Sivil toplum ÇED raporunu bekliyor

Havadis’in CMC’nin yarattığı kirlilik ve CMC alanının temizlenmesi konusunda Port ISBI Ltd.’in hayata geçirmeyi hedeflediği projede gelinen aşamayı konu aldığı “9.5 milyon ton pislik atılacak” başlıklı haberinin ardından bölgedeki sivil toplum örgütlerinin başkanları, CMC atıklarının en çevreci yöntemle nasıl temizlenebileceği hususunda açıklamada bulundu.

PORT ISBI Ltd. bünyesinde çalışan ve söz konusu projede sorumlu Jeoloji ve Maden Mühendisi Hasan Öznesil’in maden atıklarından bakırın geri kazanılması aşamasında bir miktar asit kullanılacağı yönündeki açıklaması ise örgüt başkanlarının tepkisine neden oldu.
Sivil toplum örgütlerinin başkanları, Lefke halkının bir çevre kirliliğine daha tahammülünün olmadığını belirterek, asidin çevre ve insan sağlığına zararlı bir madde olduğunu ve kullanımına karşı olduklarını kaydetti.
Bazı örgüt başkanları, CMC alanının temizliği sırasında asit kullanılması halinde tepkilerinin sert olacağını açıkladı.

Karlıtaş: “Çevreci madencilik yoktur”
Lefke Turizm Derneği Başkanı Hasan Karlıtaş, derneğin kuruluş amaçlarından birinin de CMC’nin yarattığı olumsuz çevre koşullarına bir çözüm üretilmesi için çalışmak olduğunu belirterek, yeni bir çevre felaketine kimsenin tahammülünün kalmadığını gerek sivil toplum örgütlerinin gerekse bölge halkının başka felaketlere izin vermeyeceğini kaydetti.
Karlıtaş, Port ISBI Ltd.’in CMC alanının temizliği projesi hakkında yorum yapmak için de önce çıkacak olan ÇED raporunu incelemek gerektiğini belirtti.
Karlıtaş, “Bölge CMC kirliği ve bu kirliliğin gerek çevre gerekse insan sağlığı üzerinde yarattığı etkilerle anılmaktaydı. Lefke Turizm Derneği’ni 2010 yılında Lefke’yi yeşili ve güzellikleri ile tanıtmak amaçlı kurduk. Derneğimiz bu yönde çalışmalarını sürdürüyor. CMC konusu artık sona erdirilmelidir, yeni CMC vakaları istemiyoruz. Bu yüzden maden atıklarının temizlenmesi, CMC alanının rehabilite edilmesi olmazsa olmazımızdır. Bu yönde yıllardır gözle görülür bir çalışma yapılmamıştır. Son dönemde Port İSBİ Ltd’in taahhüt ettiği proje bizlere umut verdi ancak sivil toplum örgütleri olarak bu projenin takipçisi olacağız. Olumsuz bir durumda da tepkimiz çok sert olacaktır” diye konuştu.
Hasan Karlıtaş, atık madenden bakır madeninin ayrılmasının en çevreci şekilde nasıl yapılabileceği sorusuna ise “Çevreci madencilik yoktur. Maden atıkları en çevreci şekilde bulunduğu noktada gömülerek yapılır” diye cevap verdi.
Hasan Karlıtaş, “CMC alanının bir an önce en çevre dostu bir çalışma yöntemi ile temizlenmesini, rehabilite edilmiş alanın da yeşil alan, liman ve turizm maksatları açısından kullanılması gerektiğini savunuyoruz” dedi.

 

***
Hızlı: “Tedirginiz”
Lefke Çevre ve Tanıtma Derneği Başkanı Ahmet Hızlı, yapılan uzman araştırmalarına göre, CMC alanının temizliğinin en çevreci şekilde atıkların içerisinden hiç maden alınmadan, olduğu yerde membranlanmış havuzlara gömülmesi ile yapılabileceğini savundu.
Ahmet Hızlı, Havadis’e yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Port ISBI Ltd. 19 Mart 2015 tarihinde CMC alanına bir pilot tesis kurdu ve bölge sivil toplum örgütlerini de çağırarak bu tesisin denemesini yaptı. O gün gerek Port ISBI Ltd’in gerekse işbirliği yaptığı şirketin ve İstanbul Teknik Üniversitesi’nin maden uzmanları oradaydı. Uzmanların bize verildiği bilgide temizlenecek atıklardan suda çökertme yöntemi ile bakır elde edileceği ve çalışma sırasında herhangi bir asitli madde kullanılmayacağı, tesisin 2015 yılının sonunda çalışır duruma getirileceği, 50 kişinin de bu proje kapsamında istihdam edileceği belirtildi. Ayrıca kurulacak olan tesisin 400 kilowatsaat elektrik ihtiyacı olduğu bunun için özel bir trafo sistemi kurulacağı söyledi. Tesis çalışmaya başladığı anda da 600 bin ton bakır madenin ham maddesini elde edeceklerini geriye kalan atık zararsız maddeyi de membranladıralacak havuza konulacağı kaydedildi. Fakat projede sorumlu Jeoloji ve Maden Mühendisi Hasan Öznesil bize daha sonra verdiği bilgide atıklardan bakır madenini elde ederken asit ve soda kullanılacağını belirtti. Dolayısıyla çelişkiye düştük ve asit ve soda kullanımı konusunda tedirginiz. Çünkü bu şekilde bir maden kazanımı çevre dostu bir uygulama olamaz. Biz çevreye zarar verecek herhangi bir madde kullanılması taraftarı değiliz.”

“Tüm alan 4 yılda temizlenebilir”
Ahmet Hızlı, Port ISBI Ltd’in projenin tamamlanması için 14 yıl kadar bir süre ortaya koyduğuna da değinerek, temizlik çalışmaları sırasında atıktan maden elde edilmemesi halinde tüm alanın temizliğinin 4 yıl içerisinde tamamlanabileceğini kaydetti.
Ahmet Hızlı, “CMC alanının en çevre dostu şekilde nasıl temizlenebileceği ve bu sürecin ne kadar olacağı hususunda Avrupa Birliği ile geçmişte bir çalışma yaptık ve bu çalışmayı ihaleye çıktık. İhaleyi alan şirket, yaptığı inceleme sonucu ortaya koyduğu çalışmada; CMC’nin en çevreci şekilde atıkların içerisinden hiç maden alınmadan bulunduğu yere membranlanmış havuzlara gömülerek temizlenebileceğini bunun içinde 4 yıl kadar bir sürenin yeterli olduğunu ortaya koydu. Port ISBI Ltd’in 14 yıl hedef belirlemesinin nedeni atıktan bakır madeninin ham maddesini alacak olması, yani temizlik adı altında ham madde ayrıştıracak olmasıdır” dedi.

***
Fotalı: “Asit kullanımına kesinlikle karşıyız”
Denizli-Gemikonağı Kalkındırma Derneği Başkanı Mehmet Türkay Fotalı, Port ISBI Ltd.’in CMC alanının temizliği projesi hakkında ÇED raporunu incelemeden görüş belirtmenin doğru olmadığını ancak hangi aşamada olursa olsun asit kullanılmasına karşı olduklarını kaydetti.
Fotalı, “Port ISBI Ltd.’in CMC alanında yapmayı hedeflediği temizlik projesi hakkında ÇED raporunu incelemeden yorum yapmak doğru olmaz ancak bölgede yapılacak olan işlerin ne olduğunu bilmemiz ve önümüzü görmemiz için bu raporun da bir an önce çıkması gereklidir. Şu aşamada söyleyebileceğim yeni bir felakete kesinlikle tahammülümüzün olmadığıdır. Bu sebepten dolayı, CMC’de yürütülecek çalışmada herhangi bir şekilde asit kullanımına karşıyız” diye konuştu.

 

 

 

***
Öznesil: “Kullanılacak asidin hava ve yer ile ilişkisi olmayacak”
PORT ISBI Ltd. bünyesinde çalışan ve söz konusu projede sorumlu Jeoloji ve Maden Mühendisi Hasan Öznesil, maden atığı temizleme çalışması sırasında çözündürme aşamasında kesinlikle herhangi bir asit maddenin kullanılmayacağını açıkladı.
Ancak maden atıklarından bakırın geri kazanılması aşamasında bir miktar asit kullanılacağını kaydeden Öznesil, bu işlemin tesis içerisinde, yapılacağını, kullanılacak asidin kesinlikle hava ve yer ile ilişkisi olmayacağını, dolayısıyla çevreye bir zarar verilmeyeceğini aktardı.
Hasan Öznesil, “Bakırı diğer metal tuzlarından arındırmak için ph2.7 olan bir ortamı ph2.5’e getirmek için bir miktar asit kullanılacak. Bakırı aldıktan sonra kalan diğer metal tuzlarını çöktürmek için bu kez ph2.5 olan ortam ph2.8’e getirilecek bu noktada da kireç ve hidrojen peroksit kullanılacak. Kalan boş çözelti ise tesise geri devredilecek. Tüm bu işlemler tesis bünyesinde yapılacak ve tesis dışına kesinlikle herhangi bir sıvı verilmeyecek” diye konuştu.