Vietnam’ın güney ve kuzey olarak ikiye ayrıldığı dönemlerdi.
Güneyinde ABD işbirlikçisi Khank yönetimi vardı.
Güney Vietnamlı bir genç, henüz 17 yaşında bir elektrikçidir.
Yeni evlenmiş güzel ve genç karısının adı Phan Thi Quyen’dir.
Quyen, saf, temiz, genç kocasının yeraltı işlerinden habersiz yeni evliliğini sürdürürken, kocası bir gün polisler tarafından tutuklanır.
Kocası Viet Cong’a bağlı bir şehir gerillasıydı ve 1963 yılında Güney Amerika’ya gelen Amerika Savunma Balanı Robert McNamara’ya suikast yapmakla görevlendirilmişti…
…
O günden sonra hayat onlara zindan olacaktı.
İşbirlikçi polisin amacı genç gerillanın itirafını sağlamak, onun nezdinde yüreklenen binlerce mücadeleciyi geriletmekti.
Genç insan birçok işkencelerden geçmesine rağmen birkaç kez hapishanelerden kaçmayı dener ama başaramaz.
Bu kaçışların birinde ayağı kırılır.
Yapılan sorgulamalarda sadece suikast yapacağını gururla söyler, bunun dışında ağzından bir tek kelime alınamaz.
İşkenceler fayda etmeyince onu konuşturmak için karısını öne sürer işbirlikçi polisler.
Her şeyden habersiz olan Quyen şaşkındır.
Gerçekten hiçbir şey bilmediğinden kocasına bile hayretle bakar ama kalbi onun yanındadır.
Daha sonra polis Quyen’i de hapse tıkar.
Onun kısa dönem hapislik günleri, diğer devrimcilerden kocasının nasıl bir eylemci ve vatanı için her şeyi yapabilecek onurlu bir gerilla olduğunu öğrenmesini sağlar.
Bundan gururlanan genç kadın o günden sonra mücadelecilerin yanında yer alır.
Kocasını ziyaretlerinde ona zaman zaman bilgiler sızdırır…
…
Amerikalı bakana yapılan suikast girişimi diğer dünya devrimcilerini de gururlandırmıştır.
Bu yüzden genç devrimci Troi’nin adı hem Güney ve Kuzey Vietnam’da, hem de dış dünyada duyulur.
Bir gün Venezüellalı devrimciler Albay olan bir Amerikalıyı kaçırırlar.
Bu Albay’ı ancak Troi ile takas edilirse serbest bırakacaklarını duyururlar.
Ölüm cezası alan genç gerillanın infazı bu yüzden kısa bir müddet ertelenir.
Bu durum Güney Vietnamlılara cesaret verir, herkesin yüreği onun yanındadır.
Ancak ABD işbirlikçisi Güney Vietnam yönetimi sözünde durmaz.
Amerikalı Albay serbest bırakılmasına karşın,
Bir gün, apar topar genç adam halkın gözü önünde kurşuna dizilir.
Tarih 1964’tür.
…
“Sizler gazetecisiniz, bu yüzden ne olup bittiği hakkında iyi bilgi sahibi olmalısınız. Bizim ülkemiz üzerinde suç işleyenler Amerikalılardır. Uçaklarıyla ve bombalarıyla halkımızı/insanlarımızı öldüren onlardır. Ben, halkımın/insanlarımın isteklerine karşı hareket etmedim. Harekete geçenler Amerikalılardır.“
Yukarıdaki sözler, elleri kolları direğe bağlanan genç gerillanın kurşuna dizilişi sırasında gazetecilere karşı söylediği sözlerdir.
İlk kurşun vücuduna isabet ettiğinde “Yaşasın Vietnam” diye haykırır, ardından diğer kurşunlara hedef olur…
…
Bu olay ilk kez hareketli bir filme alınan infaz olayı olarak bilinir.
Olayın görüntüleri youtube’da mevcuttur.
Devrimci gencin karısı Quyen kocasını bir gazeteciye anlatmış ve bu anlatımlar kitaplaşmıştır.
Türkçesi 1975 yılında “Oda Yayınları” tarafından “O Bir Militandı” adı altında yayınlandı.
Vietnam birleştiğinde genç devrimcinin adı birçok yere verildi.
Ancak, başta ABD olmak üzere “uygar” dünyanın Vietnam savaşı ile ilgili yaptığı çalışmalarda bu olayın özellikle gizlendiği söylenir.
ABD’nin çirkin yüzü gizlenmeye çalışılır…
…
Dünya biraz iyileşmişse, biraz yol almışsa, bu yiğit gençlerin bunda rolü vardır.
Onun adı Nguyen Van Troi.
Şarkılara, türkülere, şiirlere yazılmış, adı okullara, stadyumlara verilmiştir.
Hâlâ yaşıyor…
