Dövizin tansiyonu düşmüyor - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Perşembe, Mart 28, 2024
Ekonomi

Dövizin tansiyonu düşmüyor

DOLAR YENİDEN 2 LİRA: Haftaya 1.99 TL’den başlayan ABD Doları dün yeniden 2 liradan işlem gördü. Para piyasasındaki gelişmeler, gelişmekte olan ülkeleri ve Kuzey Kıbrıs ekonomisini olumsuz etkiledi. Ekonomistlere göre, 2014 döviz açısından tehlikeli bir yıl

EKONOMİSTLER UYARDI: Döviz piyasasında yaşanan gelişmeleri Havadis’e değerlendiren ekonomistler, dövizin uzun bir süre daha yüksek kurdan seyredeceği öngörüsünde. Ekonomistler, vatandaşın dövizdeki yükseliş karşısında nasıl bir tavır sergilemesi gerektiği hususunda önerilerde bulundu


“TL’Yİ KORUYACAĞIZ”: Türkiye Merkez Bankası dövizle ödeme yükümlülüğü olanların yüreğine su serpti. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, yılsonu dolar kuru tahminini 1.92 TL olarak açıkladı. Başçı, “Merkez Bankası’na ekim sonuna kadar zaman verin. TL’yi aslanlar gibi koruyacağız, dövizin belini kıracağız” dedi

Dolar, dün 2 liranın üzerine çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Geçen hafta cuma günü 2 lirayı gören dolar, haftaya 1.99 lira ile başladı. Doların ateşi dün öğle saatlerinde yeniden yükseldi ve yeniden 2 liraya çıktı.
ABD Doları, diğer paralara göre değer kazanırken Türk Lirası ise değer kaybetti.
Dövizdeki yukarıya doğru seyir, Kuzey Kıbrıs’ta döviz borçlu olanları endişelendirirken elinde döviz birikimi olan vatandaşları sevindirdi.
Havadis’e konuşan ekonomistler, dövizdeki yükselişin nedenleri, ileri günlerde döviz kurlarının varacağı nokta, dövizin Kuzey Kıbrıs piyasasındaki etkisini değerlendirdi.
Dövizin uzun bir süre daha yüksek kurdan seyredeceğine inanç belirten ekonomistler, vatandaşın dövizdeki yükseliş karşısında nasıl bir tavır sergilemesi gerektiğini hususunda önerilerde bulundu.

Saydam: Dövizdeki yükseliş devlete yaradı
Ekonomist Mehmet Saydam, dövizdeki yükselişten Kuzey Kıbrıs’ta tek karlı çıkanın devlet olduğunu söyledi.
Devletin bütçesinin yükselen kurdan dolayı geçen yıla oranla daha çok para topladığını ifade eden Saydam, “Çünkü Kuzey Kıbrıs’ta üretim yok. Her şey ithal. İthal de döviz olduğu için dövizdeki yükselişle piyasadaki tüm ürünlerin fiyatlarının da yükselmesine neden oluyor. Bugün esnaf dahi sattığı ürünün yerine aynı ürünü koyamayacak duruma geldi” dedi.
Dövizdeki hızlı yükselişin uluslararası piyasada oluşan nedenlerden kaynaklandığını kaydeden ekonomist Mehmet Saydam, dövizin bir süre daha yükselme eğilimini göstermeye devam edeceğini belirtti.

“KKTC ekonomisi hızla küçülüyor”
Ekonomist Mehmet Saydam, Türk Lirası ödenen memurun gelir düzeyinin yanı sıra KKTC ekonomisinin de hızla küçülmekte olduğunu savundu.
Saydam, “Bir turizm ülkesi olarak gösterilmeye çalışılan adamıza gelen turistler de maalesef Avrupa’nın öyle ülkelerinden gelmekte ki her şey dahil konseptinde piyasada hiçbir şekilde döviz harcaması yapmıyor. Birçok maliyetin dövize endeksli ancak gelirin Türk Lirası olduğu ülkemizde her geçen gün toplum varlığı eriyip alım gücü düşmektedir” diye konuştu.

“Kendi gelir türünüzden borçlanın”
Dövizdeki yükseliş karşısında vatandaşın nasıl bir tavır sergilemesi gerektiğini hususunda önerilerde bulunan ekonomist Mehmet Saydam, borçlanacak kişilerin kesinlikle kendi gelir türünden borçlanmaları gerektiğini söyledi.
Saydam, “Elinde dövizi olanlar dövizdeki bu yükselişten hoşnut olsalar gerek. Ancak bu kişiler para piyasasını çok iyi takip etmelidirler. Çünkü bu yükseliş yılsonuna doğru belli bir oranda aşağı inecek. Buna göre, Dolar’ın, 1.94, Sterlin’in 2.96, Euro’nun ise 2.50 civarında olması bekleniyor” dedi.
Suriye’de olası bir savaş durumunda bu rakamların farklı boyuta taşınabileceğinin de altına çizen Mehmet Saydam, zaten döviz borcu olanların ise ya kredilerini yeniden yapılandırıp Türk Lirası’na geçmeleri gerektiğini ya da borçlandıkları gayri mülk içinse bunların piyasa değerlerinin belirli bir noktada satışının yapılıp borçların ivedilikle kapatmaları gerektiğini dile getirdi.

“Devlet, halkı tutumlu olmaya zorluyor”
Ekonomist Mehmet Saydam, dövizdeki yükseliş karşısında KKTC devletinin hiçbir önlem almayarak halkı zaruri olarak tutumlu olmaya, harcama yapmamaya yönlendirdiğini savundu.
Devletin gerekli önlemleri almaması durumunda ekonomideki nakit döngüsünün dondurulacağını söyleyen Saydam, uzun zamandır durağan olan KKTC ekonomisinin ise çöküşe gideceğini kaydetti.
Saydam, “Ne yazık ki, son birkaç gündür dövizin yükselmesi ile Kuzey Kıbrıs’taki tüketim ürünleri ile Güney Kıbrıs’taki tüketim ürünleri arasındaki fiyatların dengelendiğini hatta Güney Kıbrıs’ın daha pahalı bir noktaya geldiğini söyleyip de KKTC ekonomisinin bu işten kazançlı çıktığını belirten bilgisiz insanların açıklamalarını da okuyoruz. Bu hiçbir şekilde bir ekonomi için avantaj olamaz” şeklinde konuştu.

“Halk fakirleşiyor, insanlar iflas ediyor”
Ekonomist Mehmet Saydam, bugün İngiliz Sterlini’nin 3 barajını, Euro’nun 2.5 barajını aştığını, Amerikan Doları’nın ise 2’ye ulaştığını kaydetti.
Tüketiminin çoğu ithal ürünlere bağlı olan halkın alım gücünün ise eksiye döndüğünü belirten Saydam, halkın alım gücünün sıfırlandığını söyledi. Saydam, “Halk fakirleşiyor, insanlar iflas ediyor” dedi.
Saydam, “Son 4 ayadan beri tamamı ile Hükümetsiz kalan KKTC Devleti tarihinin en kötü dönemlerinden birini yaşıyor. Yaz aylarının sıcaklığından mı nedir, kimseleri buna tepki koymuyor. Ya da diğer bir değiş ile, bozulan ekonomik dengelerden kendi adına rant sağlayanlar, yok olanların sayısından çok ki tık yok” diye konuştu.
Yaşanmakta olan döviz artışının Devlet için büyük bir kar, hatta dövize endeksli satış yapanlar için de büyük kar olduğunu belirten Mehmet Saydam, “Ezilen tek taraf Halk” diyerek, yorumlarını bir de istatistiksel olarak dile getirdi.

