Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı Serdar Denktaş, ekonomiyi yönetirken tutarlı, kesimler arasında tarafsız ve paydaşların ekonomik akla göre karar vermelerini zorlayacak politikalar gütme zorunlulukları bulunduğuna işaret ederek, “ Aksi takdirde ipin ucu kaçar ve toplumsal hedeflerimize ulaşmamız güçleşebilir” dedi.
Sürdürülebilir yüksek büyüme için ekonomik istikrar ve güven ortamının rolüne dikkat çeken Denktaş, “Bu amaçla kamu finansmanını sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmaya yönelik makroekonomik hedeflere ulaşılmasını amaçlayan, Hükümet Programında da yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesini ve kullanılmasını, hesap verebilirlik ve mali saydamlığın sağlanması yaklaşımı ile 2017 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı hazırlanmıştır” dedi.
Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı Serdar Denktaş, 2017 Bütçesinin görüşülmeye başlandığı Meclis Genel Kurulu’nda yaptığı sunuş konuşmasında, KKTC ekonomisinde 2016 yılında yüzde 2.4, 2017 ve 2018 yıllarında yüzde 5.0 ve 2019 yılında ise yüzde 5.5 büyüme olacağının tahmin edildiğini belirtti.
Denktaş, 2017-2019 Program döneminde ortalama yüzde 5.2 büyüme tahmin edildiğini kaydetti.
Denktaş,“Cari fiyatlarıyla; 2014 yılında 8,858.6 milyon TL ve 2015 yılında 10,222.5 milyon TL olarak gerçekleşen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın, 2016 yılında 11,302.8 milyon TL, 2017 yılında 12,610.7 milyon TL, 2018 yılında 13,941.4 milyon TL ve 2019 yılında ise 15,396.3 milyon TL olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir” dedi.
KOMİTE ÇALIŞMALARINDA KATKI KOYANLARA TEŞEKKÜR ETTİ
Denktaş, 2017 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın, Komite’de yapılan yoğun bir çalışma sonucunda tamamlandığına işaret ederek öncelikle, yaptıkları çalışmalar ve değerli katkıları için Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi Başkan ve üyelerine ve bakan arkadaşlarına, bağımsız kuruluş temsilcilerine ve muhalefet milletvekillerine teşekkür etti.
“Ülkemizin imkân ve ihtiyaçları doğrultusunda orta vadeli hedeflerimize yaklaşabilmek amacıyla bütçe disiplini ve cari harcamalarda bütçe tasarrufunu temel ilke edinerek hazırladığımız KKTC 2017 Mali Yılı Bütçesi’nin ülkemize hayırlı olmasını diliyorum” dedi.
Denktaş şöyle devam etti:
“Dünya ülkelerinde olduğu gibi, ülkemizde de, 2017 Mali Yılı Bütçesi hazırlanırken ve hedefler konulurken; öngörülen enflasyon rakamı olarak adlandırdığımız Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) artışları, büyüme hızı ve döviz fiyatlarındaki gelişmeler baz alınmış ve önemli dayanaklar olarak kabul edilmiştir.
2017 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nce 5,000,700,000 Türk Lirası Gider, 4,794,000,000 Türk Lirası Gelir ve 206,700,000 Türk Lirası Bütçe açığı ile onaylanmıştır.”
“EKONOMİNİN KAYIT ALTINA ALINMASI VE ADALETLİ VERGİ YAPISI OLUŞTURULMASI ÖNEMLİ”
Öngörülen bütçe açığının iç kaynaklarla karşılanmasının hedeflendiğine işaret eden Denktaş şunları kaydetti:
“Öngörülen bütçe açığının iç kaynaklarla karşılanması hedeflenmektedir. Şunu açıklıkla ifade etmek isterim ki bu öngörüde, yeni yükler getirecek vergi ve fon bulunmamaktadır. Bu açığın bizlere önemli görevler yüklediğinin bilincindeyiz. Öncelikli olarak gelirlerimizde ciddi bir performans gösterilmesi kaçınılmazdır. Bu çerçevede de Hükümet programımızın temel unsurlarından biri olan kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınması ve ülkede adaletli bir vergi yapısının oluşturulması büyük önem taşımaktadır.
Bu yönde ciddi çaba göstermek zorundayız. Dolaylı vergilerden çok dolaysız vergiler, yani gelir vergisi ve kurumlar vergisi ile birlikte dolaylı olmakla beraber önemli bir vergi ayağı olan KDV gelirlerinin temini hususunda ciddi performans gösterme ihtiyacımız vardır.
Ülkeler mali disiplini sağlayarak hem kendi krizlerini yaratmamaya, hem de kendi dışındaki krizlerin etkilerinden korunmaya çalışırlar. Artan Bütçe açıklarının karşılanma ihtiyacı mali disiplin üzerindeki başlıca baskı unsurudur.
Bunu sağlamak adına yapısal sorunlardan ötürü bütçede karşılığı olmayan harcamalar yapmak durumunda kaldığımız her alanda sosyal adalet ve hakkaniyet ilkelerinden ödün vermeksizin köklü değişikliklere gitme ihtiyacımız vardır.
EK MESAİ, BURS ÖDEMELERİ, TAŞIMACILIK VE İLAÇ ÖDEMELERİ…
Her yıl bütçede ayrılan kaynak tükendiği halde ödeme taahhütleri nedeniyle sorun olarak karşımıza çıkan Ek Mesai, Burs ödemeleri, Taşımacılık ve İlaç ödemelerinde düzenlemelere gidilmesi noktasında ciddi performans gösterme ihtiyacımız vardır.
2008 yılında başlayan Küresel Ekonomik Kriz, giderek etkisini yitirerek 2012 yılının ikinci yarısından itibaren ılımlı toparlanma sürecine geçmiştir. Buna mukabil aşağı yönlü küresel riskler de önemini korumaya devam etmektedir. Gelişmiş ülkeler kademeli olarak toparlanırken gelişmekte olan ülkelerde ise büyümede bir miktar yavaşlama görülmektedir. “
DÜNYA EKONOMİSİ…
Denktaş dünya ekonomisine ilişkin beklentilerle ilgili şu bilgileri de verdi:
“Dünya ekonomisine ilişkin beklentiler iyileşmekle birlikte, özellikle gelişmiş ekonomilerdeki toparlanmanın inişli çıkışlı bir eğilim izlediği görülmektedir. Dünya GSYİH büyüme oranının 2014 yılında %3.4 ve 2015 yılında %3.2 olarak gerçekleşirken, 2016 yılında %3,1’e, 2017 ve 2018 yıllarında %3,6’ya ve 2019 yılında ise %3,7’ye ulaşması beklenmektedir.
Gelişmiş ülkelerde 2014 yılında %1.8 ve 2015 yılında %2.1 olarak gerçekleşen yıllık büyüme oranı Brexit kararının getirdiği aşağı yönlü riskler ve ekonomiyi canlandırmakta yetersiz kalan parasal genişleme politikaları sonucu 2016 yılında %1.6 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir. 2017, 2018 ve 2019 yıllarında %1.8 seviyesinde büyüyeceği tahmin edilmektedir.
TÜRKİYE’DE 2016 YILI İÇİN %3.2 BÜYÜME…
Türkiye’nin 2014 yılında %2,9 ve 2015 yılında %4.0 olarak gerçekleşen GSYİH büyüme oranı 2016 yılı için %3.2 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir. TC Kalkınma Bakanlığı’nın yayımladığı 2017-2019 orta vadeli programa göre, 2017 yılı için %4.4, 2018 ve 2019 yıllarında ise %5.0 düzeyinde büyüme beklenmektedir.”
2017-2019 PROGRAM DÖNEMİNDE ORTALAMA %5.2 BÜYÜME TAHMİN EDİLİYOR
Serdar Denktaş, 2017-2019 Program döneminde ortalama %5.2 büyüme tahmin edildiğini belirttiği konuşmasında, DPÖ verilerine göre KKTC ekonomisiyle ilgili şu rakamları paylaştı:
“Devlet Planlama Örgütü verilerine göre KKTC ekonomisi; 2014 yılında %4.8 ve 2015 yılında %4.0 büyüme gerçekleşmiştir. 2016 yılında % 2.4, 2017 ve 2018 yıllarında %5.0 ve 2019 yılında ise %5.5 büyüme olacağı tahmin edilmektedir.
Bu bağlamda 2017-2019 Program döneminde ortalama %5.2 büyüme olacağı tahmin edilmektedir.
Cari fiyatlarıyla; 2014 yılında 8,858.6 milyon TL ve 2015 yılında 10,222.5 milyon TL olarak gerçekleşen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın, 2016 yılında 11,302.8 milyon TL, 2017 yılında 12,610.7 milyon TL, 2018 yılında 13,941.4 milyon TL ve 2019 yılında ise 15,396.3 milyon TL olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
“SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜME İÇİN EKONOMİK İSTİKRAR VE GÜVEN ORTAMININ ROLÜ AŞİKÂR”
Sürdürülebilir yüksek büyüme için ekonomik istikrar ve güven ortamının rolü aşikârdır. Bu amaçla kamu finansmanını sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmaya yönelik makroekonomik hedeflere ulaşılmasını amaçlayan, Hükümet Programında da yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesini ve kullanılmasını, hesap verebilirlik ve mali saydamlığın sağlanması yaklaşımı ile 2017 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı hazırlanmıştır.”
Denktaş, 2017 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nda KKTC Devlet iç borçlarının faiz ödemelerinin yapılabilmesi amacıyla 200 milyon TL ödenek öngörüldüğünü belirterek şöyle devam etti:
“Devlette çalışan personelle ilgili olarak devletin bir işveren sıfatı ile ödediği Sosyal Güvenlik Kurumu Devlet Primi giderleri için öngörülen 55.4 milyon TL’nden ayrı olarak Sosyal Sigortalar Yasası ve Sosyal Güvenlik Yasası kapsamında III. Ayak Devlet primleri için 212.4 milyon TL, yine sosyal sigortalara özel uygulamalar ile ilgili yapılan ödeme için 81.4 milyon TL ödenek öngörülmüştür. Ayrıca, Sosyal Sigortaların içinde bulunduğu gelir gider dengesizliğini gidermek üzere her yıl artan bir biçimde 2015 yılı bütçesinde yer alan 72 milyon TL katkı, 2016 yılında 77 milyon olarak yer almış ve 2017 yılı bütçesinde de 70 milyon TL olarak öngörülmüştür. Böylece, Devlet Bütçesinden 2017 yılında Sosyal Sigortalara aktarılacak toplam ödenek 419.2 milyon TL olarak yer almıştır.”
“BELEDİYELERİN MALİ DİSİPLİN İÇİN TEDBİR ALMASI KAÇINILMAZ”
Maliye Bakanı Denktaş, geçmiş beş yıllık sürece bakıldığında belediyelere sağlanan devlet katkısının, yerel gelirlerde elde edilen artışın çok üzerinde olduğunun görüleceğini ifade ettiği konuşmasında, “ Belediyelerimizin, sağlanan bu kaynağa karşın gereken mali disiplini oluşturma ve sürdürülebilir kılma yönünde sorumluluk içerisinde gereken tedbirleri alması kaçınılmaz bir zorunluluktur” dedi.
Denktaş, “Kesin Hesap Yasa Tasarısı görüşülecek olan 2015 yılı bütçesinde, bütçe giderleri 3,841.8 milyon TL, bütçe gelirleri 3,737.7 milyon TL olarak gerçekleşirken, bütçe dengesi 104,1 milyon TL açık olarak ortaya çıkmıştır” şeklinde konuştu.
2016 YILI BÜTÇESİ YILSONU GERÇEKLEŞME TAHMİNİ
2016 Yılı Bütçesi yılsonu gerçekleşme tahminlerine de değinen Serdar Denktaş, şu rakamları paylaştı:
“2016 yılsonu itibarıyla;
Bütçe Giderlerinin 4 milyar 065,9 milyon TL,
Bütçe Gelirlerinin 4 milyar 173,6 milyon TL,
Bütçe Fazlasının 107,7 milyon TL, olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz.
2016 mali yılı bütçesinde 373,3 milyon TL olarak öngörülen bütçe açığının yılsonunda 107,7 milyon TL bütçe fazlası olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
2016 YILI BÜTÇE AÇIĞINDA %128.85 AZALMA…
Bu tahminlerimiz doğrultusunda 2016 yılı başlangıç bütçesine göre; bütçe giderleri %9.95 oranında azalırken, bütçe gelirleri ise %0.76 oranında artmaktadır. Böylece 373,3 milyon TL olarak öngörülen 2016 yılı bütçe açığı %128.85 azalma ile 107,7 milyon TL olarak ortaya çıkmaktadır.
Bütçe açığı olgusunun, küresel krizin de etkisi ile yüksek değerler olarak diğer ülkelerin de önünde duran bir gerçek olduğunu ayrıca belirtmek istiyorum.
GEÇMİŞ YILLARDA DURUM…
Bu noktada geçmişe bakmakta fayda var diye düşünüyorum. Her ne kadar bütçe açıkları öngörülenin çok altında gerçekleşmiş olmasına rağmen kamu maliyesi açısından özellikle nakitsel anlamda sıkıntıya yol açmaktadır.
-2009 mali yılı 65,4 milyon TL,
-2010 mali yılı 18,0 milyon TL,
-2011 mali yılı 51,9 milyon TL Bütçe açığı ile kapatılmıştır.
-2012 mali yılında ise Ercan Havalimanı’nın özelleştirmesinden elde edilen 236,7 Milyon TL sonrası 176,2 milyon TL bütçe fazlası oluşmuştur. Ancak, özelleştirme geliri dikkate alınmadığında 2012 Mali Yılı 60,6 milyon TL bütçe açığı söz konusudur.
Devam edecek olursak;
-2013 mali yılı 45,4 milyon TL,
-2014 mali yılı 32,4 milyon TL,
-2015 mali yılı 104,1 milyon TL Bütçe açığı ile kapatılmıştır.
-2016 mali yılı yıl sonu tahminimize göre 107,7 milyon TL Bütçe fazlası öngörülmektedir.
Elbette bu kaynak 2013-2015 dönemi bütçe açıklarımızın kapanması için yeterli olmamakla birlikte söz konusu açıkların finansmanına önemli oranda katkı sağlayacaktır. Geriye kalan açıkların kapanması için ise 2017 yılında bizlere önemli bir görev düşmektedir.
BORÇ YÜKÜ…
Ayrıca, ülkemizin kanayan yarası olan ve önceleri telafuz bile edilmeyen ancak benden önceki Maliye Bakanları tarafından da özellikle hassasiyet gösterilen ve dile getirilen aşırı borç yükü 2015 yılı sonu itibarıyle 5.151 milyar Türk Lirası İç Borç, 10,899 Milyar Türk Lirası Dış Borç olmak üzere 16,050 milyar Türk Lirasına yükselmiştir. Bu rakam, GSYİH’nın % 157’sine tekabül etmektedir. Bu durum kamu maliyesini ve ekonomimizi olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Bu nedenle kamu borç yükünün kontrol altında tutulması ve azaltılması birinci önceliğimiz olmak zorundadır.”
“2017 BÜTÇESİYE SÜRDÜRÜLEBİLİR KAMU FİNANSMAN DENGESİNİN KURULMASI DA AMAÇLANIYOR”
Başbakan Yardımcısı Maliye Bakanı Serdar Denktaş, sunuş konuşmasında 2017 Mali Yılı Bütçesi ile ilgili amaçları ve hedefleriyle ilgili bilgiler de verdi.
Denktaş, 2017 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı ile; sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması, kamunun etkinliğinin ve özel sektörün rekabet gücünün artırılması, üretime dayalı büyümenin artırılması ve istihdamın önünün açılması,mali disiplinin sağlanarak devam ettirilmesi,yapısal tedbirlerin uygulamaya konulması,ekonominin istikrarlı bir hale getirilmesi, mevcut kaynakların üretken alanlara yönlendirilmesi,gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplininin sağlanarak kamu kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılmasının amaçlandığını vurguladı. Denktaş şöyle devam etti:
“Hedefimize ulaşabilmek için kamu harcamalarında verimlilik de dikkate alınarak cari nitelikli harcamalarda tasarrufa gidilmesi ve israfı önleyici tedbirlerin alınacağı esası kabul edilmiş ve kaynak dağılımında etkinlik artırılarak kamu finansman dengesinin iyileştirilmesine özen gösterilmiştir.
Kamu maliyesinin gelir-gider dengesini sağlamak için ciddi siyasi risklerle yürüttüğü kararlı politikanın tüm kurumlarımızca örnek alınması ve benzer hassasiyetle kurumlarımızın yönetilmesi değişim sürecimizin olmazsa olmaz koşuludur. Tüm kurumlarımız, gelirlerini artırıcı, giderlerini ise mümkün olan en üst seviyede disiplin altına alıcı bir yaklaşımı benimsemeli, borçlarını döndürebilecekleri bir yapıya kavuşmayı hedeflemelidir.
“TUTARLI, KESİMLER ARASINDA TARAFSIZ VE EKONOMİK AKLA GÖRE KARAR VERME ZORUNLULUĞU VAR”
Ekonomimizi yönetirken tutarlı, kesimler arasında tarafsız ve paydaşların ekonomik akla göre karar vermelerini zorlayacak politikalar gütme zorunluluğumuz vardır. Aksi takdirde ipin ucu kaçar ve toplumsal hedeflerimize ulaşmamız güçleşebilir.
Vergi mükelleflerinin yıllar içinde popülist politikalarla şişirilmiş kurum bütçelerine yaptığımız abartılı katkılar karşısında mükellefiyetlerini yerine getirirken isteksiz davranması, aldığımız kararları mükellefiyetlerini yerine getirmemenin bir gerekçesi gibi değerlendirmeleri riskini ayni zamanda Başbakan Yardımcısı olan bir Maliye Bakanı olarak biliyorum ve bu hassasiyetle kararlar üretmemizin önemini bir kez daha vurgulamak istiyorum.”
Denktaş, Bakanlar Kurulu’nda onaylanan 2017 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı üzerinde Komitedeki görüşmeler sırasında yapılan değişiklikler ile 5 milyar, 700 bin Türk Lirasına çıkarıldığına işaret ederek buna göre Bütçe büyüklüğünün dağılımını şöyle açıkladı:
“-Personel Harcamaları 1,566,3 milyon TL
-Sosyal Güvenlik Kurumu Devlet Primi Giderleri 80,8 milyon TL
-Mal ve Hizmet Alımı 354,6 milyon TL
-Faiz Giderleri 200,0 milyon TL
-Cari Transferler 2,133,9 milyon TL
-Sermaye Giderleri 303,4 milyon TL
-Sermaye Transferleri 45,2 milyon TL
-Borç Verme 23,9 milyon TL
-Yedek Ödenekler 292,6 milyon TL’dır
Toplam Bütçe Büyüklüğü içinde oransal paylar ise şöyle:
-Personel Giderleri % 31.32
-Sosyal Güvenlik Kurumu Devlet Primi % 1.62
-Mal ve Hizmet Alımı Giderleri % 7.09
-Faiz Giderleri % 4.00
-Bütçe Cari Transferleri % 42.67
-Sermaye Giderleri % 6.07
-Sermaye Transferleri % 0.90
-Borç Verme % 0.48
-Yedek Ödenekler % 5.85
Bütçenin Finansmanına bakacak olursak;
2017 Mali Yılı Bütçe Gelirleri 4 milyar 794 milyon TL olarak öngörülmüştür.
-Mahalli Gelirler 2,821.7 milyon TL
-Fiyat İstikrar Fonu Gelirleri, 744,0 milyon TL
-Diğer Fon Gelirleri, 58,7 milyon TL
-Döner Sermaye Gelirleri, 7,6 milyon TL
-Türkiye Cumhuriyeti Yardımları, 652,0 milyon TL
(Yatırımlar 225 milyon TL, Savunma 290 milyon TL, Reel Sektör 135 milyon TL)
-Türkiye Cumhuriyeti Kredileri, 510,0 milyon TL
Bütçenin giderleri ile Finansmanı arasındaki 206,7 milyon TL Açık İç Kaynaklar ile karşılanacaktır. 200 milyon TL faiz ödemesinin Kamu Finansmanı ve Borç Yönetimi Yasası uyarınca yapılabilecek borçlanma oranında kullanılması ve doğacak açığın yıl içerisinde gelir artışı ve/veya tasarruf ile karşılanması öngörülmektedir.
GELİRLERİN BÜTÇE HACMİNE GÖRE ORANI
Gelirlerin Bütçe Hacmine Göre Oranı:
-Mahalli Gelirler % 56.43
-Fiyat İstikrar Fonu Gelirleri % 14.88
-Diğer Fon Gelirleri % 1.17
-Döner Sermaye Gelirleri % 0.15
-T.C. Yardımları % 13.04
-T.C. Kredileri % 10.20
-İç Kaynaklar % 4.13
Buna göre Bütçe Yasa Tasarısında öngörülen gelirlerin % 23.24’ü TC Yardım ve Kredilerinden oluşmaktadır. Bu oran 2014 yılı bütçe yasasında % 29.68, 2015 yılında %27.55 ve 2016 yılında %24.36 düzeyinde yer almıştır.”
EKONOMİK PROGRAM…
2016-2018 yıllarını kapsayan 3 yıllık programın bütçe açığına katkı sağlayacağı gibi kendi ayakları üzerinde durabilecek bir yapı oluşturulması için ihtiyaç duyulan reformları da içerdiğine işaret eden Denktaş, şunları kaydetti:
“Öngörülen gelirlerin %23.24’ünün TC Yardım ve Kredilerinden oluşuyor olması, Hükümetimizin ve halkımızın Türkiye Cumhuriyeti ile karşıtlık temelinde bir ilişki biçimi üzerinden müzakere eden değil sağlıklı ilişkilerle sorunlarımızın çözümünde birlikte hareket etme yaklaşımını geliştirebilen bir anlayışı ön plana çıkarmaktadır. Bizim ihtiyaçlarımıza bağlı talebimiz ile gündeme gelen ve 2016-2018 yıllarını kapsayan 3 yıllık program hükümetimiz tarafından imzalanmıştır. 2016-2018 dönemini kapsayan yeni program bizim bütçe açığımıza katkı sağlayacağı gibi kendi ayakları üzerinde durabilecek bir yapı oluşturmamız için ihtiyaç duyduğumuz reformları da içermektedir. Tekrardan altını çizmek isterim ki söz konusu program bizim ihtiyaçlarımıza binaen ve bizim talebimizle uygulanmaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti ile imzalanan anlaşma ile sağlanacak gelirler ve alınan tedbirler ile birlikte değerlendirildiğinde gelir tahminlerimizin gerçekçi olduğu görülmektedir.”
“HARCAMA PROGRAMLARI VERİMLİLİK ARTIŞI İÇİN GÖZDEN GEÇİRİLECEK”
Maliye Bakanı Denktaş, ayrıca, 2017 yılında harcama programlarının, verimlilik artışı sağlamak amacıyla gözden geçirileceğini, bu amaçla idari bir mekanizma geliştirileceğini belirtti.
Özellikle yerel gelirlerde gelirlerin artırılmasına bağlı olarak hedeflerin tutturulması sonucu; görevlerinin , ülkenin ihtiyacı olan projelerin hızla hayata geçirilmesi olduğunu vurgulayan Denktaş, bu bağlamda, reel sektör ile yatırımlara hız kazandırılarak, üretimi ve buna bağlı olarak istihdamı artırmanın temel hedefleri olduğunu kaydetti.
Denktaş şöyle devam etti:
“Küçük bir ada ülkesi olmamız, ekonomi içerisinde dış faaliyetlerin önemli yer tutmasına neden olmaktadır. Özellikle ihtiyaçlarımızın karşılanmasında ithalata büyük ölçüdeki bağlılığımız devam etmektedir. Bu tür ekonomik hareketlerimizi ise bilindiği üzere ödemeler dengesi ile takip edebilmek mümkün olabilmektedir.
Ödemeler dengesinde milyar doları aşan ithalata karşın sınırlı düzeyde kalan ihracat rakamları nedeniyle oluşan dış ticaret dengesi açığı turizm ve eğitim hizmet dış satımı ile görünmeyen işlemler ve sermaye hareketleri ile azaltılabilmektedir.
Bütçede mali disiplinin sağlanması yönünde gösterdiğimiz çabaların daha da ileriye götürülmesi için çalışmalarımız kararlılıkla sürdürülecektir.
Dünya ekonomisinde ve özellikle Avro bölgesinde yaşanan kriz neticesinde Yunanistan, İtalya, İspanya, Portekiz ve Güney Kıbrıs başta olmak üzere birtakım ekonomik tedbirler alınmaya devam edilmektedir.
Krizin etkisindeki ülkeler kamu sektöründe, birçok kesimi etkileyen reformlar gerçekleştirmiştir. Toplum olarak, hiçbir kesimi ayırmadan hep birlikte katlanmak zorunda olduğumuz bu sıkıntıları el birliği ile aşabileceğimize inanmaktayız. Özellikle son küresel finans krizi göstermiştir ki, dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi yakın coğrafyamızda da zamanında gerekli tedbir ve düzenlemeleri yapmayan ülkeler süreç içerisinde çok daha ağır koşullarla karşı karşıya kalmaktadırlar.
Bu anlamda, bütçe hazırlıklarında, reformlar söz konusu olduğunda özellikle kamu sektöründe atılması gereken adımları kısa vadeli sınırlı yan etkilerine rağmen orta ve uzun vadede yararlı gördüğümüz ölçüde kararlılık ile yerine getirme esas alınmıştır.
Devlet bütçelerinin hazırlanması ve uygulanmasında dikkat edilmesi gereken temel ilkelerden ikisi, Devlete ait tüm gelir ve giderlerin tek bir bütçede yer almasını öngören birlik ilkesi ile bütçenin genelliği ilkesi gereğince belli gelirlerin belli giderlere tahsis edilmemesi durumudur.
BÜTÇE DIŞI FONLARIN TASFİYE EDİLMESİNE İLİŞKİN YASA TASARILARI KOMİTEDE…
Bu ilke gereği bütçenin sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması, mali disiplinin sağlanması, kaynakların etkin, verimli ve rasyonel kullanılması ile Devlet bütçesinin gelir ve giderlerinde birliğin ve şeffaflığın sağlanması amacıyla hazırlanan bütçe dışı fonların tasfiye edilmesine ilişkin yasa tasarıları; ivediliği alınmış olmakla birlikte Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde görüşülmeyi beklemektedir. Bu tasarıların bir an önce sonuçlandırılarak Cumhuriyet Meclisi’ne sunulması gerekmektedir.
ÇALIŞAN VE EMEKLİLERİN ENFLASYONLA GELİRLERİNDE YAŞAYACAKLARI KAYIPLARIN KARŞILANMASI…
Denktaş, dünyada yaşanan ekonomik kriz ve ülkeye etkileri dikkate alınarak, bütçe imkânları içerisinde, kamuda çalışan ve emeklilerin enflasyon nedeniyle gelirlerinde yaşayacakları kayıpların karşılanmasının bütçede yerini aldığını belirtirken, ekonomik düzen içinde, özel sektörün gelişmesi ve özel yatırımların istihdam yaratıcı etkisini arttırmak için gerekli teşvik uygulamalarının da sürdürüleceğini kaydetti. Denktaş şunları ifade etti:
“Dünyada yaşanan ekonomik kriz ve ülkemize etkileri dikkate alınarak, bütçe imkânları içerisinde halen kamuda çalışan insanlarımızın ve emeklilerin enflasyon nedeniyle gelirlerinde yaşayacakları kayıpların karşılanması huzurunuza getirdiğimiz bütçede yerini almıştır.
Hükümetimizin 2017 Mali Yılı Bütçesi ile temel amacı sürdürülebilir bir kamu finansman dengesini kurmak ve gerekli yapısal tedbirleri uygulamaya koyarak; ekonomide sürdürülebilir kalkınma sürecini sağlamak ve buna paralel olarak üretime dayalı büyümeyi gerçekleştirmektir. Ekonomik düzen içinde, özel sektörün gelişmesi ve özel yatırımların istihdam yaratıcı etkisini arttırmak için gerekli teşvik uygulamaları sürdürülecektir. Reel sektörü desteklemek amacıyla çeşitli sektörler ile küçük esnaf ve sanatkâr ile çiftçi ve hayvancılara bankalar aracılığı ile sıfır ve düşük faizli kredilendirme imkânları yürütülecektir.
KAMU MALİ YÖNETİM YASASI SONUÇLANDIRILDI
Ekonomik program ve stratejik planda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda sürdürülebilir makro ekonomik ve mali istikrarın sağlanması, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesini ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve malî saydamlığı sağlamak üzere, kamu mali yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm mali işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını amaçlayan Kamu Mali Yönetim Yasası sonuçlandırılmıştır. Bu yasanın 2016 yılı sonuna kadar Cumhuriyet Meclisi’ne sevk edilmesi amaçlanmaktadır.
Hükümetimizin 2017 Mali Yılı Bütçesi ile temel amacı sürdürülebilir bir kamu finansman dengesini kurma hedefine ulaşılabilmesi şüphesiz ki, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla toplanacak vergilerle mümkündür. Devletin yaptığı harcamaların temel kaynağı vergilerdir ve vergi önemli bir maliye politikası aracıdır.
Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü Yasası’nda değişikliğe gidilerek hazırlanan tasarı ile özel ödeme şekillerinin günümüz koşullarına göre güncellenmesi amaçlanmaktadır. Daha önce uygulamada bulunmayan takas yöntemi ile vergi borçlularının devletten olan alacakları arasında mahsuplaşma öngörülmüştür.
YOL KULLANIM VE EMİSYON HİZMETLERİ VERGİSİ YASA TASARISI…
Ayrıca, ülkemizde seyrüsefer ruhsat harçlarında tespit edilen önemli ölçüdeki kayıt dışılığın önlenmesi, akaryakıtın ülkeye giriş noktasından itibaren akaryakıt istasyonlarındaki dağıtımının takip edilmesi ve kayıt altına alınması için elektronik yöntemler ve yazılım programları kullanılmasına olanak sağlanması amacıyla Yol Kullanım ve Emisyon Hizmetleri Vergisi Yasa Tasarısı hazırlanmıştır. Hazırlanan bu Tasarı ile motorlu araçların seyrüsefer ruhsat harcı, araç sigortası, egzoz emisyon ölçüm testi ve araç muayenesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğinin akaryakıt alımı sırasında denetlenmesi, tedbir alınması ve böylece hem akaryakıtın hem de araçlar üzerinden alınan diğer harç ve vergilerin kontrolünün sağlanması amaçlanmıştır.”
“İYİ VERGİ SİSTEMİ İÇİN KUVVETLİ, ETKİN VERGİ İDARESİNE SAHİP OLUNMALI”
Serdar Denktaş, hükümetin amacının mevcut vergi sistemini daha çağdaş, daha bilimsel ve daha adil bir yapıya kavuşturmak, yatırımları ve istihdamı destekleyerek sürdürülebilir, ekonomik büyümeye katkı sağlayan, uygulanabilir bir vergi sistemini oluşturmak olduğunu belirterek, “ İyi bir vergi sisteminin en önemli özelliği kuvvetli, etkin bir vergi idaresine sahip olmasıdır” dedi.
Denktaş şöyle devam etti:
“Bu nedenle; mükelleflerimizi de yakından ilgilendiren başta Vergi Usul Yasası olmak üzere birçok vergi yasası; etkinlik, basitlik ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda ticari hayattaki gelişmelere de uygun daha çağdaş bir yapıya kavuşturmak amacıyla yeniden düzenlenmiştir.
Hükümetimizin temel politikaları arasında yer alan ekonomiyi kayıt altına almak için kayıt dışı ekonomi ile en etkin şekilde mücadele edeceğiz. En basit şekli ile kayıt dışılığı kurallara uyulmaması ve bundan ekonomik yarar sağlanması olarak tanımlarsak buradan da anlaşılabileceği gibi kayıt dışılık haksız rekabet ile gelir dağılımını bozan ve nihayetinde toplumsal refahı sekteye uğratan bir olgudur. Kayıt dışılıkla mücadelede iki temel unsura özellikle önem veriyoruz. Bunlardan birincisi vergi denetimindeki etkinlik ikincisi ise mükelleflerin vergi bilincini geliştirmektir.
Etkin ve güçlü vergi denetimi için personelin eğitimine hızla devam etmeyi, teknolojik alt yapıyı süratle geliştirmeyi ve vergi denetimlerini artırmayı planlamaktayız.
Vergi bilincini geliştirmek amacıyla mükelleflerimize önümüzdeki yılda çeşitli rehber ve broşür dağıtmayı ve ayrıca, internet üzerinden de mükelleflerimize bilgilendirici yayınlar yapmayı planlıyoruz.”
“GELİR VE VERGİ DAİRESİ YENİDEN YAPILANDIRILARAK GÜÇLENDİRİLECEK”
Denktaş, sunuş konuşmasında, Gelir ve Vergi Dairesi’nin yeniden yapılandırılmasını ve güçlendirilmesini sağlamak amacıyla çalışmalar yapıldığını da belirterek, teknolojik yeniliklerle mükelleflerini daha iyi tanıyan ve hizmet sunan ve aynı zamanda ödevlerini yerine getirmeyen mükellefleri de daha yakından izleyen ve yaptırım uygulayan bir vergi politikası hedeflendiğini vurguladı. Denktaş şöyle devam etti:
“Vergi sisteminin daha basit, daha sade ve daha uygulanabilirliğini sağlamak amacıyla çalışmalar yapmayı planlıyoruz. Vergi sistemini tüm mükelleflerine aynı ölçüde yaklaşan, özellikle yatırımcılar için öngörülebilirliği artıran bir yapıya kavuşturmayı hedeflemekteyiz.
Hükümetimiz bütçe öngörülerinin hayata geçirilmesi ve KKTC’de daha yaşanılır ve kamu hizmetlerinin geliştirildiği bir ortamın yaratılması gereğinden hareket etmektedir. Bu kapsamda, Maliye Bakanlığının da üzerine düşen görevlerin farkında olarak öncelikle çalışanların mevzuat eğitimleri yürütülmektedir.
CARİ HARCAMALARDA AZAMİ TASARRUF
2017 Mali Yılı Bütçesi, bir yandan KKTC’de yaşayanlara daha iyi hizmet vermenin gerektirdiği şekilde yapısal dönüşüm odaklı faaliyetlerle, öte yanda cari harcamalarda azami tasarruf ilkeleri ile alınan tedbirlerle şekillendirilmiştir. Doğaldır ki, kamu hizmetlerinin geliştirilmesi ve çalışanların daha iyi imkânlar içerisinde, daha iyi kapasitede görevlerini yerine getirmeleri ve yerine getirdikleri görevler nedeniyle hak edecekleri ücretleri de yaşam kalitelerini yukarıya çekecek şekilde oluşturmak Hükümetimizin ana görevleridir. Sıralanan bu hususları her geçen gün daha ileriye götürmek üzere çalışmalarını sürdüren Hükümetimiz hedeflerine ulaşabilmek üzere 2017 Mali Yılı Bütçesi’ni KKTC Cumhuriyet Meclisi’ne sunmaktadır. “
2017 Mali Yılı Bütçesi hazırlanırken gerçekleştirilen vergi düzenlemeleri ve kayıt altına alma çabaları yanında alınan diğer tedbirlerle büyüyen ekonomi ile bütçe giderlerinin karşılanabilmesi çabası içerisinde olunduğuna dikkat çeken Denktaş, “2017 Mali Yılı Bütçesi, küresel olumsuz etkileri azaltacak, sürdürülebilir büyüme ve kalkınmayı sağlayacak, istikrarın ve refahın artırılmasını dikkate alan ve orta vadeli perspektifle hazırlanmış bir bütçedir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisindeki Bütçe görüşmeleri sürecinde yapacağınız yoğun ve yorucu çalışmalar ile katkı ve yapıcı eleştirileriniz için sizlere hükümetim ve şahsım adına şimdiden teşekkür ederken 2017 Mali Yılı Bütçesinin, Ülkemiz ve insanlarımız için hayırlı olması dileklerimle saygılarımı sunarım” dedi.
Denktaş konuşmasının sonunda iki gündür, işten çıkarma listeleri hazırlandığı 13. maaşların ödenmeyeceği gibi bazı dedikodular nedeniyle telefonlar aldıklarını kaydederek bunların gerçeği yansıtmadığını belirtti.
“13. MAAŞ BÜTÇE GÖRÜŞMELERİ SONA ERMEDEN ÖDENECEK”
Maliye Bakanı Denktaş 2016 yılına ait 13. maaşın bütçe görüşmeleri sona ermeden ödeneceğini, tarım hayvancılık gibi kesimlere verileceklerin de bu bütçe dönemi sona ermeden ödenecek konumda olduğunu vurguladı.
“İŞTEN ÇIKARMA LİSTELERİ İDDİALARI ASILSIZ”
İşten çıkarma listeleri olduğuna dair iddiaların asılsız olduğunu söyleyen Denktaş, sendikalara sunduğu ve o toplantıda kapatılan bir önerinin basına sanki böyle bir çalışma yapılmış gibi yansıdığını dile getirdi.
“MAAŞLARDAN KESİNTİ İDDİASI GERÇEK DEĞİL… YÜZDE 7,5 ARTIŞ İÇİN ÖNERİ SUNDUK”
Denktaş maaşlardan kesinti yapılacağı iddiasının gerçekleri yansıtmadığını vurgulayarak, maaşlarda yüzde 7,5 oranında bir artış yapılması yönünde hükümete öneri sunduklarını da kaydetti.
Denktaş bütün bu çalışmalar yapılırken dedikodularla halkın rahatsız edilmesinin kabul edilebilir olmadığını dile getirdi.
