İyi yaşamak herkesin arzuladığı bir yaşam biçimi. İçinde çok şeyi barındırıyor: Sağlık, huzur, mutluluk, konfor, doğru ve dengeli beslenme, spor gibi… Bu yazıda iyi yaşamak ile bahsedilecek konu, mekanlarla ilintili. Mekanlarda yaşam kalitesinden bahsetmek çok önemli. Çünkü, o zaman, herhangi bir mekandan herhangi bir şekilde konuşmuş olmuyoruz. Hayatın birçok boyutuna dokunarak, içgüdülerimizden bahsederek, anlam boyutunu katarak konuşmuş oluyoruz. Mekanın oluşumuna etki eden fiziksel özellikler, tasarım prensipleri, iklim koşulları, çevre boyutu, sosyal ve ekonomik etkenlerin yanında, aslında, ana odak, kullanıcının, orada yaşayanın, ne hissettiğiyle ilişkili oluyor. Bahsi geçen bu his boyutu, özellikle, iç mekanlarda, kendisini gösteriyor. Yaratılan atmosfer, seçilen mobilyalar, mekan organizasyonu, aydınlatma kararları, aslında bizim ne hissedeceğimizi belirliyor.
Öte yandan, insan, nasıl bir yaşam tarzının onu rahat hissettirdiğinin, mutlu ettiğinin farkında olursa, iyi yaşamanın ilk adımını atmış oluyor. Daha sonra, nasıl bir çevrede yaşıyorsa veya yaşamak istiyorsa bunun farkında olarak da ikinci adımı… İklimi, dokusu, çevresel faktörleri mimari için nasıl çok önemliyse, sosyal boyut olarak komşuluk ilişkileri de insanın yaşamı için aynı öneme sahip, duygularının kapladığı yer kadar…
İklim Boyutu…
Yaşadığımız mekanın nasıl bir iklimde konumlandığı, hangi yöne baktığı, rüzgarı hangi yönden aldığı dikkat edilmesi gereken unsurlardan bazıları… Sonuçta, aktivitelerimize bağlı olarak oluşan mekansal fonksiyonların nasıl bir ışığa ihtiyacı olduğunun bilincinde olmalıyız. Dış mekana taşmak, serin, gölge mekanlarda vakit geçirmek için başka çözümler, kapalı sıcak bir ortam için başka çözümler oluşturulur. Örneğin, bir Akdeniz adası olarak Kıbrıs’ın yarı kurak olarak tanımlanan iklimi için geleneksel konutlarda en dikkat çekici yapılar iç avlulu konutlardı.
Adada, yaz mevsiminin sıcak ve kuru olması nedeniyle, dış mekanlara taşılırdı. Kış mevsiminin de ılık ve az yağışlı olması, dış mekan kullanımının, bu mevsimde de sürmesini sağlardı. Bu tip konutlardaki, pencere boyutları küçük olurdu. Açık avluda, genelde bir küçük havuz veya kuyu da bulunurdu. Malzeme olarak ise taş veya kerpiç tercih edilirdi. Günümüzde ise, bu boyut pek de düşünülmeden, yapılarımız inşa ediliyor.
Doku ve çevre…
Bölgedeki yapılar tarihi mi, çağdaş mı, çok katlı mı, iki kat sınırında mı gibi soruların yanıtları, dokunun anlaşılmasına yardımcı olur. Şehir merkezinde çağdaş yapıların oluşturduğu bir çevre ile tarihi yapıların oluşturduğu bir çevre tamamen farklı dokulardır. Nasıl bir dokuda yaşamak istersiniz sorusu bu noktada önemlidir. Kırsal bir bölgede yaşanabilecek tamamen doğal ve organik bir yaşam tarzını, tarihi bir şehir dokusuna taşımak çok zor olur. Benzer bir örnek, son derece yüksek yapılarla oluşmuş bir bölge ile bahçeli villaların oluşturduğu bir mahalle de yine birbirinden farklı yaşam tarzları oluşturur.
https://www.edelweissinsaat.com/ENG/Product_Detail.asp?PGGroupID=697&PGImageID=1167&CatID=20
https://www.modernmimarlik.com.tr/villa
Sosyal Boyutu…
Kalabalık bir topluluğun yaşadığı mahalleler, maalesef günümüzde, pek de sosyal olamıyor. Yüksek katlı bina blokları bu kalabalık nüfüsu oluşturuyorsa hele, kullanıcılar, ya da, komşular, birbirini bile tanımıyor. Bina-sokak ilişkisi veya sokak-ortak kullanım alanı ilişkisi, zaten pek de önemsenmiyor. Kendi kültürümüzde ve anlayışımızda bulunan, komşuluk da, günümüzde yerini yabancılaşmış bir grup insan topluluğuna bırakıyor. Öte yandan, sosyalleşmek, ortak mekanlarda buluşmak, parklarda bahçelerde sohbet ederek yürüyüşler ya da farklı aktivitelerde bulunmak insanın ruhunu besler. Çocukların oyun alanlarında buluşmaları, bisiklet sürmeleri, bulunduğu sokağa, daha sonra da mahalleye neşe dolmasını sağlar. Zaten, iyi yaşamak, biraz da bu açılardan önemlidir, çünkü insan esenliği, kurduğu ilişkiler, taşıdığı olumlu duygular, ve yaşadığı kaliteli yaşamla paraleldir. Doğal haliyle, içinde neşeyi barındırır.
İç Mekan…
Öte yandan, yaşadığımız mekanlar, tasarlandıkları ya da büründükleri farklı atmosferlere göre ne hissedeceğimizi biz kullanıcılarına yansıtırlar. Nasıl olduğunu özetleyecek olursak, ahşapla yapılan dokunuşlar sıcak bir atmosfer oluşumuna, metal camla kurgulanan iç mekanlar daha soğuk bir ortam hissine neden olurlar. Yeşil veya mavi rengin kullanımı bir huzur ortamı sağlarken, sarı enerjiyi pompalayabilir. Önemli olan, doğru dengelerle bu atmosferleri tasarlamaktır. Dolayısıyla, malzeme, renk, doku, aydınlatma kararları, hatta mobilya tarzları, hislerimizi farketmesek de yönlendirebilirler.. Ferah ve aydınlık bir mekan canlı bir modda olmamızı sağlarken, loş ve karanlık bir mekan daha ağırbaşlı ve oturaklı bir mod yaratabilir.
İyi yaşamak…
Günümüzde insan esenliği olarak da adlandırılan iyi yaşamak, kişiler için olumlu anlam yüklü olması bakımından son derece önemlidir. İnsanların sevdikleriyle kaliteli zaman geçirmesi, bu zamanların geçirilebilecek ortak alanların/mekanların düşünülmesi gereklidir. Kaliteli bir yaşam, iyi yaşamakla aynı anlamdadır; ama kaliteli bir yaşam, içinde barındırdığı her şeyin en pahalı veya lüks olma hali değildir. Anlam yüklü, olumlu hisler çağrıştıran ve yaşatan mekanlar, buna göre tasarlanan iç mekan atmosferleri, kullanıcının yaam tarzına uygun, bilinçli bir kurguda planlanan yapılar iyi yaşamın anahtarlarıdır.
