HERKES KİNG’E YÖNELDİ: Bir dönem King üretiminden iyi para kazanılması nedeniyle birçok üretici, greyfurt, limon ve yafa ağaçlarını kesip tür değişimine gitti ve King aşısı yaptı. Ülkedeki narenciye çeşitliliğinin azalması ile birlikte dış Pazar da iyice daraldı
GELECEĞİMİZ VALANCİA: Kuzey Kıbrıs Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Turgut Akçın ülkenin narenciye sektörünün geleceğinin Valencia ürününe bağlı olduğunu açıkladı. Valencia ürününün doğru ilaçlanması durumunda mayıs ayı sonuna kadar dalında kalıp pazar aranabileceğini anlattı
Ülkede tarım politikası olmayışı narenciye sektöründeki birçok ürünü yok olmanın eşiğine getirdi. Birçok üretici tür değişimine giderek limon, greyfurt ve yafa ağaçlarını King’e dönüştürdü. Limon, greyfurt ve yafa üretimi ülkede iyice azalırken son aylarda Valencia ağaçlarında da tür değişimine gidilmeye başlandığı öğrenildi. Narenciye sektöründeki ürün çeşitleri azaldıkça dış pazar kapıları da gün geçtikçe kapanmaya devam ediyor.
Valencia, King’e göre daha avantajlı
Üretici açısından Valencia, King’e göre daha avantajlı. Kuzey Kıbrıs Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Turgut Akçın’dan alınan bilgiye göre Valencia ağaçlarının meyvesi doğru şekilde ilaçlanması durumunda mayıs ayı sonuna kadar ağaçta kalabilirken, King ürününün en geç mart ayında ağaçtan toplanması gerekiyor. Aksi takdirde King ağaçlarının verdiği ürün dalından düşmeye başlıyor.
“Dış pazar kapıları kapandı”
Akçın, narenciye sektöründeki en ciddi sorunlardan bir tanesinin tür değişikliği olduğuna dikkati çekti ve birçok üreticinin greyfurt, yafa, Valencia ve limon ağaçlarının tütünü değişerek King yetiştirmeye başladığını ifade etti. Bunun nedeninin King ürününün bir dönem iyi para kazandırması olduğunu kaydeden Akçın, bilinçsizce bu ağaçların kesildiğini vurguladı.
“Avrupa’da 17 Euro’ya satılıyor”
Akçın, greyfurdun 14 kilosunun yani bir kasasının Avrupa ülkelerinde 12 ile 17 Euro arasında değer bulduğunu ifade etti ve şu şekilde konuştu:
“Biz bu ürünü yok ederek Avrupa Ülkeleri ile bağlantımızı kestik. Diğer ürünlerde de Rusya ile çalışmaya başladık. Çünkü Rusya iyi fiyat veriyor ve ürün kalitesine bakmıyordu. Elimizde ne kadar ürün varsa ihracat kapılarını açmak o kadar kolaydır. Ancak bunun bilincine varamadık. Çeşitliliğimizi iyice azalttık.”
“Bakanlık King aşılarına destek vermeyeceğini açıkladı”
Akçın en başından beri ülkede narenciye çiftliliğini azaltmanın yanlış olduğu konusunda uyarılar yaptığını ve en sonunda bakanlığın King türüne destek vermeyeceğini açıkladığını kaydetti. Ancak yine de bu tür değişikliklerinin devam ettiğine işaret eden Akçın, “Şimdi de Valencia ağaçlarının türü değiştiriliyor” dedi.
“Geleceğimiz Valencia’dır”
Kıbrıs’ın en gözde narenciye ürünlerinden bir tanesinin Valencia olduğuna dikkati çeken Akçın şu ifadeleri kullandı:
“Yurt dışında bile bizden ürün konsantresi alarak yaptıkları meyve sularının içine koyuyorlar. Renk vermesi ve tat vermesi için. Bizim ülkemizde yetişen narenciye lezzetli ve kalitelidir. Ancak buna rağmen yeni dikilen ağaçlarda bile King tercih ediliyor.”
“Akdeniz meyve sineği tehlikesi”
Akçın, narenciye üreticilerini Akdeniz Meyve Sineği konusunda uyardı. Bu sineğin narenciye zarar verdiğini belirten Akçın, gerekli ilaçlamanın yapılması durumunda Valencia ürünün mayıs ayı sonuna kadar bile dalında kalabileceğini ifade etti.
“Plan ve proje şart”
Narenciye sektöründe işlerin yolunda gitmesi için devlet yetkililerinin bu konuda plan ve programlı davranarak üreticileri yönlendirmesi gerektiğini savunan Akçın, ayrıca ürünlerinden kayıt altına alınması gerektiğini savundu. Akçın, birilerinin elini taşın altına koyması gerektiğini söyledi ve Ticaret Ateşelerinin de bulundukları ülkelerdeki ihtiyaçlar hakkında kendilerine bilgi vermesi ve buna göre yönlendirme yapılması gerektiğini söyledi.
Üreticiler ne dedi?
Muharrem Eğitmen
“Narenciye her geçen gün darboğaza giriyor. Bunun sebebi devlet politikası olmamasıdır. Zamanında bütün adanın faydalandığı sektör artık kendi bölge insanına bile faydalı olamıyor. Her geçen gün maliyetleri yükseldiği halde bedelleri her sen geriye gidiyor. Bununda en büyük nedeni narenciye politikasının olmayışıdır. Bin bir emekle üreticinin ürettiği bu malı 3 tüccarın eline terk etti. Devlet aldıkları teşvik priminin altında ürüne fiyat biçmektedir. Bu olay sürdürülebilir bir olay olamaz. Hükümetlerin bu konu ile ilgili olarak ciddi anlamda ilgilenmeleri devlettin bu sektöre olan sorumluluklarını zamanında yerine getirmesi gerekir. Aksi halde narenciye ihraç eden bir ülke iken narenciye ithal eden bir ülkeye dönüşeceğiz.”
Hasan Cennetoğlu
“Su maliyetleri oldukça yüksek… Suyun ton başına bir TL ödüyoruz. Hemen yanı başımızda bulunan Lefke’de ise 225 kuruş. Gelir destekleri hala daha bize ödenmiş değil. Tüccar tün bu durumları fırsat biliyor ve elimizden ürünümüzü ucuza almaya çalışıyor.”
Salih Öznacar
“Cennet gibi bir ülkede yaşıyoruz ancak değerini bilen yok. Yeşilyurt’ta bağım var. Soktum ve yerine başka bir ürün ektim. Bu ülkede bir tarım politikası yok ve bu politika olmadıkça üreticinin işi çok zordur. Bulgaristan da bir bardak portakal suyu 6 Euro’dur.”
Hasan Alsakal
“1970 yılından beri narenciye sektörü ile ilgileniyorum. Her geçen gün işler daha da kötüye gidiyor. Devletin narenciye politikası yoktur. Bunun bedelini üretici ödüyor. 1974 öncesi bile böyle değildi. Güzelyurt’ta 40 bin nüfus yaşıyor.”
