2012 yılına yönelik ekonomik veriler KKTC Merkez Bankası’nın bülteninde yayımlandı. Bu verilere bakarak ekonomide iç talebin artıp artmadığını, hane halkının harcama düzeyini, GSYİH’nın geldiği noktayla ilgili yorumları yapabiliriz. 2012 yılında ekonominin uçmadığını tam tersi sürekli bir gerileme yaşadığı izlenimi var bültende sunulan verilerde.
2011 kötü bir yıldı. 2012 yılının da kötü çıkmasına ben şaşırmadım zaten yıl içinde yazdığım makalelerde bunu belirtiyordum.
2011 yılında GSYİH’nın reel olarak artışı % 4,21 iken 2012 yılında GSYİH’nın reel olarak artışı % 2,4 olmuş. KKTC’nin ürettiği mal ve hizmetlerin değeri 2011 yılına oranla 2012 yılında daha az olmuş. Bu durum 2010 yılı ile de mukayese edildiğinde kendini göstermektedir. Bu şu demektir. KKTC’de 2012 yılında üretilen toplam mal ve hizmetlerin değeri 2010 ve 2011 yılı ile kıyaslandığı zaman reel olarak daha az artmış.
Bir önceki yıla göre 2012’de KKTC’nin ihraç ettiği ürünlerin toplam değeri 3,80 milyon ABD Doları azalarak % 3,3 oranında bir gerileme göstermiştir. En çok ihraç malımız ise sürekli sübvanseye edilen süt olmuştur. Yapılan sübvanseye den dolayı yapılan ihracattan elde edilen gelirin tartışma konusu olduğunu her zaman belirtmişimdir. Dış ticaret açığımız 1.338,80 milyon ABD Doları olmuştur.
Hane halkının harcama kabiliyetinin düşmesi ve de fakirleşmesinin sonucu olarak tüketim yapmaması neticesinde ortaya çıkan ithalattaki 2011 yılı ile mukayese binde 4 gibi cüzi artış aslında gerilemedir. Bunun nedeni ise en çok yakıt ithal edilmiş olması ve yakıt fiyatlarında 2012 yılında yükseliş-alçalış gibi sürekli zig zag çizmesidir.
Ekonomisi sürekli ithalata dayalı olan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti hane halkının gelir düzeyinin düşmüş, harcanabilir gelirinin artmamış olması iç talebin düşüşü neticesinde, ithalatta etkilenmiş ve ithalatımız düşmüştür. İthalatı düşen, İhracatı düşen, ürettiği mal ve hizmetlerin değerinde kayda değer artış olmayan, bütçe açıklarını kapatmak için sürekli dolaylı vergilerle halkın cebindeki parayı alan sürdürülemez büyüyemez ekonomik bir yapı.
Siyasi otoritenin övünç kaynağı yerel gelirler 2011 yılı ile mukayese edildiğinde % 19,8’lik bir artış olmuş bu artışın parasal ederi ise 386,6 milyon Türk Lirası. Buna rağmen 2012 yılında 230,7 milyon TL bütçe açık vermiş. Yerel gelirlerde ki artışın kaynağı ise büyük oranda dolaylı vergiler yani yine hane halkının cebinden finanse edilen bir yapı.
Çelişkili durum banka kredilerinin artışında GSYİH’nın çok cüzi artış gösterdiği, ithalat ve ihracatın gerilediği, hane halkının harcamalarının gerilediği ve iç talebin düştüğü bir yılda işletme kredilerinde %21 artış. Bu büyük oranda işletmenin geliştirilmesi için değil işletme sahibinin kendisi ve ailesi için alınmış kredilerdir.
Tüketici kredilerindeki %20’lik artış ise hane halkının harcanabilir gelirinin düşmesi sonucunda banka kredilerine olan talebin göstergesidir. Yüksek Mahkeme Başkanı Sayın Navvar Nolan’ın geçen gün ulusal basında çıkan açıklamalarında anlaşılacağı üzere borç-alacak davalarındaki en büyük artışın yine hane halkının bankalara olan borçlarının olduğu görülmektedir. Hane halkı almış olduğu krediyi gelir düzeyinin düşmüş olmasından dolayı ödeyememektedir. Dolayısıyla kredi artışını övünç kaynağı yapmamız için yatırıma giden kredilerin artmış olması ve tüketici kredileri ile bireysel kredilerin de, kötü borçlu kredilerin içindeki oranının düşmesidir.
2012 yılının ekonomik göstergeleri maalesef güçlü gelmemiştir. Bu yıl nasıl olacak sorusu ise henüz yorum yapmak için çok erken. Yılın ilk çeyrek verilerine bakmak gerekecek. İç talep ile ithalat ilişkisinde 2-3 ay ayni eğilimi gördüğümüzde daha sağlıklı bir yoruma gidebileceğiz. Yine de bu yılın nasıl olacağını gösterecek olan dönem yılın ikinci üç ayı. Umarım ki 2013 yılında da ekonomimizin istikrara kavuştuğunu ve uçtuğunu söyleyenler çıkmaz.
