Yeşil Hat ticaretinde gerileme sürüyor - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Cuma, Mart 29, 2024
Köşe Yazarları

Yeşil Hat ticaretinde gerileme sürüyor

 

Yeşil Hat Tüzüğü, AB’nin onayladığı ve Kuzey’den Güney’e mal, hizmet ve kişilerin dolaşımını düzenlemektedir. Bu tüzük sayesinde birçok ürün Güney Kıbrıs’a satılabilmektedir. Bu ürünlerin Güney’e satışının yapılabilmesi için, Kıbrıs Türk Ticaret Odası’ndan Refakat Belgesi alınması gerekmektedir. Tamamen Kuzey Kıbrıs’ta yetişen ürünler (her türlü sebze, meyve, taş, tuğla v.s) ve hammaddesi yurt dışından gelip, Kuzey Kıbrıs’ta işleme tabi tutularak ve yeterli katma değer yaratılarak oluşturulan yeni ürünler (mobilya, alüminyum ürünleri v.s) refakat belgesi alabilmektedir.


Hayvansal ürünler, canlı hayvanlar (balık hariç), süt ürünleri, Türkiye menşeli fındık, fıstık ve canlı bitkilerin Yeşil Hat Tüzüğü kapsamında Güney Kıbrıs’a satışı yapılmamaktadır.

Bunun yanında kişilerin ticari olmayan, kendi ihtiyaçları için beraberlerinde götürecekleri 260 Euro’ya kadarki ürünler için de Yeşil Hat Tüzüğü’ne göre vergi muafiyeti uygulanmaktadır.

Ağustos 2004 yılından beridir Yeşil Hat Tüzüğü yürürlüktedir. 2005 yılında 1.7 milyon Euro, 2006 yılında 3.2 milyon Euro, 2007 yılında 4.1 milyon Euro, 2008 yılında 7.2 milyon Euro, 2009 yılında 6 milyon Euro, 2010 yılında 5.9 milyon Euro, 2011 yılında ise 24 milyon Euro su elektrik satışı, yaklaşık 5.4 milyon Euro’su da diğer ürünler olmak üzere toplam 29.4 milyon Euro, 2012 yılında da 4.7 milyonu elektrik satışı, yaklaşık 4.3 milyonu da diğer ürünler olmak üzere yaklaşık 9 milyon Euro tutarında Güney Kıbrıs’a ihracat gerçekleştirilmiştir. 2004 yılından -2008 yılına kadar artarak devam eden ticaret rakamları 2009 yılından itibaren düşmeye başlamıştır. 2011 ve 2012 yıllarındaki elektrik satışı dışındaki rakamlarda da düşüş olmuştur. Elektrik satışı son 2 yılda gerçekleşmiştir. Düzenli yapılacak bir satış değildir. Belirleyici olan diğer ürünlerdir. 2013 yılı 4 aylık verilerine baktığımız zaman da, son 4 yılın en az satışının yapıldığı görülmektedir. Güney deki ekonomik krizin, özellikle inşaat ve eğlence (restoranlar) sektörlerini olumsuz etkilediği ve bu sektörlere yönelik ürünlerin Güney’e satışında büyük düşüşlerin yaşandığı bilgisi ortaya çıkmaktadır.

En fazla ihraç edilen ürünlerin başlıcaları meyve-sebze, plastik ürünler, balık ve hurdalar olmuştur.

Güney Kıbrıs’a yapılan ihracat rakamlarının 2008’den sonra düşmesinin başlıca nedenleri olarak şunları sıralayabiliriz. Kuzeyden mal alan iş insanlarına Güney Kıbrıs’taki fanatik çevrelerden yapılan baskı ve tehditler onları korkutmakta ve kuzeyle ticaret yapmaktan kaçınmalarına sebep olmaktadır. Ayrıca Güney Kıbrıs’ta yaşanan ağır ekonomik ve finansal kriz, talebi ve tüketimi de daraltmaktadır.

Yeşil Hat Tüzüğü KKTC’ye ve üreticilere önemli katkı yapmaktadır. Buradaki ticaretin artarak devam etmesi üreticilerimizin en önemli beklentileridir. Ancak tek başına Yeşil Hat Tüzüğü yeterli değildir. AB’nin, Kıbrıslı Türklere verdiği sözü yerine getirip, Doğrudan Ticaret Tüzüğü’nü hayata geçirmesi gerekmektedir.

Yeşil Hat Tüzüğü’nde yapılacak iyileştirmelerle, ihracat daha da artabilecek ve ekonomide gelişmeler görülecektir. Özellikle balık ve bal da atılan adım, diğer hayvansal ürünler içinde uygulanıp, Yeşil Hat Tüzüğü’ne hayvansal ürünler de eklenebilirse ihracat rakamlarında daha da artışlar görülebilecektir.

Yeşil Hat Tüzüğü ve Mali Yardım Tüzüklerinin tamamlayıcısı olacak olan Doğrudan Ticaret Tüzüğü’nün uygulamaya girmesi, Kuzey Kıbrıs ekonomisinin kendi ayakları üzerinde durması için büyük katkı sağlayacaktır. AB’nin, Dünya Bankası’nın ve diğer uluslararası kuruluşların yazdıkları raporlarda, Kuzey Kıbrıs da, Türkiye yardım ve desteklerine bağımlı bir ekonomik yapı oluştuğuna dair vurgular yapılmaktadır. Bu tespitlerin yanında, 50 yıldan beridir ambargolar altında yaşayan ve sadece Türkiye’den destek alan KKTC’nin, kendi ayakları üzerinde durması için uluslararası kuruluşların ticaret kısıtlamalarını kaldıracak ve mali destekleri çoğaltacak uygulamaları biran önce hayata geçirmeleri beklenmektedir. Uluslararası örgütlerin, başta da AB olmak üzere, sadece söylemde değil, eylemde de icraat yapmaları gerekmektedir.

Yazımı şekillendirirken, yararlandığım istatistiki veriler için, KT Ticaret Odası yetkililerine çok teşekkür ediyorum.

 

Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
0
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar