Çocuğunuzdan Ne Zaman, Nasıl Özür Dileyeceğinizi Biliyor Musunuz? - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Perşembe, Mart 28, 2024
Poli

Çocuğunuzdan Ne Zaman, Nasıl Özür Dileyeceğinizi Biliyor Musunuz?

Damla Günsel
Damla Günsel
Uzman Psikolojik Danışman

Biz yetişkinlerin çocukların arkadaşlarından, kardeşlerinden ya da yetişkinlerden özür dilemesi için ısrarcı davrandığı zamanlar oluyor. Özür dilemek önemli diye düşünüyoruz ama kendi adımıza çocuklarımızdan özür dilemek hala garip gelebiliyor.

Kimi zaman özür dilemeyi bir zayıflık göstergesi olarak yorumlayabiliyoruz ve çocukların biz yetişkinlere olan saygısını azaltacağı yanılgısına kapılabiliyoruz. Ancak çocuklarımızdan özür dilemek düşünülenin aksine bir etki yaratıyor. Düşünün, hatasını kabul eden ve işleri daha iyi hale getirmeye çalışan birine daha fazla saygı duymaz mısınız?


Hatalı davranışı kabul etme konusu maalesef pek çok yetişkin için rahatsız edici bir durum. Sadece hatalı olduğumuzu kabul etmek istemediğimiz için değil aynı zamanda özrün ardında utanç duygusunun varlığı da kendimizi rahatsız hissetmemize neden oluyor. Bu utanç duygusunun geçmişi ise çocukken özür dilemek için zorlandığımız zamanlara dayanıyor.

Özür dilemekten kaçındığınızda çocuklarınız sizden neler öğreniyorlar:

  • Özür dilemek kötü bir şey yaptığının ya da senin kötü biri olduğunun göstergesi. Kötü bir şey yapmak utanç verici bir şey.
  • Birini incitmek ya da bir ilişkiyi bozmak ve bu durumu düzeltmek için bir şey yapmamak kabul edilebilir.
  • Özür dilediğin zaman küçük düşersin.
  • Annem-babam beni her zaman özür dilemek için zorluyorlar ve zorlamadıkları zaman özür dilememe gerek yok.

Anne-baba ve çocuk arasında doğru özür nedir?

Doğru ve gerçek bir özür yetişkinin yaptığı hatayı kabul ederek bunu anlayacağı şekilde çocuğuna ifade etmesidir: Sana sesimi yükselttim ve bunu yapmamalıydım. Bunun için üzgünüm/özür dilerim.

Anne-babaların özür dilemesi bebekler ve küçük çocuklar için çok önemli. Daha özür dilemenin ne olduğunu ve neden dilenmesi gerektiğini anlayamayan ancak yaptığı şeyler için sürekli özür dilemesini istediğiniz küçük çocukları düşünün: Arkadaşına vurduğun/ kardeşinin oyuncağını aldığın/annenin saçını çektiğin için şimdi ÖZÜR DİLE!

Neden özür dilememiz gerektiğini, nasıl özür dileyeceğimizi ve affedeceğimizi nasıl öğreniyoruz? Tabii ki tecrübe ederek. Size düşen ise her koşulda -ne yaşanırsa yaşansın- kendinizi toparlayıp durumu kontrol altına almak!

Doğru bir şekilde özür dilediğinizde çocuklarınız sizden neler öğreniyorlar:

  • Doğruyu ve yanlışı ayırt etmeye başlıyorlar.
  • Anne ve babalar da hata yapabiliyorlar. Yani herkes hata yapabilir! Yapılan hatayı kabul ederek sonuçları düzeltmek için bir şeyler yapmak -özür dilemek- kabul edilebilir bir şey. İlişkileri daha iyi bir seviyeye götürüyor.
  • Yaptıkları davranışın sorumluluğunu almayı ve affetmenin nasıl bir şey olduğunu deneyimleyerek öğreniyorlar. Küçük çocuklar dahi bunu anlayabiliyorlar ve sağlıklı insan ilişkileri kurabilmek için bu çok önemli.

Etkili bir özür ile çocuklarınıza verdiğiniz mesajlar ise şöyle:

  • Hepimiz bazen hata yapabiliyoruz ve işleri daha iyi hale getirmek için çabalıyoruz.
  • Hepimiz bazen başkalarını incitebiliyoruz. Bunu fark edebilmek ve düzeltmek için çabalamak önemli.
  • Özür dilediğin zaman insanlar kendilerini daha iyi hissediyorlar ve senin hakkında da güzel şeyler hissediyorlar.
  • Özür dilemek için hazır olana kadar bekleyebilirim; sonuçta önemli olan herkesin kendini iyi hissetmesi.

Doğru bir özür nasıl olmalı ve ne söylenmeli?

  1. Hazır olana kadar bekleyin! Eğer duyguların çok yoğun olduğu bir an yaşanıyorsa sağlıklı düşünebilmek adına herkese sakinleşmesi için zaman tanımalısınız, buna kendiniz de dahil!

 

  1. Her zaman küçük hatalarda bile özür dilemekten çekinmeyin. Çocuğunuzun yapmasını istemediğiniz bir şeyi siz yaptığınızda mutlaka özür dileyerek bunun hatalı bir davranış olduğunu fark etmesini sağlayın: Afedersin! Konuşmanı bölmek istememiştim!

 

  1. Sağlıklı bir şekilde belirlediğiniz kurallar ve limitler için asla özür dilemeyin!

 

“Çocuğunuz ne yaparsa yapsın ya da nasıl davranırsa davransın sizin göreviniz her zaman duygularınızı kontrol etmek ve uygun davranışın ne olduğunu görmesini sağlamak.”

 

  1. Ne olduğunu tek tek izah ederek anlamasını sağlayın: “Hepimiz çok üzüldük! Sen bağırdın ve ben de sana bağırdım. Sonra sen ağlamaya başladın. Seni korkuttuysam bunun için özür dilerim, ben de çok üzülmüştüm. Ama annen/baban olarak benim görevim senin iyi olmanı sağlamak ve bu yüzden yemeğini yemeden dondurma yemene izin veremem. Birine bağırarak işleri halletmeye çalışmak doğru bir şey değil ancak hepimiz hata yapabiliriz!”

 

  1. Yaşanan durum sizin için değil ancak çocuğunuz için önemli ise bunu fark ettiğinizi belirterek özür dilemelisiniz: “Eve gelirken kitaplarını alacağımı söylemiştim ancak sana verdiğim sözü tutamadım. Bunun için çok üzgünüm. Yeni kitapların için heyecanla eve dönmemi beklediğini biliyorum!”

 

  1. Suçlamaya çalışmayın. Genelde özür dileyip ardına hatalı davranışa mazeretler üreterek sorumluluğunu karşı tarafa atmaya çalışırız. Siz bağırmışsınızdır çünkü çocuğunuz yanlış bir şey yapmıştır! İki yanlışın bir doğru etmeyeceğini hepimiz biliyoruz. Sizin bir yetişkin ve anna-baba olarak göreviniz doru model olmak.

 

Hatanızı kabullenin ve açıklamanızı yapın ama mazeretlerin arkasına sığınmayın! “Zor bir gün geçirdim ve bir zorluğa daha tahammül edecek sabrım kalmadı! Bu nedenle sana bağırdım! Ancak bu bir mazeret değil. Ne olursa olsun sana sesimi yükseltmemeliydim!

 

  1. Yaptığınız davranışın sonuçlarını kabul edin, ne kendinizi ne de başkasını suçlamayın ve durumu düzeltmek için iyi bir model olmaya çalışın. Sizi affetmesini istemenizde bir sakınca yok! “Yardım etmek için yanında olamadım, üzgünüm!” Kendinizi suçlamıyorsunuz, sadece yapmadığınız bir şey için üzgün olduğunuzu ifade ederek ilişkinizi düzeltmek için çabalıyorsunuz: “Bu durumu düzeltmek için ne yapabilirim?”, “kendimi nasıl affettirebilirim?”

“Utanç ve suçluluk yok!” Herkes hata yapabilir.

Her anne-babanın duygularını ve tepkilerini kontrol etmekte zorlandığı kırılma anları yaşanabilir. Önemli olan hatanızı düzeltmek ve çocuğunuzla aranızdaki ilişkiyi iyileştirmek için çabalamanız. Hatanızla ilgili sorumluluk almanız, durumu düzeltmek için elinizden geleni yapmanız, af dilemeniz çocuğunuzla ilişkinizi güçlendirecek, sizi daha başarılı bir anne-baba yapacak, başkalarının duygularını önemseyen, ilişkileri için çabalayan ve sorumluluk alabilen sağlıklı çocuklar yetiştirmenizi sağlayacaktır.

Damla Günsel

Uzm. Psikolojik Danışman

[email protected]

 

Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
0
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar