Kadınlar siyasette arka planda - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Cuma, Mart 29, 2024
Kıbrıs

Kadınlar siyasette arka planda

Kadınlar siyasette arka planda

55 YILDA 16 VEKİL: 1960’tan günümüze kadar yalnızca 16 kadın Meclis’te yer alma imkanı buldu. Yerel yönetimlerde de durum farklı değil. Siyasi partiler zaman zaman kadın başkan adayları ile yarışa girse de bugüne kadar yalnızca bir kadın Sevim Akbaş ipi göğüslemeyi başardı

İLKLER HACIBULGUR VE KAZIM: Kıbrıs Türk toplumunda ilk kadın milletvekilleri Türk Cemaat Meclisi’nde görev yapan, Kadriye Ahmet Hacıbulgur ve Ayla Halit Kazım oldu. Fatma Azgın ise 1975’te oluşturulan Kıbrıs Türk Federe Devleti Kurucu Meclisi’nde görev yaptı


KKTC TARİHİNDE 13: KKTC’de farklı dönemlerde yapılan seçimlerle Parlamento’ya girme başarısı sağlayan 13 kadın milletvekili ise Onur Borman, Gülsen Bozkurt, Fatma Ekenoğlu, Hatice Faydalı, Nurten Hüdaverdioğlu, Afet Özcafer, Ruhsan Tuğyan, Şerife Ünverdi, Gülin Sayıner, Sibel Siber, Fazilet Özdenefe, İzlem Gürçağ, Doğuş Derya oldu

3 BAKAN 1 BAŞBAKAN: Seçimle Meclis’e giren kadın siyasetçilerden yalnızca Onur Borman, Gülsen Bozkurt ve Şerife Ünverdi bakanlık görevi yaptı. Sibel Siber 2013’te kurulan geçici hükümet döneminde tek kadın Başbakan olarak adını tarihe yazdırırken Fatma Ekenoğlu da ilk kadın Meclis Başkanı ve en çok seçilen kadın vekil oldu 

YÜZDE 92’Sİ ERKEK: Cumhuriyet Meclisi’nde en fazla kadın vekil olan dönemler 1998-2003, 2009-2013 ve 2013 yılında yapılan son genel seçim oldu. Meclis’teki kadın çoğunluğu hiçbir zaman yüzde 8’in üzerine çıkamadı. En uzun süre milletvekili seçilen kadın aday ise Cumhuriyet Meclisi’nin ilk kadın Meclis Başkanı olan Fatma Ekenoğlu


Kadınlar birçok alanda aktif rol üstlenirken ne yazık ki siyasetteki durumu pek de iç açıcı değil. KKTC’de ülke nüfusunun yüzde 47.4’ünün kadınlardan oluşmasına rağmen bu durum siyasete yansımıyor. Cumhuriyet Meclisi’nin yüzde 92’si erkek vekillerden oluşurken Meclis’te bulunan kadın vekillerin oranı ise yüzde 8.

16 kadın Parlamento’da yer buldu…
Kadınların seçme ve seçilme hakkı kazandığı 1960 yılından beridir, Türk Cemaat Meclisi, KTFD Kurucu Meclisi ve Cumhuriyet Meclisi’nde olmak üzere sadece 16 kadın vekil yer bulabildi. Türk Cemaat Meclisi, KTFD Kurucu Meclisi ve Cumhuriyet Meclisi’nde görev yapan erkek vekil sayısı ise 308.

En fazla 1998, 2009, 2013 yılında…
Kadınların Cumhuriyet Meclisi koltuklarında en çok yer bulduğu dönemler 1998-2003, 2009-2013 ve 2013 yılında yapılan son genel seçim oldu. 1998, 2003 ve 2013 yıllarında yapılan genel seçimlerde kadınlar 4, erkekler ise 46 sandalye sahibi oldu.

Ekenoğlu 4 kez seçildi…
Kadın vekiller arasında en çok milletvekilliğini kazanan isim Fatma Ekenoğlu. Cumhuriyet Meclisi’nin ilk kadın Meclis Başkanı olma özelliğini taşıyan Ekenoğlu, 1998-2003, 2003-2005, 2005-2009 ve 2009-2013 dönemlerinde milletvekilliği görevini yürüttü.

İlk kez 1990 yılında
1990 yılında yapılan genel seçimde Lefkoşa’dan milletvekili seçilen Gülin Sayıner ve Gazimağusa’dan Ruhsan Tuğyan Cumhuriyet Meclisi’nde yer bulan ilk kadın vekiller oldu. Tuğyan, 1990-1993 döneminin ardından bir dönem daha milletvekilliği görevine devam ederken, Sayıner 1993 yılı sonrasında devam etmedi.

İlk ve tek kadın belediye başkanı

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilk kadın belediye başkanı Akıncılar’dan çıktı. 1986 yılında Akıcılar Belediyesi’nin başkanlığı için Ulusal Birlik Partisi’nden aday olan Sevim Akbaş belediye başkanı seçildi. 1986’dan 1990 yılının Nisan ayına kadar belediye başkanlığı yapan Akbaş, 1990 yılının Nisan ayında vefat etti.

Köyü için çalıştı…
Aslen İstanbul doğumlu olan Sevim Akbaş, Akıncılar için canla başla çalışmıştı. Akıncılar’a bir basketbol sahası kazandıran Akbaş, köy halkı tarafından sevgi ve saygı ile anılıyor. Akbaş için anma günleri düzenleniyor.


 

İlk kadın Başbakan Siber

2013 yılında İrsen Küçük hükümetine karşı verilen güvensizlik önergesinin Meclis tarafından onaylanıp Küçük’ün istifasının ardından 28 Temmuz 2013’te yapılacak seçime kadar geçici bir hükümet kuruldu. CTP, DP ve TDP’nin desteklediği koalisyon hükümetinin Başbakanı Sibel Siber oldu. Cumhuriyet Meclisi’nin ikinci kadın Meclis Başkanı olan Sibel Siber, KKTC’nin ilk kadın Başbakanı olarak da tarihe geçti.

Azgın: Kadın hakları sadece siyasette anılmamalı

Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin Kurucu Meclisi’nde yer alan Kıbrıs Türk Eczacılar Birliği eski Başkanlarından Fatma Azgın, eski toplum ve şimdiki toplum arasında fark olduğunu anlattı. Şu anda bilgi çağını yaşadığımızı ve kadınların erkekler gibi iş hayatında, sosyal hayatta aktif bir durumda olduğunu kaydeden Azgın, ancak kadınların siyasetteki rolünün geçmişe oranla çok az bir şekilde arttığını söyledi. Azgın ayrıca kadın haklarının sadece siyasette gündeme gelen bir konu olmaması gerektiğini savundu.

“Şu anda kadın milletvekili sayısı az”
Fatma Azgın şu anda Cumhuriyet Meclisi’nde 4 kadın milletvekili bulunduğunu ve bu sayının yetersiz olduğunu söyledi. 1990 yılında siyasi partilerin aday listesinde kadın kotası olması gerektiğini savunan Azgın şu şekilde konuştu:
“Siyasi partilerin kadın kotası uygulamasını savunanlardan biriyim. Kadınlar Meclis’te daha fazla koltuk sayısına sahip olmalıdır. Ancak listelere giren kadın adaylar da listelerden bir şekilde çıkamıyor. En çok kadın adayla karşılaştığımız seçimler yerel seçimler oluyor. Yine de geçmişe oranla baktığımızda kadın Meclis Başkanlarımız, kadın Başbakanımız oldu. Şu anda kazanma ihtimali olan kadın bir Cumhurbaşkanı adayımız var.”

“Yasalarda değişiklikler yapıldı”
1990’lu yıllarda kadınlar lehine, Evlilik Yasası, Aile Yasası gibi yasalarda değişiklikler yapılarak kadınların bu konuda haklar elde ettiğini kaydeden Azgın, şu anda da Meclis’te Kadın Merkezi kurulması yönünde çalışmalar yapıldığını söyledi. Azgın kadınlar için tam mükemmel kadın sığınma evleri yapılması gerektiğini öne sürdü.

“Kadınlar 1960’ta seçme ve seçilme hakkına sahip oldu”
1960 yılında kadınların seçme ve seçilme hakkına sahip olduğunu kaydeden Azgın, kendisinin ise 1975 yılında Kıbrıs Trük Federe Devleti Kurucu Meclisi’nde yer aldığından söz etti. Fatma Azgın şu şekilde konuştu:
“Kıbrıs Türk Federe Devleti Meclisi ilave olarak 15 kişi alıp Kurucu Meclisi oluşturmak istiyordu. Bu nedenle bazı devletlere kontenjan tanıdı. Kıbrıs Türk Eczacılar Birliği’nin kısa sürede genel kurulu yapıldı ve beni göndermek istediler. Aslında beklediğim bir şeydi. Ben 1973 yılında adaya gelmiştim ve aktif bir insandım, toplum tarafından biliniyordum. Bu nedenle de yadırganmadım.” 


 

Ekenoğlu: Nüfustaki gibi Meclis’te de sayı eşit olmalı

Cumhuriyet Meclisi’nin ilk kadın Meclis Başkanı Fatma Ekenoğlu, kadınların sadece 8 Mart’ta değil her zaman hatırlanması gerektiğini söyledi. Nüfusun yarısının kadın yarısının erkek olduğuna işaret eden Ekenoğlu, bu oranın Cumhuriyet Meclisi’ne de yansıması gerektiğini savundu. Bu durumun sadece Cumhuriyet Meclisi için değil aynı zamanda sivil toplum örgütleri ve sendikalar için de geçerli olması gerektiğini kaydeden Ekenoğlu, “Nüfusta olduğu gibi Meclis ve sivil toplum örgütlerinde de kadın erkek sayısı eşit olmalı” dedi.
“Kota şart”
Dünyanın her yerinde kadınların siyasette daha aktif rol almasının kota konularak sağlandığını belirten Ekenoğlu, İskandinav ülkelerini örnek gösterdi. Ekenoğlu şu şekilde konuştu:
“İskandinav ülkelerinde kota konuldu ve kadınlar siyasette aktif bir şekilde yer almaya başladı. Ancak kota konulup kadınların siyasette daha aktif olması sağlanırken bilince de sahip olunması gerekiyor. Çünkü eğer o bilinç yoksa yönetim değiştiğinde tekrar eskiye dönüş olabilir. Örneğin Bulgaristan ve Romanya’da yönetim değişince bakış açıları da değişti.”

“Meclis toplumun aynasıdır”
Meclis’in toplumun aynası olduğunu kaydeden Ekenoğlu, toplumun kalitesi yüksek olduğunda Meclis’in de kalitesinin yüksek, toplumun kalitesinin düşük olduğunda Meclis’in de kalitesinin düşük olduğunu belirtti. Ekenoğlu, sivil toplum örgütlerinde de Meclis gibi kadın sayısının düşük olduğu hatta kadın oranının en yüksek olduğu Hemşireler Birliği Başkanı’nın bile erkek olduğunu söyledi.

“Kadınlar her alanda görünür olmalı”
İlk kadın Meclis Başkanı Fatma Ekenoğlu, kadınların her alanda görünür olması gerektiğini savundu, yetenek ve becerilerinde birilerinin arkasına saklanarak değil, talep ederek yer alması gerektiğini belirtti. Ekenoğlu, “Talep etsinler, yapsınlar” dedi.

Türk Cemaati kadın vekilleri
Kadriye Ahmet Hacıbulgur
Ayla Halit Kazım

KTFD Kurucu Meclisi kadın vekilleri
Fatma Raşit Sezer (Fatma Azgın)

Cumhuriyet Meclisi kadın vekilleri
Onur Borman
Gülsen Bozkurt
Fatma Ekenoğlu
Hatice Faydalı
Nurten Hüdaverdioğlu (Nurten Al)
Afet Özcafer
Ruhsan Tuğyan
Şerife Ünverdi
Gülin Sayıner
Sibel Siber
Fazilet Özdenefe
İzlem Gürçağ
Doğuş Derya 

Meclis Başkanlığı yapan kadın vekiller
Fatma Ekenoğlu
Sibel Siber

Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
0
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar