Tıbbi marihuana, cannabis bitkisinin sağlık sorunlarını tedavi etmek için kullanılan kısmına verilen isim. Son zamanlarda sıklıkla gündeme gelen ve merak konusu olan marihuananın ilaç olarak kullanımı, bazı çevreler tarafından kalıplar ve ön yargılarla süslenerek abartı yorumlarla dikkat çekme malzemesi haline getirilse de; işin gerçeği dünyada ve özellikle gelişmiş ülkelerde, insanlar tıbbi marihuanayı “kafaları güzel olsun” diye değil, hastalık semptomlarından kurtulmak için kullanıyorlar.
Yasal ve tıbbi olarak satılan marihuana, çoğu kişinin zevk için kullandığı madde ile aynı içeriğe sahip olabiliyor; ancak bazıları, yetiştirilirken özellikle daha az miktarda mutluluktan uçma hissine neden olan kimyasal içermek üzere özel yetiştiriliyor.
İçeriği
Marihuana bitkilerinde cannabinoid olarak bilinen yüzlerce kimyasal madde bulunuyor. THC ve CBD bu maddeler arasındaki en temel iki tanesi… THC, tütün kullananların aradığı zevkli etkilerin bir kısmını veriyor, ve tıbbi problemleri tedavi edebilecek bazı etkileri de bulunuyor. Bazı araştırmalar, CBD’nin sarhoş etmediğini ve bazı sağlık sorunları için yararlı olabileceğini belirtiyorlar.
Nasıl bir etkisi var?
Marihuanayı (duman olarak) içen kişiler, etkilerini hemen hissetmeye başlıyorken, yiyenler bir saate kadar herhangi bir şey hissetmeyebiliyor.
Marihuana içildiğinde, THC ciğerlerden kan dolaşımına gidiyor ve beynin hücrelerinin dopamin kimyasalını salgılamasına neden oluyor; bu da kişiyi sarhoş bir duruma getiriyor. CBD’nin nasıl çalıştığı ile ilgili bilinenler yeterli miktarda değil aslında… Bazen THC ile birlikte, bazen de kendi başına beyinde etkili olabilecek bir madde olduğunu düşünüyorlar.
Tıbbi marihuana, kanser ve AIDS hastalarında, ağrı, mide bulantısı ve iştahsızlığının azaltılmasına yardımcı olabiliyor. Yine de bu konular üzerine çok fazla araştırma henüz mevcut görünmüyor.
Epilepsi hastalığındaki nöbetleri azaltabileceğini öne süren bazı çalışmaların yanı sıra; tıbbi marihuananın kas sertliği ve spazmlar, ağrı ve sık idrara çıkma gibi multipl skleroz semptomlarını azaltabileceğini gösteren bilimsel çalışmalar da bulunuyor.
Yan etkileri neler?
Tabi ki marihuananın kısa ve uzun vadede yan etkileri bulunuyor.
Kısa vadede oluşturduğu etkilere bakacak olursak; kişinin ruh halini değiştirebilen tıbbi marihuana; mutlu, rahat, uykulu veya endişeli hissettirebiliyor. Ayrıca, karar verme becerisini bozabildiği gibi, kısa süreli bellekte sorunlar da yaratabiliyor. Bu yan etkiler 1 ila 3 saat sürebiliyor.
Tıbbi marihuananın yüksek dozları halüsinasyonlar, sanrılar ve paranoya meydana getirebiliyor. Ayrıca araştırmalar, sigara olarak içilen marihuananın bronşit gibi ya da daha kötü solunum sıkıntılarına yol açtığını gösteriyor.
Uzun vadede, tıbbi marihuanayı düzenli kullananlarda, her gün devam eden öksürük ve akciğer enfeksiyonu riskinin artışı gibi solunum problemleri olabiliyor. Çalışmalar aynı zamanda; gençlerde akıl hastalığı, depresyon, anksiyete bozukluğu, motivasyon düşüklüğü ve intihar eğilimi gibi durumları rutin marihuana kullanımı ile ilişkilendiriyor. Hamilelik esnasında marihuana kullanımı söz konusu ise, doğacak bebeğin sağlık sorunları riskini artabiliyor. Ve hepimizin bildiği üzere marihuana kullanımı bağımlılığa neden olabiliyor.
Kullanımı
Amerika’da Gıda ve İlaç İdaresi (Food and Drugs Administration- FDA), marihuanada bulunan maddeleri de içeren iki ilacı onaylamış bulunuyor. Örneğin, sentetik THC’ye sahip olan Dronabinol isimli ilaç, AIDS hastalarında aşırı kilo kaybı için, kanser hastalarında da kemoterapiden sonraki mide bulantısı için kullanılıyor. THC’ye benzer insan yapımı bir kimyasala sahip olan Nabilone de aynı sebeplerden dolayı kullanılıyor.
Tıbbi marihuana kullananlar, bunu kağıda sarılmış sigaralar veya tüplerle içmelerinin yanı sıra; bir içecek içine demlemek, pişmiş gıdalar içinde yemek veya hap şeklinde yutmak suretiyle de kullanabiliyorlar. Etkisi güçlü ve uzun süreli olabilen bir marihuana hapının kişiyi nasıl etkileyeceğini önceden tahmin etmek de zor oluyor. Ayrıca, buharlaştırma ve bunu soluma yöntemi ile de alınabiliyor marihuana. Deride de Cannabinoid reseptörleri bulunduğundan dolayı; ağrı ve iltihap için lokal olarak cilde sürülen marihuana da kullanılıyor. Bu konuda daha fazla araştırma yapılması gerekiyor tabi ki…
Bazı çalışmalar, tıbbi marihuana tedavisi ağır epilepsili çocuklarda nöbetlerin hafifletilmesine yardımcı olabileceğini belirtmektedir. “Charlotte’s Web” olarak bilinen tıbbi bir marihuana türünün içerdiği THC miktarı çok az olduğundan, çocukları sarhoş etmeden kullanılabiliyor.
Yasal prosedür
İlk olarak Kaliforniya eyaletinde 1996 yılında yasal olan tıbbi marihuana, günümüzde Amerika’nın neredeyse yarısında tedavilerde yasal olarak kullanılıyor. Ülkemizde de tıbbi marihuana yani cannabis, doktorun onayı ile doktor kontrolünde kullanılabiliyor. Kanser hastalarında ve sadece terminal safhada kullanılması için, uygun gören doktora bakanlar kurulu kararı ile geçici izin verilerek Cannabis’in alınması sağlanıyor. Bu da ülkemizde tedavilere bütüncül ve medeni bir bakış açısı ile yaklaşılmaya başlandığını gösteriyor.
Mutlu sağlıklı bir hafta sonu diliyorum.
Uzman Fizyoterapist ve Yaşam Koçu
PINAR ÇAVLAN
