralık 1963 olaylarından sonra Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası Rumlar tarafından ihlal edilerek, Türklere ait Cumhurbaşkanı Muavinliği, Türklere ait hükümetteki 3 bakanlık, (Sağlık, Tarım ve Savunma), Türk ve Rumlardan oluşan yasama organı Temsilciler Meclisi’ndeki 15 Türk üyelik (Milletvekilliği), devlet organlarında Türklere ait memur ve müdür mevkileri iptal edilerek Rumlar tarafından yerleri doldurulmuş, böylece Kıbrıs Cumhuriyeti devleti ve hükümeti fiilen Rumlar tarafından ele geçirilmiş oldu.
• Bizler ise 1974’te kadar kendi bölgelerimizde, kendi kendimize ilan ettiğimiz BEY (Bayraktarlık-Elçilik-Yönetim) Yönetimi ile yaşamaya çalıştık.
• 4 Mart 1964’te BM kararı ile Kıbrıs’a uluslararası askerlerden oluşan Barış Gücü gönderildi. Halen adada görev yapmaya devam ediyorlar. Kıbrıs Cumhuriyeti’ni ele geçirmiş olan Rumlar ise tanınmış devlet muamelesi görmeye devam ediyor.
• 15 Kasım 1967 Geçitkale-Boğaziçi çarpışmalarına kadar yollarda seyahat eden birçok masum Türk ise fanatik Rumlar tarafından kaybedilerek öldürüldüler. Bunlardan birisi de 13 Mayıs 1964’te Larnaka’da Dikelya İngiliz Üssü’ne işe gitmek üzere yola çıkan 11 kişinin kaybolduğu otobüstür. Kırk yıl sonra Oroklini köyünde bir kör kuyuda bulundular. 15 Kasım 1967’den sonra Rumlar tarafından konan barikatlar kaldırıldı, seyahat kısıtlaması kalktı, bazı mallara (çimento, demir, benzin vb) konan yasaklar kalktı. Biraz nefes almaya başladık. 1974’te kadar… Ondan sonrası ise yine savaş…
Kayıp Otobüs
13 Mayıs 1964’te 11 yolcusu ile kaybolan otobüs ve şoförü Yusuf dayı (Yusufga)
***
K. Kaymaklı’yı basan EOKA’cılar. Başlarında elinde tabanca Nikos Sampson geride esir aldıkları kadın ve çocuklar…
***
K.Kaymaklı’dan göç eden aileler
***
23 Aralık 1963’te EOKA’cılar tarafından Larnaka’da yolda esir alınan 11 Türk 36 gün sonra serbest bırakıldı. Esir tutulanların arasında futbolcu Postacı Göksel, Süleyman Ahmet, Osman Vaiz ve kardeşleri, Civisilli Rıza ve nişanlısı ile diğerleri var. Larnaka Polis Karakolu’nda bu esirlerle birlikte olan Şahap Şemi Bey ise halen kayıptır. Bulunamamıştır
