[dropcap style=”circle” color=”#ffffff” bgcolor=”#0065ad”]A[/dropcap]BD’ye ait yaklaşık 175 bin metreküp doğalgaz kapasiteli “Creole Spirit LNG” tankerinin Portekiz üzerinden Avrupa’ya LNG transferine başlayacak olması, Avrupadoğalgaz piyasalarında yeni bir döneme girileceğinin sinyali olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, bu durumun doğalgaz fiyatlarında oluşacak yeni dengede önemli rol oynayacağını belirtiyor.
Konuya ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Oxford Enerji EnstitüsüGaz Araştırma Bölümü Başkanı Prof. Jonathan Stern, ABD LNG’sinin, Avrupa pazarına girer girmez gaz fiyatlarında büyük düşüş yaratacağı iddiasının gerçekçi olmadığını söyledi.
Stern, gaz fiyatlarında son yıllarda zaten büyük bir düşüşün meydana geldiğini belirterek, “ABD’den Avrupa’ya gidecek tek kargo hiçbir şeyi değiştirmez. Bu, sadece jeopolitik olarak sembolik bir durum. Ne küresel piyasada ne de Avrupa piyasasında gerçek bir etkisi olmaz. ABD LNG’sinin, Avrupa için önemi fazlasıyla abartılıyor.” dedi.
ABD’nin büyük çaplı sevkiyatlarına 2018’de başlayacağını hatırlatan Stern, bu satışlar başlayana kadar Avrupa ile yapılacak ticaretin piyasada küçük çaplı etki oluşturacağını kaydetti. Stern, 2016’da dikkat edilmesi gereken tek ülkenin Avustralya olduğunu vurgulayarak, “Bu yıl, büyük miktarda ek LNG arzı Avustralya’dan gelecek. Bu arz fazlası, Asya’ya gönderilen LNG’nin bir kısmının Avrupa’ya doğru yön değiştireceği anlamına gelir. Yani, 2016’nın büyük olayı ABD LNG’sinin Avrupa’ya girişi değil, Avustralya’nın üreteceği fazla LNG’nin piyasada oluşturacağı değişimlerdir.” değerlendirmesinde bulundu.
‘FİYATLAR BEKLENDİĞİ KADAR DÜŞMEZ’
Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Ekonomi Uzmanı Prof. Dr. Erdal Tanas Karagöl de son yıllarda boru hatlarının coğrafi konum nedeniyle her ülkeye ulaşamamasının LNG’yi enerji piyasasında ön plana çıkardığını söyledi.
Karagöl, ABD’nin LNG piyasasına girmesinin üzerinde durulması gereken bir konu olduğuna dikkati çekerek, “Doğalgaz rezervlerinin artışıyla ihracatçı bir ülkeye dönüşen ABD, boru hatlarına duyulan güvenin azalması ile birlikte LNG’ye yöneldi. Doğalgaz ticaretinde daha yüksek paylara sahip olması beklenen LNG’de ABD’nin avantajlı bir konum elde edeceği kanaatindeyim.” diye konuştu.
ABD’nin, Avrupa’ya büyük miktarda LNG ihracat eden Katar, Avustralya, Rusya veCezayir gibi ülkelere karşı bir hamle gerçekleştirdiğini belirten Karagöl, “2013-2016’da bölgesel LNG fiyatları Avrupa ve Asya piyasalarında önemli oranda düştü. Ancak, yalnızca ABD tarafından olaya bakacak olursak, ABD’nin LNG ihracatı ile Avrupa pazarına girmeye başlaması fiyatları beklenildiği kadar düşürmeyecektir. Ayrıca, talep tarafında da ülke sayısı artmaya devam edecek. Ülke sayısıyla birlikte talebin de artmasıyla ABD’nin tek başına fiyatları düşüş yönünde etkilemesi zor görünüyor.” ifadelerini kullandı.
Karagöl, İran’ın da ambargolar sonrası teknolojik altyapısını güçlendirerek LNG ticaretine girmek istediğini hatırlatarak, fiyatlarda yaşanacak düşüşün sadece üretim yapan ülkelerin artmasıyla değil, pahalı olan LNG teknolojisi ve transferinde gerçekleşecek maliyetin düşmesiyle gerçekleşebileceğini anlattı.
FİYATLARDA AŞAĞI YÖNLÜ BASKI GARANTİ
Washington merkezli düşünce kuruluşu Brookings Enstitüsü Uzmanı ve ABD’nin eski Bakü Büyükelçisi Richard Kauzlarich, ABD’li “Cheniere” şirketinin Portekiz’e gönderdiği kargonun küresel piyasa için sadece bir başlangıç olduğunu belirterek, “ABD’nin şu anda yaptığı aslında ticari kargo transferlerini tam anlamıyla başlatmadan önce nabız yoklamaktır.” dedi.
Kauzlarich, ABD’nin Avrupa’ya başlatacağı sevkiyatın uzun dönemli değerlendirilmesi gerektiğini ifade ederek, “Avrupa’ya sürekli LNG gönderen Norveç, Rusya ve Katar gibi ülkelerin tepkilerini de yakın zamanda görürüz. Avrupa’daki gaz fiyatlarında aşağı yönlü bir baskı oluşacağı garanti. ABD LNG’sinin fiyatlarda yaratacağı rekabet çok önemli. Şu anda bu tek sembolik transferle ilgili bir şey söylemek için belki erken ama bu aslında gelecekteki fiyat dengeleri için bir işaret olarak kabul edilebilir.” şeklinde konuştu.
Brüksel’de bulunan düşünce kuruluşu Merkez Avrupa Enerji Ortakları (CEEP) Uzmanı Bogdan Janicki de ABD’nin Avrupa pazarına sevk edeceği LNG’nin doğalgaz fiyatları üzerinde indirim etkisi oluşturacağını söyledi. Janicki, petrol fiyatlarında Avrupa ile ABD piyasaları arasında büyük fark olmadığını ancak gaz fiyatlarında durumun farklı olduğunu dile getirerek, ” ABD’de bin metreküpü 75 dolar olan gaz, Avrupa’da 180 dolardır. Amerika’nın, Avrupa LNG pazarına girmesi ve Avustralya ile İran’dan gelecek arz fazlasıyla fiyat savaşlarının yaşanması kaçınılmaz. Bu yılın yarısına gelmeden Avrupa’da fiyatların bin metreküp için 150 dolar seviyelerine inmesini bekleyebiliriz.” diye konuştu.
Fiyatlarda yaşanacak daha büyük düşüşlerin Avrupa’nın ABD ile ticari ilişkilerinin nasıl gelişeceğine bağlı olduğunu anlatan Janicki, “ABD LNG’si sadece Avrupa’daki gaz fiyatlarını değil, aynı zamanda kıtanın stratejik enerji güvenliğini de etkileyecektir. Avrupa’nın bu amacına ulaşmak için altyapısını geliştirmesi gerekmektedir.” ifadelerini kullandı.
ABD, şu ana kadar küresel piyasaya toplam altı LNG kargosu göndermiş, ilk iki LNG kargosu, şubat ayında Brezilya’ya sevk edilmişti. Portekiz’e gönderilecek kargonun ardından, kalan üç kargo ise Arjantin ve Hindistan’a sev edilecek. AB üyesi 28 ülkede geçen yıl yaklaşık 426 milyar metreküp doğalgaz tüketildi. Tükettiği gazın yaklaşık yüzde 35’ini sadece Rusya’dan satın alan bu ülkeler, son yıllarda LNG gibi alternatif kaynaklara yönelerek enerji güvenliği açısından kaynak çeşitliliğini temin etmek istiyor.
