Bu analizimde sizlere Devlet ve Yerel Yönetimlerde gelişim politikası olması gereken fakat genel olarak Kuzey Kıbrıs’ta özelde de Güzelyurt’ta 43 yıldır bunun tam tersinin yapıldığı bir konudan bahsedeceğim.
‘Çamur At İzi Kalsın’ mantalitesinden uzak davranarak analiz ve eleştiri yaptıktan sonra bu konunun nasıl şehirlerimiz için verimli hale getirilebileceğinden söz etmek istiyorum.
1974 ten sonra Kıbrıslı Türkler doğup büyüdüğü köylerini ve şehirlerini terk ederek güneyden kuzey, Kıbrıslı Rumlar da aynı şekilde kuzeyden güneye göç etmişlerdir. Tabi ki de göç ederken belli başlı tarihi ve manevi değeri olan yapıları da doğal olarak yanlarında götürememiş ve göç ettirildikleri yerleşim yerlerinde bırakmak zorunda kalmışlardır. Bunun en önemli örneklerinden birisi ise Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türklerin mezarlarıdır.
Bu analize göre Kıbrıslı Türkler olarak Rumlardan kalan Rum mezarlarının bakımı ve idamesi noktasında 1976 yılında kurulan Güzelyurt Belediyesi ve Resmi Devlet Dairesi Kurumlarının 43 yıllık uygulamalarına bakıldığı zaman başarısız olduğumuz apaçık ortadadır.
O dönemde savaş sonrası Güzelyurt’a yerleşen Kıbrıslı Türkler bu psikoloji ile aslında biraz da doğal olduğunu düşündüğüm milliyetçi tavırlar sergileyerek birçok mezarın mozaiklerini kırmış ve parçalamıştır.
Sonuç olarak yeteri kadar bunları koruyamamış ve hatta yok etmiş durumdayız. Mantalite olarak da hiçbir hükümet veya belediye yönetimleri bu konuda bir insanlık suçu işlendiğinin ciddiyetine varmadan bu eski Rum mezarlıklarını yenileme ve bakım çalışmalarına girmemiştir. Birçok köyde mezarlar kendi haline bırakılırken, özellikle de Güzelyurt’un göbeğinde Şehit Turgut Ortaokulu’nun yanında bulunan eski Rum mezarlığı insanlık ayıbımız olarak yerini almış durumdadır. Karşısındaki Güzelyurt İtfaiye Şubesi’nin itfaiye araçlarını park edecek yeri olmadığından mezarlıkların üzerine beton dökerek araç park yeri oluşturulmuştur.
Ayrıca Güzelyurt Belediyesi de kendine bunun arka tarafında belediye iş makineleri için üstü kapalı araç park yerleri oluşturmuş ve mezarlık ortasında bulunan eski şapel de belediye işçilerinin malzemelerini koyduğu ve yemeklerini yediği bina olarak kullanılmaktadır. Bu uygulamalar tamamıyla çağ dışıdır ve kabul edilmesi mümkün değildir. Bir an önce bu kurumların buradan taşınarak başka yerlere yerleşmesi gerekmektedir. Tabi ki başka birçok bölgede de mezarlar mevcuttur. Bunlara örnek olarak;
*Akçay-Bostancı yolunun Bostancıya girişindeki soldaki mezarlık
*Güzelyurt Üner Berkalp Stadı’nın Batısında yeni oluşturulan açık pazar alanının kuzeyinde küçümsenmeyecek alana sahip Rum Mezarlığı
*Zümrütköy içerisinde benzin istasyonu çaprazında da ölü yıkama yeri ve bir adet Rum Mezarlığı mevcuttur.
Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür.
Peki, bütün bu eski mezarlıklar nasıl değerlendirilebilir?
Var olan mezarların yerleri tespit edilip tekrardan mozaikleri yenilendikten sonra iyi bir peyzaj düzenlemesi ile 12 ay yeşil kalan ve yükseğe uzayabilen cinste ağaçlar dikilerek kentimizde yeşil alanlar yaratabiliriz. Böylece karbondioksit salınımını azaltmış, doğal yaşam alanı yaratmış oluruz. Mezarların yenilenmesi ile Rum ailelerine atalarının mezarlarını ziyaret etme olanağı sunmuş ve bu vesile ile de şehrimize turistik bir olgu getirmiş olunacaktır.
Ayrıca birçok mezarlığın içerisinde ölü yıkama binası ya da adak için bulunan şapelleri restore ederek tarihi binaları da gelecek kuşaklara aktarmak en asil görevlerimizden olmalıdır.
