Dünya genelinde çok kötü bir yıl idi 2020. Pek çok olumsuzluğa imza atıp, gitti. Dileriz 2021 gelecek için onarıcı bir yıl olur. 2020’de yaşanılan felaketlerin ve öncesinden gelen problemlerin çözümü için adımlar atılır.
Giden yıl çevre açısından felaketlerle doluydu. Birleşmiş Milletler 2020 yılını şu ana kadar ölçülmüş en sıcak yıl olarak ilan etti. Antarktika’da buzullar erimeye devam etti. İnanılması zor Amazon Ormanları’nda tam 100 bin yangın çıktı. Avustralya’daki yangın 2019 Eylül’den 2020 Mart’a kadar sürdü ve 11 milyon hektar alan, 3 binden fazla ev yandı ve en üzücü olan da 1,25 milyar hayvan telef oldu*.
Doğal felaketler yanında önemli siyasi, ekonomik ve bilimsel gelişmeler de oldu. Örneğin Brexit gerçekleşti ve AB ile Birleşik Krallık ticaret anlaşması yaptı. Azerbaycan ve Ermenistan savaştı ve ne yazık ki 5208 asker öldürüldü. ABD Kasım Süleymani ve Ebu Mehdi el-Mühendis’i öldürdü. ABD Minneapolis’te, 46 yaşındaki George Floyd uzun süre polisin ensesine basmasıyla nefes alamadı ve hayatını kaybetti.
16 Kasım 2020’de ilk kez özel bir şirket olan Elon Musk’ın SpaceX’i uzaya insan gönderdi. Süper kütleli bir kara delik keşfedildi*.
Bu ve daha pek çok doğal, siyasi, sosyal ve ekonomik problemin gelecekte çok fazla hissedilmemesi için çalışmalar başlayacak elbet. Yoksa insanlığı Covid-19’dan daha beter ‘Çevre Felaketi’ perişan edecek.
Bunun önlenmesi için Dünya ölçeğinde, toplumsal ve bireysel düzeyde yapılacak çok iş, alınacak pek çok önlem var. Artık bilime güvenerek, mantıklı çözümler bulma zamanıdır.
Dünya ölçeğinden KKTC’ye gelindiğinde de benzer problemler gürülmektedir. Çevre kirliliği, siyasetteki çürümüşlük, ekonomik zorluklar insanların yaşamını zorlamaya devam etmektedir. Peki eğitim ne durumda?
KKTC’de Covid-19 olgusu nedeniyle eğitimdeki fırsat eşitsizliği daha büyüdü. Olanaksızlıklar ve yoksulluk yaşayan çocuklar, dijital uzaktan eğitime erişimde orta ve üst sosyal tabaka ailelerin çocukları kadar eşit kazanım elde edemediler. Bu arada devlet okulları ile özel okullar arasında da eşitsizlik oluştu. Devlet okullarında öğrenciler seyrekleştirilmiş eğitim görürken, özel okullardaki çocuklar her gün eğitim aldılar.
Bunu sonuçları kolej giriş sınavlarında ‘manidar’ bir fark yaratacaktır. Büyük olasılıkla önce devlet okullarına devam eden öğrenciler ama daha çok da yoksulluk ve olanaksızlıklarla boğuşan öğrenciler aleyhine.
Kolej Giriş Sınavları ‘ezberleyenleri’ seçip aldığı için, ezber bilgiler de okullarda ve özellikle dershanelerde öğretildiğinden, dershanelere ve özel derslere gidecek parası olmayan yoksul çocukların eğitimde fırsat eşitliği her yıldan daha çok zarar görecektir. Eğitimde 2021 yılında alınması gereken çok fazla önlem var:
Eğer illa ki Kolej Giriş Sınavı olacaksa, yeniden ele alınmalında fayda çok. Ezber yeteneğini ölçmek yerine üst düzey düşünme becerilerini test edecek nitelikte bir sınava dönüştürülebilir.
Kolej seçimi ortaokul sonuna bırakılabilir. Hatta kolej programını arzulayan her çocuğun kolejli olması için bir an önce önlemler alınabilir.
Öğrencilerin yaşadıkları bölgelerdeki okullara mahkum edilmesi önlenmelidir. Eğitimde fırsat eşitsizliği yaratan bu durumun düzeltilmesi için önlem alınabilir.
KKTC genelinde okulların eğitim kalitesini ortaya koyacak ölçme-değerlendirme sistemi yaratılmalı. Okullar arasındaki nitelik farkını kapamak için bir an önce yapılması şart.
KKTC eğitiminin kalkınma ivmesi yaratabilmesi için planlama yapılarak, bilimsel veriler temelinde meslek okulları yeniden düzenlenebilir.
Çok ivedi olarak ‘Özel Gereksinimli Bireyler Yasası’ Meclisten geçirilmeli. Ayrıca eğitimin eskimiş ve hükmünü yitiren yasaları yeniden ele alınmalı.
Bilimsel verilere uygun üniversite bölümleri açılabilir. Böylece üniversitelerin KKTC öğrencileri açısından, yeni üniversiteli işsizler yaratan bölümler kapatılabilir. Üniversitelerin sadece öğretime odaklanmasına son verilip, aynı zamanda yerel problemlere çözümler üreterek, eyleme de geçeceği bir yükseköğretim sistemi yaratılmasında ilk adımlar atılabilir.
Eğitim ve öğretim programları, yerelden genele ilkesi bağlamında yeniden ele alınabilir. Böylece kendi kültürü üzerinde yükselen ama aynı zamanda evrensel değerleri de içeren programlarla, öğrenciler çağdaş değerlerle bezendirilebilir. Böylece hem yerel hem de global ölçekteki problemleri bilen ve çözüm önerileri üretebilecek, yeni neslin yaratılmasında ilk adımlar atılabilir.
Giden 2020 felaket yılı, hem dünya genelinde hem de KKTC’de eğitimin sınıfta kaldığının göstergesiydi. Bazıları yukarıda aktarılan önlemler, ancak ve ancak eğitimin gerçekleştirebileceği işlerdir. Bunda da şart eğitimin bilimsel temeller üzerinde yükselmesidir.
*https://www.ntv.com.tr/galeri/dunya/2020-yilinda-corona-virus-disinda-dunyada-neler-oldu,0ve22AMzZEabx7lZJxhJuQ/uRqvVtrqJ02zGSJhBZ6eZA