İşte ekonomist Mehmet Saydam’ın matematiksel verileri:

2012 2013
Aylık İthal Mal Bedeli $10.000.000,00 $10.000.000,00
Kur 1,78 TL 1,98 TL
Türk Lirası Karşılığı 17.800.000,00 TL 19.800.000,00 TL
Vergi ve Fon Ortalaması 
KDV (%10) 1.780.000,00 TL 1.980.000,00 TL
Stopaj (%4) 712.000,00 TL 792.000,00 TL
Diğer Fon ve Gümrük Masrafı (%5) 890.000,00 TL 990.000,00 TL
Devlet Bütçesi Geliri 3.382.000,00 TL 3.762.000,00 TL
Devletin Fazla Geliri  380.000,00 TL

Sezinler: 2014 dahi tehlikeli
Ekonomist Mahmut Sezinler, dövizdeki yükselişin birden çok nedeni olduğunu belirterek, dövizdeki yükseliş açısından 2014’ün dahi tehlikeli bir yıl olduğunu söyledi.
Sezinler, dövizdeki yukarı doğru seyrin nedenlerini şöyle açıkladı:
“2008 krizinden sonra aslında piyasalar tam oturmuş durumda değildi. Esas krizin noktası ABD’de uygulanan para politikaları ile krizi kısmen atlatmaya çalışmıştır. ABD’deki kriz daha sonra Avrupa’ya yansıdı ve Yunanistan, Portekiz, İspanya, kısmen Fransa, kısmen de İtalya’da borç stok sorunu ortaya çıktı. Dolayısıyla Yunanistan, İspanya ve Portekiz’e yardım paketleri hazırlandı. Bu yardımlar yapılırken ortaya bol miktarda likidite çıktı. Bu Amerika’da oldukça fazla şekilde geldi. Çünkü ABD, içine düştüğü krizi piyasaya bol para sürerek atlatmaya çalıştı. “

“Birçok ülkede milli paralar değer kaybetti”
“Bu likidite gelişmekte olan ülke finans piyasalarına yayıldı ve bundan Türkiye finans piyasası payını fazlasıyla aldı. Ancak Türkiye cari açık veren bir ülke olması sebebi ile Türkiye finans piyasalarına gelen bu likidite ile kendi cari açığını finanse etti. Fakat daha sonra ABD, 2008 krizinden dolayı sürdürmeye çalıştığı gevşek para politikasını kısacağını açıkladı. Ve önceden ortaya sürmüş olduğu bu miktardaki doları Amerika’ya çekmek için para politikalarını değiştirdi. Bundan dolayı gelişmekte olan ülke finans piyasasına giren bol miktarda para Amerika’ya geri dönmeye başladı. Bu dönüşler neticesinde özellikle Türkiye finans piyasasından paralar çıkmaya başladı. Bu çıkışlar sonucunda cari açık veren Türkiye’nin milli parası Türk Lirası, değer kaybına uğradı. Baktığınızda diğer gelişmekte olan ülkelerin, Şili, Meksika Brezilya, Endonezya gibi finans piyasaları da bundan nasibini alarak onların da milli paraları değer kaybetmeye başladı.”

“Finans piyasalarının gözü kulağı ABD’de”
Ekonomist Mahmut Sezinler, ayrıca finans piyasalarının sürekli bir şekilde, “ABD Merkez Bankası Başkanı ne söyleyecek?”, “Göreve yeni gelecek olan yeni ABD Merkez Bankası Başkanı acaba nasıl bir politika izleyecek?”, “Orta Doğu’daki sorunlar sonucunda ABD nasıl bir tavır sergileyecek?” gibi ABD’den gelecek haberlere endekslendiğini ve tüm bunların doların yükselişine etken olduğunu kaydetti.
Dövizdeki yükleşin diğer bir nedeninin de yine henüz daha Avrupa Birliği’ne (AB) bağlı ülkelerin sorunlarının devam etmesi olduğunu belirten Mahmut Sezinler, yine AB’ye bağlı olarak AB Merkez Bankası’nın sermaye artırımında hangi ülkelerin katkı sağlayacağı meselelerinin de doların yükselmesinde etkin olan unsurlar olduğunu vurguladı.

Dolar düşer mi?
Doların uzun bir süre daha yüksek kurdan seyredeceğine inanç belirten ekonomist Mahmut Sezinler, “2014 bile tehlikeli bir yıldır” dedi.
Sezinler, “Dolar, belki bir miktar aşağı gelir veya çıkar ama sonuçta 1.70’leri görmemiz şuan için pek mümkün gözükmüyor. Zaten Türkiye’deki ihracatın canlanabilmesindeki kur da 1.90 sınırlarıdır” şeklinde konuştu.

“Döviz borçlanmayın”
Vatandaşın dövizdeki yükseliş karşısında nasıl bir tavır sergilemesi gerektiğini hususunda önerilerde bulunan ekonomist Mahmut Sezinler, kesinlikle döviz borçlanılmaması hususunda vatandaşı uyardı.
Sezinler, “Eğer dolar borçlular var ise kurun 1.90’lara geldiği bir ortamda hemen Türk Lirası’na geçsinler. Borçlanacak olanlar ise hangi para biriminden geliri varsa o para biriminden borçlanmalıdır. Belki daha fazla faiz ödeyecekler gibi görünüyor ama kur riskinden kaçınmak kendileri için çok önemli bir faktör olur” dedi.

Ergün: Döviz kuru daha yüksek bir patikaya oturacak
Ekonomist Necdet Ergün, dövizdeki yükselişin eşzamanlı global ve Türkiye’nin yerel ve bölgesel dinamikleriyle alakalı olduğunu kaydetti.
Döviz kurunun önceki döneme göre görece daha yüksek bir patikaya oturacağını savunan Ergün, “Global dinamik bu tırmanışta daha baskın görünüyor, haliyle global dinamik uygun yerel piyasa koşullarında etkisini daha fazla hissettirdi. Bu tür hareketlenme dönemlerinde her zaman ölçüsüz sürü psikolojisi de var ama kesinlikle şunu söyleyebilirim, döviz kuru önceki döneme göre görece daha yüksek bir patikaya oturacak” dedi.

“FED piyasaya aşırı likidite verdi”
Ekonomist Necdet Ergün, dövizdeki yükseliş nedenlerini şu şekilde açıkladı: “FED, 2008’den beri ekonomik toparlanma için piyasaya aşırı likidite verdi, parasal genişleme yaptı. Aylık 85 milyar dolarlık tahvil alımlarıyla piyasaları dolara boğdu, haliyle bu dolarlar direkt ve indirekt olarak özellikle büyüme hikayesi olan makro ekonomik yapısı görece iyi ülkelere de portföy ve direkt yatırımlar olarak girdi. Türkiye’de bu süreçten en fazla nemalananlardan biriydi. Bu yüzden kur değerlendi, kısmen stabl kaldı ve enflasyon-faizi de aşağıya çekme fırsatı yakaladı. Bu girişler sayesinde tasarruf açığı kapandı ve büyüme oldu. Şimdi, FED diyor ki, artık bu likiditeyi kademeli olarak azaltacağım, o yüzden herkes başının çaresine baksın. Henüz daha FED bunu yapmadı ama bu beklenti piyasalarda satın alınmaya başlandı ve fiyatlandı. Haliyle Türkiye’de cari açığından dolayı bu beklentiye dövizde, faizde artış olarak tepki veriyor. Bu global beklenti, Türkiye’de Gezi olaylarının algılamalarda yarattığı sosyo-politik risklerle birlikte biraz daha fazla sıkıntı yarattı. Bir de şu sıralar Türkiye’nin başta Suriye, İran ve Mısır olmak üzere sıkıntıları var, tüm bunlar belirsizlik yarattı ve bunlar birleşince haliyle dövizde bir tırmanış oldu.”

