DÖVİZ YÜKSELİŞTE, VATANDAŞ PANİKTE… Döviz yükselmeye, TL değer kaybetmeye devam ediyor. Mayıs ayı ortalarında 2,795’ten satılan sterlin, dün 2,930’u gördü. 2,365’ten satılan Euro ise 2,525’e kadar çıktı. Uzmanlar, tüketiciye, “hangi para birimini kazanıyorsanız, o şekilde borçlanın” mesajı verdi
İTHALAT İHRACAT OLUMSUZ ETKİLENDİ… Piyasada geçerli para biriminin TL olması, ithalat ve ithalatçıları da olumsuz etkiliyor. Uzun süreli anlaşmalar yapan ve ödemeleri döviz yapan yerli iş adamları, mal ve ham madde alımını durdurdu, endişeli bir bekleyiş var. Piyasadaki birçok malın tüketiciye daha pahalıya ulaşacağı görülüyor
ÖZDEŞER: TC SALLANIYOR BİZDE DEPREM OLUYOR… YDÜ Ekonomi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Hüseyin Özdeşer, KKTC’de TL kullanımından dolayı, dövizdeki artışın ekonomik yapıyı olumsuz etkilediğini söyledi. Özdeşer, “Bu durumdan olumsuz etkileneceğimiz kesin. Ticari anlamda sarsılma olacak” dedi
SAYDAM: TÜKETİCİ ZARAR GÖRECEK… Ekonomist Mehmet Saydam, TL kullanan ülkeler için döviz üzerinden ticaret yapmak ve borçlanmanın ciddi bir risk olduğunu söyledi. Saydam: Döviz yükseldiği zaman doğru orantılı olarak tüketicinin alım gücü düşerken, vergi payı da ciddi oranda artıyor. Halkın varlığı döviz karşısında eriyor. Genel ekonomik dengelerde ise tüketici zarar görecek
Gizem ÖZGEÇ
Türkiye’de Gezi Parkı’yla başlayan olaylar ve devam eden belirsizlik süreci dövizde patlamaya neden oldu. Vatandaşın cebindeki Türk Lirası da erimeye başladı. Oturmuş bir para politikasının olmadığı Kuzey Kıbrıs’ta Türkiye Cumhuriyeti’nde yaşanan her gelişme ülkemizi de etkiliyor. Ülkemizde özellikle Euro ve sterlin borcu olanlar panik içinde. Geçtiğimiz hafta başında 2,890’a satılan sterlin dün 2,930’a çıktı. Bir hafta önce 2,470’ten satılan Euro 2,525’e yükseldi. Döviz kurlarında yaşanan artış, ülkedeki maaşların Türk Lirası olmasına rağmen, giderlerin döviz endeksli olması nedeniyle, vatandaşa ağıra mal oldu. Dövizle, ev veya araba borcu olan tüketicin hali duman.
Türkiye’nin durumuna bağlı
Ekonomistler, dövizdeki artışın seyrinin, Türkiye’de yaşanan siyasi krizin seyrine bağlı olduğunu söyledi. Türkiye’den kaynaklanan, son günlerde yükselişe geçen döviz kurları vatandaşları ve iş çevrelerini endişelendirirken ekonomistlerde çok güzel bir tablo çizmedi. Yaşanan gelişmelerinin tüketiciyi vuracağını ifade eden ekonomi uzmanları, ticaretin de bundan olumsuz etkileneceği görüşünde.
Geçen haftaki patlama yok
Havadis’in görüştüğü döviz büroları, geçtiğimiz hafta dövizi olan vatandaşın, akın ettiğini ve parasını TL’ye çevirdiğini söylerken, bu hafta böyle bir hareketin olmadığını dile getirdi.
Özdeşer: Olumsuz etkilenmemiz mümkün değil
Yakın Doğu Ekonomi Bölüm Başkanı Doç Dr. Hüseyin Özdeşer, Havadis’e yaptığı değerlendirmede Türkiye’de Gezi Parkı ile başlayan siyasi krizin ekonomik krizle içe içe olduğunu söyledi. Özdeşer, ülkede siyasi kriz varsa bunun ekonomik krize döndüğünü vurguladı ve Türkiye’de şu anda siyasi anlamda genel tüm ülkeyi kapsayan güven ortamını sarsan belirsiz bir süreç olduğunu ifade etti. Özdeşer, sözlerine şöyle devam etti: “Buna bağlı olarak da dövizde çıkış yaşandı. Bu ortamda, Türkiye’ye turistlerin daha az geleceği korkusu, daha az turist gelirse daha az döviz gireceği, dövizin çıkması, yabancı yatırımcının istikrarsız olabileceği, TC’ye yabancı paranın girişinin azalacağı endişesi var. TC’deki yabancı partallarının da döviz olarak paralarını ülkeden kaçırma riski var. Korkulu bir süreç yaşanıyor. Para da korkak bir yapıya sahip olduğu için dolayısıyla. Yükselmeye başlar. Bu sürecin TC Başbakanı Erdoğan’ın açıklamalarına bakılırsa, uzayacağı görülüyor. Bu siyasi durumun ne kadar sürede kesinleşeceği belli değil. Dövizin seyri ancak o zaman belli olacak. Yüksek seviyede kalacak bir süre. Bir süre dövizin buralarda kalacağını öngörüyorum. Bize gelince, KKTC’de TL kullanmamızdan dolayı, ekonomik yapı etkilenecektir. Her şey Sterlin ve Euro üzerine… Bizim bu durumdan olumsuz etkileneceğimiz kesin. Birçok insan TL ödeniyor ancak döviz borcu var. Şu ansa
etkilemese bile, “bekleyelim” diyenler, piyasa içinde dönen sıcak parayı olumsuz etkileyecek. Ticari anlamda sarsılma olacak. Türk ekonomisinde yaşana her negatif olay, bizde deprem şeklinde hissediliyor.”
Saydam: Tüketicinin zararı büyük olacak
Ekonomist Mehmet Saydam, bizim gibi TL kullanan ülkeler için döviz üzerinden ticaret yapmak ve borçlanmanın ciddi bir risk olduğunu söyledi. Saydam, geçen yıllarda edindikleri tecrübelere dayanarak, döviz artışlarında yaşanan aynı kıvraklıkların genel ekonomi içinde tüketici açısından ciddi derin yaralar açtığını vurguladı. Ancak devlet tarafından tam tersi bir şekilde yüklü kazanç sağlandığına dikkat çeken Saydam, “Çünkü üretimden kopuk olan KKTC Devleti hemen hemen bütün ihtiyaçlarını ithal etmekte ve bu mallar üzerinden, devlet döviz bazlı vergi tahsilatı yapmaktadır. Döviz yükseldiği zaman doğru orantılı olarak tüketicinin alım gücü düşerken, vergi payı da ciddi oranda artıyor. Ve halkın varlığı döviz karşısında erimektedir. Bugün başta TC ve Avrupa Birliği’nden yaşanan ekonomik kriz temelli dövizdeki artış, olası sorumluların beklenen müdahaleleri hayata geçinceye kadar, sonuçlarını şimdiden kestirmek yanlış olur. Ancak her halükarda, şanslıyız ki yaz dönemi başında olan bu artıştan hemen sonra, TC ve KKTC’ye ciddi anlamda döviz girişi olacak. Fakat, genel ekonomik dengelerde ise toplum ve tüketici zarar görecek.”
Şafaklı: KKTC’deki risk fırsatçılık
Ekonomist Okan Veli Şafaklı, Türkiye’deki olayların yatırım iklimini olumsuz etkilediğini ve sıcak paranın kaçışının gündeme geldiğini söyledi. Şafaklı, TL’nin değerinin de düştüğünü kaydetti. Şafaklı, bugüne kadar TC Başbakanı Erdoğan sert çıksa da, dinamiklerin dövizin artışını yavaşlatacağını belirtti. Döviz artışının geçici olduğunu vurgulayan Şafaklı, “Panik yapmaya gerek yok. Panik yapıp da pozisyon değişemeye gerek yok. TC’nin temel dinamikleri, finansala sistemi ve ekonomik yapısı sağlam oturmuş. Önlemler isabetli ama yanlış tavırlar bu artışı yaratı. Ülkemiz açısından da aynı durum söz konusu. Kısa vadeli bir panik ortamı olabilir. Normale dönecektir. Bizdeki risk, dövize endeksli bazı ithal ürünlerin fırsat bilinerek fiyatlarının artırılmasıdır. İnsanların refahını düşürücü fırsatçılıklar olabilir, akaryakıtta olduğu gibi. Hükümetin bu gibi fırsatçılığa izin vermemesi gerekir.”
Çıralı: Sanayici mal getiremiyor
Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı, döviz yükseldiği zaman pahalılığın da arttığını ifade etti ve ithalatın Dolar ve Euro üzerinden yapıldığını anımsattı. Kurlar yükselince, ham madde fiyatlarının da yükseldiğine işaret eden oda başkanı, tüccarın da aynen bu şekilde pahalılıkla alakalı sıkıntı yaşadığını belirtti. Bu konuda büyük sıkıntı yaşadıklarını dile getiren Çıralı, “Belirsizlik korkutuyor. Kimse yurt dışından mal da getiremiyor. Bir bekleyiş var. Türkiye’de Başbakan Erdoğan bir açıklama yapar döviz yükselir, bir şey söyler düşer. Dövizin yükselmesi hayat pahalılığı yaratacak, hatta bakın görün petrol fiyatlarında neler olacak. Endişemiz büyük” diye konuştu.
Kerem: Tedirginiz
Gıda İthalatçıları Birliği Başkanı Özdal Kerem, Türkiye’de yaşanan olaylardan kaynaklı döviz artışından etkilenmemelerinin mümkün olmadığını belirtti ve Kıbrıs Türk ekonomisinin, TC ekonomisine bağlı olduğunu hatırlattı. Kerem, Kuzey Kıbrıs’ın kendi parası olmayan bir ülke olduğuna vurgu yaparak, TC’deki her dalgalanmanın KKTC’yi de etkilediğini dile getirdi. Kerem, ithalatın da yabancı paraya ı olmasının tedirgin edici olduğunu belirterek şunları kaydetti: “Dövizin artışı; zammı, pahalılığı ortaya koyuyor. Firmalar, normalin üzerindeki dalgalanmalardan olumsuz etkileniyor. Umarız bu kriz erken bitsin ve ekonomi doğru yana otursun. Ülkemizde siyasi kaos varken, TC’de daha büyüğünün yaşanması, bizi hem üzüyor hem de endişelendiriyor.”
12 Mayıs 2013 tarihli döviz kurları
Resmi Kurlar Döviz Efektif
Döviz Cinsi Alış Satış Alış Satış
1 Amerikan Doları 1.80010 1.80330 1.79880 1.80600
1 Avusturalya Doları 1.80140 1.81320 1.79310 1.82410
1 Danimarka Kronu 0.31360 0.31514 0.31338 0.31586
1 Euro 2.34140 2.34560 2.33980 2.34910
1 İngiliz Sterlini 2.76770 2.78210 2.76580 2.78630
1 İsviçre Frangı 1.87920 1.89120 1.87640 1.89400
1 İsveç Kronu 0.27254 0.27536 0.27235 0.27599
1 Kanada Doları 1.78160 1.78960 1.77500 1.79640
1 Kuveyt Dinarı 6.27360 6.35570 6.17950 6.45100
1 Norveç Kronu 0.30994 0.31203 0.30972 0.31275
1 Suudi Arabistan Riyali 0.47998 0.48084 0.47638 0.48445
100 Japon Yeni 1.77080 1.78250 1.76420 1.78930
12 Haziran 2013 Tarihli Döviz Kurları
Resmi Kurlar Döviz Efektif
Döviz Cinsi Alış Satış Alış Satış
1 Amerikan Doları 1.89430 1.89770 1.89300 1.90050
1 Avustralya Doları 1.76650 1.77800 1.75840 1.78870
1 Danimarka Kronu 0.33676 0.33842 0.33652 0.33920
1 Euro 2.51530 2.51980 2.51350 2.52360
1 İngiliz Sterlini 2.94180 2.95710 2.93970 2.96150
1 İsviçre Frangı 2.03460 2.04760 2.03150 2.05070
1 İsveç Kronu 0.28654 0.28950 0.28634 0.29017
1 Kanada Doları 1.84850 1.85690 1.84170 1.86400
1 Kuveyt Dinarı 6.62690 6.71360 6.52750 6.81430
1 Norveç Kronu 0.32720 0.32940 0.32697 0.33016
1 Suudi Arabistan Riyali 0.50511 0.50602 0.50132 0.50982
100 Japon Yeni 1.94010 1.95290 1.93290 1.96030
