Bir dönem yoğun talep nedeniyle kapılara kadar kuyrukların oluştuğu Taşınmaz Mal Komisyonu eski günlerini arıyor. Artık ne eskisi gibi Rumlar komisyona başvuruyor ne de komisyon karar üretebiliyor. Türkiye tarafından ekonomik olarak kısıtlanan komisyon artık işlevini yitirme noktasına geldi
NE PARA VAR NE BAŞVURU
YOK HÜKMÜNDE: Taşınmaz Mal Komisyonu’nun2006’da başlayan serüveni çeşitli nedenler dolayısıyla bitme noktasına geldi. Komisyon yasal olarak halen daha görevinin başında olsa da ne sonuçlanan başvurular için maddi kaynak bulunuyor, ne de maddi kaynak olmadığı için eskisi kadar dava sonuçlanıyor
CİDDİ DÜŞÜŞ VAR: Kıbrıslı Rumların Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurularında ciddi düşüş var. 2011 yılında 1926 Kıbrıslı Rum TMK’ya başvururken, 2015 yılında bu sayı sadece 182’de kaldı. 2016’nın 7 aylık döneminde ise sayı sadece 31
227 MİLYON STERLİN: Taşınmaz mal Komisyonu 2006 yılından bu yana Kıbrıslı Rumlara tam olarak 227 milyon 162 bin 314 Sterlin ödeme yaptı. Kıbrıs Rumlara yapılan 227 milyon Sterlinlik ödeme 27 milyon 581 bin 502 metre karelik alanı kapsıyor
CİDDİ TEHLİKE ATLATILDI: Girne bölgesinde bulunan Balina Askeri Tesisleri’nin üzerinde arsası için Taşınmaz mal Komisyonu’na başvuran ve davası sonuçlanmasına rağmen parasını alamayan bir Kıbrıslı Rum’un Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yaptığı dava girişimi geri çekildi. KKTC hükümeti Kıbrıslı Rum’a parasını ödeyerek davayı geri çektirdi
Bertuğ TOPAL
KKTC ve Türkiye’nin son yıllardaki uluslararası düzeyde kazandığı en büyük hak olarak ifade edilen Taşınmaz Mal Komisyonu en zor günlerini geçiriyor.
Türkiye’nin 2013 yılından itibaren mali kaynağı minimum düzeye indirmesi ve KKTC devletinin de Taşınmaz Mal Komisyonu için kaynağı için yeterli kaynağı olmaması komisyonun yok hükmünde sayılmasına neden oluyor.
Taşınmaz Mal Komisyonu’na geçtiğimiz yıllara göre başvuran Rumların sayısında da kaynak gibi büyük düşük var. 2013 yılında Rumların Taşınmaz Mal Komisyonu’na bin 337 başvurusu olurken 2014 yılında bu rakam 375’lere kadar geriledi. 2015’te ise bu rakam dibe vurdu. 2015’te sadece 182 Kıbrıslı Rum TMK’ya başvurdu.
2016 yılının ilk 7 ayında ise sadece 32 Kıbrıslı Rum Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvuru yaptı.
Taşınmaz Mal Komisyonu’nun karar verme oranı son yıllarda olduğu gibi bu yılda düşüyor. 2013’te 189 başvuru, 2014’te 159 başvuru sonuçlanırken 2015’te bu rakam 119’a kadar geriledi.
2016 yılının ilk yedi ayında ise 77 sonuçlanan davanın 52’si tazminat, 24’ü Kıbrıslı Rum’un başvurusunu geri çekmesi biri ret ve 1’i de 13/2008 sayılı yasaya takılmayla sonuçlandı.
Büyük tehlike şimdilik atlatıldı
Kıbrıslı Rumların mülkiyet davaları ile sürekli AİHM’i meşgul etmesi nedeniyle AİHM tarafından orta yol bulunmak suretiyle kurulan Taşınmaz Mal Komisyonu işlevini yitirmesi nedeniyle zor günler yaşıyor.
Kıbrıslı Rum müvekkilinin Taşınmaz Mal Komisyonu’nda alınan kararlara rağmen ödenmesini sağlamak için geçtiğimiz yıl kabine üyelerinin araçlarına haciz çıkartan avukat Murat Hakkı, Yüksek Mahkeme tarafından icra yolunun tıkanması nedeniyle geçtiğimiz ay itibarıyla konuyu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne götürmüştü.
Murat Hakkı’nın müvekkilinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)’e yaptığı başvuruyu karşılıklı uzlaşı sonucu geri çektiği ifade edildi.
TMK’yı AİHM nezdinde tehlikeye sokan başvurunun geri çekilmesi ile birlikte davada alınan iki milyon 100 bin sterlinlik meblağ Kıbrıslı Rum’a ödeniyor.
Ciddi sonuçlar yaratabilirdi
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde davanın kabul edilip karara bağlanması durumunda Rumların kuzeydeki mülkiyet iddialarında AİHM tarafından iç hukuk yolu olarak kabul edilen Taşınmaz Mal Komisyonu’nun varlığının sorgulanması sonucu yaratabilecekti.
Ertelemeler devam ediyor
Taşınmaz Mal Komisyonu 2015 yılında yaptığı toplantılarda 312 dava dosyasından 255’ini süresiz ertelemişti. Komisyonun dava dosyalarını süresiz ertelemesinin nedeninin maddi sıkıntılardan dolayı olduğu ifade ediliyor.
Türkiye’nin Taşınmaz Mal Komisyonu’na ayırdığı mali kaynağı minimuma düşürmesi ertelemeleri de artırmış durumda.
2016 yılının ilk yedi ayına da bakıldığında süresiz erteleme kararlarının yine devam ettiği görülüyor. 2016’nın Ocak ayında görüşülen 29 davada 27’sinin ertelendiği, Şubat’ta 32 davadan 20’si, Mart’ta 59 davadan 33’ü, Nisan’da 36 davadan 26’sı, Mayıs’ta 22 davanın tümü ve Haziran’da 32 davanın 31’i süresiz ertelendi. Temmuz ayında ise hiç dava görüşülmedi.
Son 5 yılın en düşüğü
Rumların Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurularda sayı ise son 5 yılın en düşük sayısını yaşıyor. 2010 yılında başvuru sayısı 397, 2011 yılında toplam başvuru 1926, 2012 yılında 1601 ve 2013 yılında 1337, 2014 yılında 375 iken bu rakam 2015 yılında 182’ye kadar geriledi.
2016 yılının ilk 7 yed ayına göre bu rakam 2015’in de altında kalacağa benziyor.
227 milyon Sterlin ödeme
Taşınmaz mal Komisyonu 2006 yılından bu yana Kıbrıslı Rumlara tam olarak 227 milyon 162 bin 314 Sterlin ödeme yaptı. Kıbrıs Rumlara yapılan 227 milyon Sterlinlik ödeme 27 milyon 581 bin 502 metre karelik alan için yapıldı.
2015’te 4 buçuk milyon metre kare karara bağlandı
2015 yılında karara bağlanan dava dosyalarında toplam 4 milyon 469 bin 26 metre karelik alan karara bağlandı. Bu davaların 3 milyon 469 bin metre karesine tazminat verilirken, geri çekilen alan miktarı 288 bin 446 metre kare oldu. Rum vatandaşların hak ispat edemediği alan ise bu yıl 726 bin 69 metre kare olarak kayıtlara geçti.
10 yılda sonuçlanan 934 davadan 763’ü tazminat
2006’dan bu yana karara bağlanan 964 davadan 780’i tazminat, 1’i çözümden sonra iade, 167’si geri çekilen, 2’si takas, 5’i tazminat ve iade, 2’si iade ve 3’ü de ret kararı ile sonuçlandı. Buna göre 6 bin 292 davadan sadece 964’ü sonuçlandı.
Başvurular çakıldı
2013 yılında Rumların Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurusundaki artış 2014, 2015 ve 2016 yıllarında yerini düşüşe bıraktı. 2013 yılında açılan dava sayısı 1337 iken, 2014’te bu rakam 375’e 2015 yılında ise 182’ye karar geriledi. 2016 yılında ise TMK adeta çakıldı. İlk yedi ayda sadece 31 başvuru yapıldı.
Başvuruların düşüşündeki sebebin ise hem Türkiye’nin mali kaynağı düşürmesi hem de Kıbrıslı Rumların artık komisyona olan inançlarını kaybetmiş olması olarak gösteriliyor.
Kaynak yoksa karar da yok
Taşınmaz Mal Komisyonu’nda özellikle 2013 yılı sonrasında başlayan kötü dönemin sancıları halen daha çekiliyor. Türkiye’nin mali kaynağı durdurması ve KKTC devletinin de Taşınmaz Mal Komisyonu’na ek bir kaynak ayıramaması nedeniyle 2006’da büyük umutlarla başlanan süreç de yok olma tehlikesi ile baş başa kaldı.
Rumlar da başvurmuyor
Kıbrıslı Rumlar da 2006’da başlayan ve o dönemde ciddi yığılma yaşanan başvurular yerini artık tek tük Kıbrıslı Rum’un başvuruna bıraktı. Kıbrıslı Rumlar da artık tazminatlarını alamamaktan veya başvuruların görüşülmesinin sürekli bir şekilde ertelenmesi nedeniyle başvurularını ya geri çekiyor ya da artık eskisi gibi başvuru yapmıyor.
YILLARA VE AYLARA GÖRE DOSYALANAN BAŞVURU SAYISI
AYLAR2006200720082009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016TOPLAM
OCAK-9 8 2 2 59 120 153 50 13 7 423
ŞUBAT- 7 4 7 5 71 123 148 45 21 6 437
MART213 3 4 26 81 118 85 36 16 4 388
NİSAN3 25 2 4 28 93 75 100 27 26 6 389
MAYIS 7 24 14 5 36 95 111 131 24 24 2 473
HAZİRAN 14 29 12 6 31 144 116 97 22 16 5 492
TEMMUZ 9 25 6 7 56 141 94 102 22 7 1 470
AĞUSTOS 11 13 7 5 31 169 131 67 12 6 – 452
EYLÜL 9 12 6 8 34 267 131 105 36 11 – 619
EKİM1219 4 9 41 273 147 101 29 10 – 645
KASIM 12 16 9 7 40 220 225 131 38 13 – 711
ARALIK 21 5 1 6 67 313 210 117 34 19 – 793
TOPLAM 100 197 76 70 397 1.926 1.601 1.337 375 182 31 6.292
ÖDENEN TAZMİNAT MİKTARI (STG)
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 TOPLAM
2.221.000 3.147.000 1.646.600 31.047.000 12.724.900 12.980.440 33.952.775 46.277.406 49.280.612 22.347.555 11.554.621 227.162.314
SONUÇLANAN BAŞVURU SAYISI (TOPLAM)
KARAR20062007200820092010201120122013201420152016TOPLAM
TAZMİNAT81818345160107176147109 52 780
İADE—-1–1—2
ÇÖZÜMDENSONRAİADE-1———1
TAZMİNAT VE İADE3–11——5
TAKAS VE TAZMİNAT-2———2
RET—2—–1-3
KISMI İADE—1——-1
13/2008 SAYILI YASA——1–113
GERİ ÇEKİLDİ25123011272412128 24 167
TOPLAM132630686487132189159119 77964
