Zirve öncesi Akıncı, önce Başbakan Yıldırım sonrasında ise Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştü. Görüşmelerde garanti ve güvenlik başlığında mevcut pozisyonların korunması kararlaştırıldı
Sefa Karahasan – Milliyet
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Rum Yönetimi Lideri Nikos Anastasiadis ve garantör ülkeler 28 Haziran’da İsviçre’nin Crans Montana kentinde başlayacak Kıbrıs Konferansı’nda bir araya gelecek. Konferansın en önemli başlığını ise güvenlik ve garanti oluşturacak. Crans Montana’da iki masa kurulacak, bir tarafta Kıbrıslı liderler Akıncı ve Anastasiadis müzakereleri sürdürecek diğer tarafta garantör ülke Türkiye, Yunanistan ve İngiltere ‘güvenlik’ konusunu ele alacak. Zirve öncesinde ise Ankara ve İstanbul’da Kıbrıs hareketliliği yaşandı. Akıncı ve ekibi önce Ankara’da Başbakan Binalı Yıldırım ile bir araya geldi. Akıncı dün de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile atılacak adımları görüştü.
Görüşmede Türkiye’nin ve Kıbrıs Türk tarafının garanti ve güvenlik başlığındaki pozisyonlarının korunması kararı alındı. Bu arada Milliyet’in diplomatik kaynaklardan edindiği bilgilere göre, Ankara ve Kıbrıs Türk tarafı Crans Montana’da garanti ve güvenlik konusunda geri adım atmayacak. Kıbrıslı Türklerin güvenliğinin olmazsa olmaz olduğuna vurgu yapan diplomatik kaynaklar, “Son dönemlerde garanti ve güvenlik başlığında kavram kargaşası yaratıldığına” dikkat çekti ve şu uyarıları yaptı:
Yaratılan karmaşa
“Güvenlik ve Garanti başlığı, bilerek ‘Güvenlik ve Garantiler’ olarak öne çıkarılmaya çalışılıyor. Türkiye, Ada’danın bir tarafının yani Kuzey Kıbrıs’ın garantörü değildir. Ada’da yaşayan Rumların da yani Ada’nın tamamını garantörüdür. Ada üzerinde tek garanti vardır. Garantiler yoktur. Garanti vazgeçilmezdir. Türk askerinin Ada’daki varlığı vazgeçilmezdir. Rum tarafı garantiye karşı çıkıyor ama son bir yıl içerisinde Kıbrıslı Türklere yapılan saldırılar konusunda bile hukuk işletilmiyor. Böyle bir durumda garanti ve asker konusunda taviz verilmesini kimse beklemesin. Kıbrıslı Türkler, tüm KKTC’li partiler Türkiye’nin garantisine ihtiyaç olduğunu açıklıyor.”
Eide’nin kariyeri
Cumhurbaşkanı Akıncı’nın iyi niyetle müzakereleri yürüttüğünğ anlatan kaynaklar, “Sayın Akıncı, mantıklı şekilde süreci yürütmeye çalışıyor ama Rumların uzlaşmaz tavrı ortada” dedi. BM Genel Sekreteri Kıbrıs Özel Temsilcisi Espen Bart Eide’nin temaslarına da işaret eden aynı kaynaklar, “Eide kariyeri peşinde. Kıbrıs sorununu yarıda bırakmış görüntüsü vermek istemiyor. Eide’nin kariyeri için kabul edilmeyecek adımlar atılamaz” dedi.
‘50 yıl daha devam eder’
Rumların güvenlik ve garanti başlığındaki oyununu toprak ve haritada da uyguladığına işaret eden aynı kaynaklar, 2004 referandumu sonrasında AB üyesi olan Kıbrıs Rum Kesimi’nin, ‘Masada ne koparırsak yanımıza kar’ anlayışı güttüğünü not ediyor.
Aynı kaynaklar, “Rumlar, sürekli Federal devlet için toprak istiyor. Güzelyurt’a takmışlar kafayı. İlla Güzelyurt’tan bir yer alacaklar. Bu kabul edilir bir yaklaşım değildir. Hep tavizi Kıbrıs Türk tarafı versin durumu var” dedi. Kıbrıslı Türklerin haklarının, eşitliğinin, güvenliğinin sağlanmadığı bir anlaşmaya kimsenin evet demeyeceğine vurgu yapan diplomatik kaynaklar, “Bu sorun 50 yıldır sürüyor deniliyor. Bir 50 yıl daha sürer, ama kimse Kıbrıslı Türklerin haklarından taviz vermez. Durum bu şekilde devam eder” dedi.
‘Rum tarafı kabul etmez’
Kıbrıslı Rumları masada tutmak ve ‘Rumlar sorun çıkarır’ görüntüsü vermek için, ‘Nasıl olsa Rumlar kabul etmeyecek anlayışı ile masada tavizler verilmemesinin önemine’ dikkat çeken diplomatik kaynaklar, “Dünya bizim adım attığımızı görsün diye taviz vermeye kalkarsan yanlış yaparsın.
‘Biz öneri yapalım, Rumlar zaten kabul etmez’ anlayışı doğru değil. Dünyaya kamuoyununa karşı pozisyonlar net olarak konulmalıdır” dedi.
Tarafların pozisyonları
Türk tarafı: Dönüşümlü başkanlık olmazsa olmaz, garanti devam etmeli, Güzelyurt verilemez.
Rum tarafı: Dönüşümlü başkanlık kabul edilemez, garanti kalkmalı veya zaman sınırı olmalı, Türk askeri çekilmeli, Güzelyurt iade edilmeli.
Türkiye: Garanti etkin ve fiili olarak devam etmeli, Türk askeri Ada’da kalmalı, Güzelyurt iade edilemez…
Yunanistan: Garanti kesinlikle kalkmalı, Ada’da bir tane Türk askeri kalmamalı.