“KKTC ekonomisi olumsuz etkilenecek”
Ekonomist Necdet Ergün, çok anormal bir durum olmadığı takdirde bu artışın Türkiye’de bir krize neden olmayacağını ancak Kuzey Kıbrıs’ı Türkiye’den daha fazla etkileyeceğine inanç belitti.
Dövizdeki yükleşin her durumda KKTC ekonomisine olumsuz yansıyacağını söyleyen Ergün, önemli olanın bu sıkıntılara karşı elimizdeki araçlarla ve politikalarla hızlı bir şekilde cevap vermek olduğunu kaydetti.
Necdet Ergün, şunları söyledi:
“Türkiye’de neden kriz olmaz? Çünkü Türkiye’nin bankacılık sektörü görece sağlam, kamu borç stoku % 37’lerde, bütçe açığı çok düşük, tek sorunu cari açıktır. Cari açıkta haliyle mevcut şartlarda daha yüksek bir kuru emrediyor. Her durumda mevcut dövizdeki artış KKTC ekonomisine olumsuz yansıyacak. Hem ithalat bağımlılığımız yüksek hem de fiyatlamada ağırlıklı döviz kullanıyoruz. Enflasyon yükselecek, talep ve satın alma gücü düşecek, faiz artacak, vatandaşın ve şirketlerin döviz borçlarının yükü artacak, işsizliğe neden olacak, muhtemelen kamu kesiminde mali açığın büyümesine neden olacak. İlk etapta klasik olarak bunlar gerçekleşecek. Önemli olan bu sıkıntılara karşı elimizdeki araçlarla ve politikalarla hızlı bir şekilde cevap vermektir.”

***

Merkez Bankası: Dövizin belini kıracağız
Türkiye Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’dan tarihi açıklamalar geldi. Doların yılsonunda 1.92’ye inmesini öngören Başçı, “TL’yi aslanlar gibi koruyacağız, dövizin belini kıracağız” dedi.
Anadolu Ajansı (AA) Finans Masası’nın konuğu olan Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, bankanın politikaları ve finansal piyasalara ilişkin soruları yanıtladı.
Dövizde son zamanda yaşanan oynaklıkla ilgili konuşan Başçı, “MB’ye ekim sonuna kadar süre verin, TL’yi aslanlar gibi koruyacağız” dedi.
Merkez Bankası Erdem Başçı konuşmasında yılsonu için kur tahmini yaptı.
Başçı, “Yılsonunda doları 1,92 seviyesinde görürseniz şaşırmayın” dedi.

“Dövizin belini kırarız”
Başçı, “Dövize karşı bilanço silahını kullanacağız. Satılabilir döviz rezervi 40 milyar dolar. TCMB’nin net rezervi bitmez. Döviz kuruna defansif olarak oynaklığı azaltmak için müdahale ederiz. Ofansif olarak ise dövizi değer kazandırıcı yönde müdahale edebiliriz. Ofansif olarak müdahalenin büyün altyapısı hazır. Biz bu dövizin belini kırarız. Bana inanın ve kazanın” şeklinde devam etti.
Başçı, “Yılsonuna kadar faiz yüzde 6,75’in altına düşmeyecek, nadiren ek parasal sıkılaştırma yapacağız. Enflasyon yüzde 6,2’ye düşene kadar faiz yüzde 6,75’in altına düşmeyecek. Referans alınması gereken faiz yüzde 6,75” şeklinde konuştu.
Başçı yüzde 4,5 olan politika faiziyle ilgili olarak ise “Bu bankaların zorunlu karşılıklarına verdiğimiz paradır. Bankalara yüzde 4,5 ile fonlama yaparak destek oluyoruz. Bankacılık sektörünü yüzde 4,5 ile fonlamaya devam edeceğiz” dedi.

Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
0
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar